Гахайн ханиад гэдэг үгийг бид айдас, аюул дагуулсан өвчний нэр гэдгийг сайн мэднэ. Харин мөнгөний томуу гэдгийг сайн мэдэхгүй болов уу. Гэхдээ жирийн иргэд мэдэхгүй болохоос бидний сонгосон бидний төлөөлөх эрх бүхий хүмүүс сайн мэднэ. Энэ өвчин саяхан гэнэтхэн гарч ирсэн.

Гэхдээ ганцхан Монголд. Ирэх оны төсвийн тухай хуулийг УИХ-аар хэлэлцэж байх үеэр нэг шөнийн дотор л халдварт өвчин манай парламентад анх тархсан билээ. Мөнгөний томуу өвчний хамгийн аюултай шинж чанар нь татвар төлөгч та бидний мөнгийг хэдхэн хүн хэрхэн өөрсдөдөө хуваарилж авснаар илэрч түүнээ баталгаажуулахын тулд юу ч хамаагүй хийнэ. Өөрөөр хэлбэл, саяхан УИХ-д бидний сонгосон төлөөллүүд ганцхан шөнийн дотор өөрсдөдөө нэг тэрбум төгрөг хуваарилж авсан шүү дээ.

Ердөө л хэсэг хүн дахин сонгогдох боломжоо нэмэгдүүлэхийн тулд сонгогчдын өгсөн татварын мөнгийг буцаан өөрсдөд нь өгч байгаа мэтээр ажил хийсэн хүн болж харагдахыг хичээж байгаа хэрэг. Таны өгсөн татварын мөнгийг өөрөөсөө гаргасан мэтээр би л та нарт үүнийг өгч байгаа юм шүү гэж ичихгүй хэлэхээр УИХ-ын гишүүд шийдсэн нь энэ өвчин ямар их хүндэрснийг илтгэнэ. Үүнд нь хориг тавьж вакцин хийлгэхээр Ерөнхийлөгчөөс парламентад хандсан боловч тэд өвчнөө эдгээхийг үл хүссэн. Харин ч уг өвчнийг даамжруулж орон даяар тархах боломжийг манай парламентын гишүүд олгов.

Хэдийгээр өвчнөө эмчлүүлэхийг зарим гишүүн хүссэн ч тэд парламентад даанч цөөнх байв. Ичих нүүргүй болж өвчнөө даамжруулсан хэд нь энэ тэрбум төгрөгийг л авахгүй бол амьд явах утга учир нь алдагдах гэж байгаа мэт авирлаж суух юм. Аргагүй ч биз. Сонгогдохдоо зарцуулсан хэдэн төгрөгөө биднээс буцааж авахын тулд иймэрхүү улаан цайм үйлдэл хийхдээ тэд ичихгүй л дээ. Сургууль цэцэрлэгийн дээвэр засахад хэдэн зуун сая төгрөг төсөвлөчихөөд хөрөнгө оруулалт хийнэ, тойрогтоо л зарцуулна гэж суух гишүүдэд бид итгэнэ гэж үү.

УИХ-ын гишүүд өөрсдөдөө нэг тэрбум төгрөг хуваарилж болоод байхад аймаг, нийслэлийн парламент юугаар дутах вэ гэсэн шиг төлөөлөгч бүртээ 100 сая төгрөг хуваарилж авахаар сэм хуйвалдаж эхэлжээ. Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчөөр сонгогдсон МАХН, АН-ын төлөөллүүд ийм хор найруулж парламентаас эхэлсэн өвчин нийслэлд ямар хурдан тархаж буйг харуулав. Нэгэнт дээд шатандаа илрээд дарах вакцин нь олдохгүй даамжирч байгаа болохоор яалтай билээ. Уг нь УИХ-д энэ өвчнийг дор нь дарсан бол байдал ийм хэмжээнд хүрэхгүй байсан биз ээ.

УИХ-ын гишүүд нь хөрөнгө оруулалт нэрээр өөртөө авч, түүнийгээ эрх мэдлээ ашиглан хамгаалж болоод байхад доод шатных нь тэдний туршлагаар өөрсдөдөө арай бага мөнгийг авах нь зүйн хэрэг. УИХ-д сонгогдсон нь нэг тэрбумыг, нийслэлийн иргэдийн хуралд сонгогдсон нь 100 саяыг авахаар манай улсын эдийн засаг, хөгжил юу болох билээ. Өнөөдөр нийслэлд газар аваад байгаа энэ өвчний хүрээ удахгүй аймаг, сум бүр цаашлаад баг хороонд ч илрэх шинжтэй. УИХ-ын гишүүд нэг тэрбумыг, нийслэлийн ИХ-ын төлөвлөгчид 100 саяыг авч болоод байгаа юм чинь сум, дүүргийг ИХ-ын төлөөлөгч 10 саяыг авч яагаад болохгүй гэж. Цаашлаад баг, хорооны төлөөлөгч өөрсдөдөө нэг саяыг хуваарилж болно.

Хэрвээ дээд шатнаас илэрч даамжирсан энэ өвчинг даруй дарахгүй бол ийм зүйл болох нь дамжиггүй. Мөнгөний томуу өвчин дарагдахгүй Монголыг маань бүрхвэл яах вэ. Өдгөө биднийг айдас түгшүүрт автуулаад буй гахайн ханиадаа яая гэж байхад шинээр Мөнгөний томуу гээч даамжирч цар хүрээ нь өргөсөөд эхэллээ. Өвчний тархалтыг газар авахуулалгүй дарахыг Ерөнхийлөгч хүсч арга хэмжээ авсан боловч хүнд шатандаа орсон парламентын гишүүдийг эдгээж чадсангүй. Одоо Үндсэн хуулийн Цэцээс энэ өвчинтэй дорвитой тэмцэхгүй бол улам өргөжих нь. Хэрвээ дийлдэхгүй бол сонгогч бид өөрсдөө л тэмцэхээс өөр аргагүй боллоо.

М.Баатар