
Георгий Жуковыг Монгол дахь 57-р корпусыг удирдуулахаар томилжээ
Уншсан 1853 vote 0 2009.06.08 17:53:11Япон улсын газар нутаг дайнд Хятад руу улам тэлсээр, Манж-Го ба Солонгосыг эзлэн авсны дараа шинэ зорилтоо ЗХУ-ын газар нутагт хандуулжээ. ЗХУ-Японы анхны хилийн байлдаан 1938 онд Приморьед болсон Хасан нуурын байлдаан байсан. Энэ байлдааны ажиллагааны өмнө болон дараа Манжийн хил дээр Япон ба ЗХУ-ын хооронд жижиг байлдаанууд үе үе гарч байжээ.
1939 онд Япончууд Манжийн нутгийг эзлэж Манж-Го нэртэй улс байгуулсанаар Монгол улсын хил нийлэх болсон байна. Манж-Го, Монголын хоорондох хилийг Япончууд Буйр нуурт цутгах Халхын гол гэж үзэж байсан боловч монголчууд Халх голоос зүүн чигт 16 км-н цаана орших Номонхан тосгон хүртэл Монгол улсын нутаг гэж үзэж байсан юм.
Манж-Гогийн арми нь үндсэндээ 1939 онд Японы Квантуны Армийн командлалд захирагдаж байжээ. Харин Манж-гогийн баруун хэсгийг Хайлаарт төвлөрсөн Манжийн эзэн хааны 23-р арми захирч байв. Энэ нь генерал Комацүбара Мичитаро ба цөөн тооны Манж-гогийн арми, хилийн цэргээр удирдуулдаг байв. Улаан армийн цэргүүд Сибирь-Манжуур ын хилийг хамгаалах үүрэгтэй Өвөр-Байгалын цэргийн тойргоос ирсэн 57-р тусгай корпусын харъяанд байв. Монголоос харьцангуй бага тооны цэрэг оролцжээ. БНМАУ-ын цэргийн тухайд нийт хилийн ба дотоодын цэргийг оруулаад 18 000 хүн бүхий бие бүрэлдэхүүнтэй, 10 хөнгөн танк, 30-40 их буу, 40 гаруй нисэх онгоц, 50-60 хуягт машинтай байв,
Японы тал 1932 оноос эхлэн тагнуул туршуулын шинжтэй үйл ажиллагаа явуулж байснаа 1936 оноос Япон, Манжийн цэрэг Монголын хилийн Улаан бургас, Булан дэрс, Адаг дулаан зэргийн чиглэлээр хил зөрчин өдөөн хатгаж байлаа. Иймд 1937 оны хавраас ЗХУ 1936 оны ЗХУ-БНМАУ-ын "Харилцан Туслалцах Хэлэлцээр"ийн дагуу цэргийн хүчээ Монголын хилээр оруулав.
Цагийн байдалд дүн шинжилгээ хийсний үндсэн дээр И.В.Сталин Киевийн Цэргийн Тойргийн командлагчийн албан тушаал эрхэлж байсан Георгий Жуковыг Монгол дахь 57-р корпусыг удирдуулахаар томилжээ. Армид жагсаалын цэргээс маршал болтлоо алба хаасан тэрээр зан чанарын хувьд төрөлхийн яхир хатуу, хянуур, үнэг мэт зальтай, мэргэжлийн ур чадвар, нэр хүндийн хувьд Зөвлөлтийн армийн дээд тушаалын офицерууд, Сталины хүртэл атаархлыг төрүүлсэн нэгэн байсан бөгөөд хожим А.Хитлерийг дарсан жанжин гэсэн эрхэм алдрыг хүртсэн ажээ. Ирсэн даруйдаа ажилдаа шуурхайлан орж 57-р корпусыг Монголын Ардын Армийн анги нэгтгэлүүдтэй нэгтгэн армийн 1-р бүлгийг эмхлэн байгуулж, Зөвлөлт-Монголын цэргийн нэгдсэн удирдлагыг бий болгов. 1939 оны 5 сарын 11-нд Япон болон Өвөрмонгол, Манж-гогийн нэгдсэн 10,000 орчим цэрэг, нисэх онгоц, танкаар дэмжүүлсэн хүчээр Монголын 22-р морьт хороог Халх голын зүүн эргээс буюу Мана уул орчмоос шахаж баруун эрэг хүртэлх газрыг эзэлжээ. Үүний хариуд Монгол, ЗХУ-ын цэрэг сөрөг давшилт хийн 5 сарын 29-нд хил хүртэл түржээ.
Дараагийн тулалдаанд 2 тал эрчимтэй бэлдэж эхэллээ. Ингээд 7 сарын 11-нд Баянцагаан орчим дахь тулалдаанд Япончууд 38 000 цэрэг, танк, хуягт техник, нисэх хүчний ихээхэн хүчээр довтолсон боловч дахин цохигдож ухрав.
Гурав дахь тулалдаанд Японы тал Баянцагаанд цохигдсоны тооцоог хийх зорилгоор цохилт өгөх, Баянтүмэн (одоогийн Дорнод аймгийн төв Чойбалсан хот), улмаар Улаанбаатарын чиглэлд ерөнхий давшилт хийх шаталсан төлөвлөгөөний дагуу ар талаасаа явган цэргийн 2 хороо, хуурай замын 1 бригад , бусад анги нэгтгэлүүд, Өвөр-Монгол, Манжийн армийн хэд хэдэн хороогоор амьд хүч, Нисэх онгоц, их буу (далайн эргийн хамгаалалтын), хуягт техникийн тоог нэмэгдүүлж хүчээ сэлбэв. Монгол, ЗХУ-ын тал ч үүний хариуд буудлагын 2 дивиз, танкын 2 бригад, агаарын десантын бригад, их бууны хороог ЗХУ-аас татжээ. Ингэснээр Японыхоос 1.5 дахин их цэрэг, 1.7 дахин их пулемет, 2 дахин их их буу, 4 дахин олон танк, 1.6 дахин их онгоц хуралдуулав. Эдгээрийн үр дүнд 8 сарын 20-нд Зөвлөлтийн арми гэнэдүүлэн өрсөж 70 км өргөн фронтоор давшилт хийж япончуудыг хэсэг хэсгээр нь бүсэлж 7 хоногийн дотор бүрмөсөн бут цохижээ.