Дэлхийн уур амьсгал өнөөдрийнх шиг ийм дулаан байсан нь хэдэн мянган жилийн өмнө. Бөмбөрцгийг бүхэлд нь нөмөрсөн дулаарал өнгөрсөн 30 жилд маш эрчимтэй явагджээ. Хамгийн сүүлийн мэдээгээр гэхэд цаг агаарын дулаарлаас болж амьтны аймгийн 10-50 хувь нь устах аюулд хүрээд байна. Түүнчлэн дулаарлаас болж удаан хугацаагаар үргэлжлэх болсон аагим халуун Эфиони, Джибути, Солали, Кени зэрэг улсын 11 сая хүнийг өлсөж үхэх аюулд хүргээд байгаа юм.

Өнөөдөр манай орны газар нутгийн гуравны хоёр нь цөлжиж, хуурайшиж байгаа нь тогтоогдсон. Харин цөлжилттэй тэмцэх гол арга бол мод бут тарьж, ойжуулах. Гэвч энэ талаар олон жил яриад үр-дүнд хүрсэнгүй. Жаахан ойгоо огтолж, хяргаж, хөрөөдсөөр дуусгахдаа тулсан. Хэн бүхний нүдэнд илт олон жишээнээс ганцыг дурдъя. Байгаль орчны сайд "Барилгад залуу мод ашиглахгүй байх" тухай тушаал гаргаад олон сар өнгөрч байна. Хэрэгждэггүй хууль, биелдэггүй олон тушаал, шийдвэрийн нэг энэ болов. Ядаж барилгын компаниудын захирлуудад байгаль дэлхийгээ хайрлах сэтгэл дутаж байна.

Хориглосоор байтал зулзаган нарийн модыг хэдэн зуугаар нь тулгуур болгон ашигласан барилгын компанийн нэрсийг хүснэгтээс хараарай. Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газраас хийсэн шалгалтаар төмөр болон бусад зориулалтын тулгуур материалыг барилгын компаниудын ердөө 30 хувь нь БНСУ, БНХАУ-аас оруулж ирж ашиглаж байгааг тогтоов. Хотын төвд томоос том харш босгож буй хэдэн компанийн барилгачидтай өчигдөр уулзлаа. Тэдний тайлбар бараг л адилхан, үгсэн тохирсон мэт. "Солонгос, Хятадаас тулгуур материал оруулж ирэхэд зардал өндөр. Гэхдээ манай тулгуур мод хуучин. Ийм хориг тавиагүй үед ашиглаж байсан компаниас түрээсэлсэн болохоор ямар ч асуудал байхгүй" хэмээн ярьцгааж байв. Үнэндээ хуучин, хатсан мод амархан хугардаг, тулгуур болгож олон дахин ашиглах боломжгүй гэдгийг бүгд мэдэж баймаар.

НМХГ-ын Байгаль орчны хяналтын улсын ахлах байцаагч Г.Цэцэгдэлгэр:

-Сүхбаатар, Чингэлтэй, Баянгол дүүргийн байцаагч нар хамтран өнгөрсөн долоо хоногт шалгалт хийсэн. Энэ шалгалтаар Ойн тухай хууль тогтоомж, Байгаль орчны сайдын тушаал, журам зааврыг зөрчих байдал газар авсныг тогтоолоо. Шалгалтын явцад "Шинэ мөрөөдөл", "Миритон", "Өгөөмөр хотхон", "Богда холдинг" зэрэг аж ахуйн нэгж зөрчил дутагдлаа арилгасан. Харин улсын байцаагчийн удаа дараа өгсөн албан шаардлагыг биелүүлдэггүй барилгын компаниудын цахилгаан, усыг таслах, цаашлаад үйл ажиллагааг нь түр зогсоох зэрэг арга хэмжээ авч эхлээд байна гэв.

Байгаль орчны хууль тогтоомжийн зөрчлийн 30-40 хувь нь ойн тухай хуулийн зөрчил байдаг гэсэн судалгаа бий. Хууль бусаар бэлтгэдэг модны хэмжээ жилд 1-1.5 сая орчим шоо метрт хүрч байна. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам жилд бэлтгэх модны хэмжээг дээд тал нь 650 мянган шоо метрээр тогтоодог. Эндээс харахад хуулийн дагуу болон хууль бусаар бэлтгэдэг модны тоо асар зөрөөтэй байгаа биз. Уг нь мэргэжлийн хяналтыг сайжруулж, хууль бус мод бэлтгэлийг дор хаяж 50 хувиар бууруулахад улсын төсөвт 1.5 тэрбум төгрөгийн орлого орох боломжтой хэмээн тооцжээ.

Юутай ч зулзаган мод ашиглаж байгаа компаниудад арга хэмжээ авч эхэллээ. Харин хэр үр дүнтэй ажил болсон нь нийслэлчүүдэд тун удахгүй тодорхой харагдана. Хамгийн гол нь, барилгын компаниуд өнөөдөр олох ашгаа бодолгүй ой модыг хайрлах ухамсараа дээшлүүлэх хэрэгтэй байна.

Эдгээр аж ахуй нэгжээс гадна 17 компани зулзаган мод ашиглажээ. Гэхдээ 100 хувь биш болохоор нэрсийг нь нийтлэлгүй түр хойшлууллаа.

Ц.Цэвээн