Эртний түүх

Солонгосын хойг дээрх хүн суурьшиж байсныг батлах археологийн олдворууд нь хуучин чулуун зэвсгийн үед хамаардаг байна.

Солонгосын анхны төрт улс болон Гүжосон МЭӨ 2333 онд байгуулагджээ^[8]. Энэхүү улс нь Солонгосын хойгийн хойд хэсэг, Манжуурыг эзлэн оршиж байсан ба Хятадын Хан гүрэнтай хийсэн удаан хугацааны дайны дараагаар сулран бутарсан байна.

МЭ эхэн үед, Солонгосын хойг ба Манжуурт Бүёо (Buyeo), Үгжо (Okjeo), Дүне (Dongye), Шамхан (Samhan) зэрэг жижиг улсууд тогтнож байсан ба улмаар эдгээр улсууд Когурё (Goguryeo), Пекче (Baekje), Шилла (Silla) гэсэн хаант улсууд болж нэгджээ. Энэ үеийг Солонгосын түүхэнд 3 хаант улсын үе гэж нэрлэнэ.

Энэ үед Буддын шашин Хятадаар дамжин Солонгост нэвтэрсэн ба Солонгосын соёлын нөлөөтэйгээр Японд хүрсэн байна

Энэ 3 улсыг 676 онд Шилла нь нэгтгэж, Солонгосын хойгийн ихэнхийг захирах болсон ба хойд хэсэгт нь Балхэ улс оршин тогтнож байв. Нэгдсэн Шилла улсын үед яруу найраг, урлаг, буддын соёл дэлгэрэн хөгжсөн байна. Шилла ба Хятадын харилцаа тухайн үед найрсаг байсан ч дотоод байдлаас болон Шилла суларч, 935 онд Гүрёо улс байгуулагдав. 926 онд Балхэ улс Кидан улсын нөлөөгөөр мөхсөн байжээ.

Гүрёогийн хаан Ван Гон Солонгосын хойгийг бүхэлд нь эзэлсэн ба энэ улсын үед соёл, урлаг Шиллагийн үетэй адил өндөр хөгжиж байв. 1377 онд Дэлхийн хамгийн анхны металл хэвлэлийн барыг хэрэглэж, Буддын судар хэвлэж байсан баримт байдаг^[13].

13-р зууны үед Монголын эзэнт гүрний дайралт Гүрёо улсыг ихээхэн доройтуулжээ. Гэхдээ тухайн үед Гүрёо нь Монголын эзэнт гүрний харьяат байдлаар оршин тогтнож байлаа. Монголын эзэнт гүрнийг задарсны дараа Гүрёо нь дахин өөртөө эзэрхэх болсон байна. 1388 онд цэргийн жанжин Ли Сон Гэ Гүрёо улсын суурин дээр Чусон гүрэнг байгуулав.

Генерал И Сон Гэ улсынхаа нэрийг Чусон гэж нэрлэн, Сөүл хотыг нийслэлээ болгов. Чусон гүрэний эхний 200 жилд харьцангуй амгалан байж, соёл урлаг, шинжлэх ухаан хөгжиж байсны жишээ нь Сэжон хааны үед хангил хэмээх өөрийн бичиг үсэгээ зохиож, күнзийн сургааль дэлгэрчээ.

16-р зууны сүүлээр (1592–1598) Япон Солонгосыг эзэлсэн боловч, усан цэргийн жанжин И Сон Шин, Хятадын Мин улсын оролцоотойгоор япон 1598 онд Солонгосын хойгийг орхин явсан байна. Одоо И Сон Шин жанжин Солонгосын үндэсний баатруудын нэгээр тооцогддог байна.

