Сонгуулийн хуулийн Ажлын хэсэгт орсон хоёр намын гишүүд бүлгийн дарга нарынхаа өрөө хэсэн хуралдсаар хэдэн өдрийг барсны эцэст энэ бүхнийг ард нийтийн санал асуулгаар шийдүүлэх ардчилсан шийдвэр гаргалаа. 1945 онд Монгол Улс тусгаар тогтнох ёстой юу гэсэн сэдвээр ард нийтийнхээ дунд санал асуулга явуулсан түүхтэй. Үүнээс хойш 66 жилд анх удаа Монгол Улсад сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх эсэхийг ард түмэн шийдэхээр болов. АН, МАН-ын дээр ард түмэн байдгийг улстөрчид санажээ. Улс төрийн амьдралын амин судас болох уг хуулийг ард түмнээс асуух нь үнэнд нийцнэ. “Төрийн эрх ард түмний мэдэлд байна” хэмээх Үндсэн хуулийн заалтыг бүрэн утгаар нь хэрэгжүүлэх УИХ дахь бүлгүүдийн уг саналыг “Өнөөдөр” сонин долоо хоногийн содон үйл явдлаар нэрлэж байна. Холимог тогтолцоо дотроо мажоритар, пропорционалийн аль нь давамгайлах талаар маргасаар, өөрт, намдаа ашигтай хувилбарыг дэмжүүлчих гэж талцсаар Ажлын хэсгийнхний толгой өвдчихжээ. Ямар сайндаа Ажлын хэсэгт орсон гишүүд “Үнэхээр амаргүй ажил байна” хэмээн онцолж, хөлсөө арчиж байх вэ. Сонгуулийн тогтолцоо доторх харьцаан дээр тохироогүйн улмаас УИХ-ын үйл ажиллагаанаас АН завсарлага авчихсан. Тиймээс энд тэнд бөөгнөрсөн, ярилцаж тохирсноо нууцалсан хүмүүс л Төрийн ордонд холхисоор долоо хоног шувтарч байв. Гэтэл баасан гаригийн өглөө Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Ж.Сүхбаатар сэтгүүлчдэд “Та нарт удахгүй нэг гэнэтийн бэлэг барина” хэмээн шивнээтэхлээ. 50:26, 52:24, 38:38, эсвэл бүр 44:32 гэх мэт баахан тооны дунд эргэлзэж гүйцсэний эцэст сая нэг тохирч дээ гэсэн бодол л хэн хүнгүй төрөх нь тэр.
МАН-ын Удирдах зөвлөл, УИХ дахь бүлэг ээлжлэн хуралдсаны дараа Ж.Сүхбаатарын өнөөх сюрпризийг АНын гишүүн Э.Бат-Үүл задалж орхидог юм байна. “МАН-ын Удирдах зөвлөлөөс сонгуулийн ямар тогтолцоог сонгох талаар ард нийтийн санал асуулга явуулах чиглэл өгсөн байна. Үүнийг нь манай бүлэг сая хэлэлцсэн. Нэг намын удирдах зөвлөл УИХ-ын бүрэн эрхэд халдаж, ямар хуулийг хэрхэн хэлэлцэхийг заадаг явдлыг дахин тэвчихгүй” хэмээгээд МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд С.Батболдыг огцруулах асуудал хөндөхөө мэдэгдэв. Хоёр намын гишүүд өрөө хэссэний хэрэг гарчээ. Удирдах зөвлөлөөс л гаргасан болохоос АН-ынхан ч энэ саналыг дэмжсэн. Ардын баатар ч татгалзаагүй, гагцхүү МАН-ын Удирдах зөвлөл ажил заагаад байгаад л бухимдсан юмсанж. Хоёр бүлгийн дарга удалгүй зэрэгцэн мэдээлэл хийхдээ “Бараг тохирсон. Гэхдээ яаж гэдгийг даваа гаригт мэдээлнэ” гэв. Удсан ч үгүй МАНын Удирдах зөвлөл дахин хуралдаад бүлгийн дарга Ө.Энхтүвшин нь нууцлах гээд байснаа тэссэнгүй мэдээлж орхив. “Новширсонд” нь гоморхсон АН-ын бүлгийн дарга Ч.Сайханбилэг ч яаж дутах вэ, өчигдөр сэтгүүлчдэд байр сууриа илэрхийллээ. АН-ын олонх ард түмнээсээ асуухыг дэмжжээ. Гэхдээ маргаан дагуулдаг Үндсэн хуулийн холбогдох заалтаар санал асуулгыг хамтад нь явуулах ёстой гэсэн байна. МАН ч хүлээж авч. УИХ-ын гишүүн давхар Засгийн газрын гишүүн байх уу, сум, аймаг, нийслэлийн Засаг даргыг иргэд өөрсдөө сонгох уу гэх мэт шийвэрийг ард түмнээс асууна. Ийнхүү Ард нийтийн санал асуулгын тухай хуульд салхи оруулж, анх удаа хэрэглэх нь тодорхой болж байна. Бүлгүүд тохирсон тул ирэх долоо хоногт УИХ-ын үйл ажиллагаа хэвийн үргэлжилж, “хэлмэгдсэн” бусад асуудлыг хэлэлцэнэ. СЕХ санал асуулга зохион байгуулах зардлын тооцоог амжин оруулж ирвэл батлаад өгчих гэнэ. За ингээд л найр наадмаа хөөцөлдөж, улсын наадамд хүлгээ сойхоор гишүүд сэтгэл шулуудан арилж одох нь. Учир нь улс амьтан найрлаж дуусаад ажил жигдрэх есдүгээр сарын сүүлчээр санал асуулгыг зохион байгуулах нь зөв гэж тэд үзжээ.