1620-1630-д оны үед Чусон гүрэн нь Манжийн Чин гүрэний харьяат болсон байна. 1870-д оноос дахин Япон нь Солонгосыг эзлэхийг оролдож эхэлсэн ба 1895 онд Чусон гүрэний хатан хааны амийг хорлож^[14], улмаар 1905 онд Солонгосыг Японы протекторат болохыг тулган зөвшөөрүүлэв^[15]. Слонгосууд Японы түрэмгийлэлийг эсэргүүцэн 1910 оноос эхлэн тэмцэж, Манжуур, Хятад, Сибирт идэвхитэй үйл ажиллагаа явуулж байв.

Орчин үеийн түүх

Дэлхийн 2-р дайны дараагаас ЗХУ ба АНУ-ын цэргүүд Солонгосын хойгийн хойд ба өмнөд хэсгийг хяналтандаа барьж байсан ба улмаар Солонгосыг Хойд, Өмнөд Солонгос гэсэн хоёр хэсэгт хуваагдахад гол үүрэг гүйцэтгэсэн байна.

1943 оны Каирын тунхаглалд Солонгос нь нэгдсэн нэг улс байхаар тусгагдсан боловч, Хүйтэн дайны уршгаар коммунист Хойд Солонгос, капиталист Өмнөд Солонгос болж хуваагдсан байна. Хойд Солонгосыг дайны өмнө Японыг эсэргүүцэх хөдөлгөөнийг толгойлж байсан коммунист үзэл баримтлалтай Ким Ир Сен^[16], харин Өмнөд Солонгосыг АНУ-с эргэж ирсэн И Сын Ман толгойлох болов^[17].

1950 оны 6 сарын 25-нд Хойд Солонгос, Өмнөд Солонгос руу дайрснаар 3 жил үргэлжилсэн Солонгосын дайн эхлэв. Хойд Солонгосыын ар талд ЗХУ ба Хятад байсан ба сүүлд Хятад 1 сая сайн дурынхан Солонгос руу илгээсэн байна. АНУ, НҮБ-ын цэргүүд өмнөд Солонгосын талд байлдсан ба 1953 онд Хойд Солонгос ба АНУ-ын хооронд дайныг зогсоох гэрээ байгуулагдан, 38 өргөргийн дагуу хоёр улсын хилийг тогтоосон байна. Өмнөд Солонгос нь энэхүү дайн зогсоосон гэрээнд гарын үсэг зураагүй учир техникийн талаасаа бол одоо хүртэл хоёр Солонгос дайны байдалд байгаа билээ

1960 оноос тухайн үеийн авилгалд идэгдсэн ерөнхийлөгч, засгийн газрыг эсэргүүцсэн оюутны хөдөлгөөн ихээр өрнөсөн ба дараагаар нь Генерал Пак Чон Хи төрийн эргэлтээр засгийн эрхийг авчээ. Уг генерал 1979 онд алагдах хүртлээ Солонгосын ерөнхийлөгчөөр ажилласан ба энэ үед Солонгос нь эдийн засгийн хувьд хүчирхэгжин боссон байна.

1980 генерал Чон Дү Ван төрийн эргэлтээр ерөнхийлөгч болж, 1988 он хүртэл ажилласан байна. Генералын цэргийн дэглэмийг эсэргүүцсэн 1980 оны Гванжу хотын иргэдийн эсэргүүцлийг цэргийн хүчээр дарж байсан байна. Үүний дараагаар ч түүний дэглэмийг эсэргүүцсэн оюутны хөдөлгөөн тасралтгүй үргэлжилж, 1987 онд болсон Солонгосын хэд хэдэн их сургуулийн оюутнууд оролцсон томоохон эсэргүүцлийн жагсаалийн үеэр хүний амь эрсдсэний^[19] дараа ерөнхийлөгчийн шууд сонгуулийг зарласан байна^[20].

1988 онд Сөүл хот зуны олимпийн наадмыг зохион байгуулсан юм. 1996 Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын гишүүнээр элсэв. 2004 онд Өмнөд Солонгос нь Дэлхийн эдийн засгийн "триллион доллар клубт" багтах болов