Гадаад паспорт
Аль сургуульд сурах вэ? биш яаж сургуульд орноо гэдэг үе саяхан. Саяхан биш юм аа. Тэр үед 3 хан  настай байсан дүү минь өнөөдөр Өмнөд Солонсост сурч, Англи хэлийг Их Британ, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант улсад сурах талаар бодож байна.1990 оны төгсөлтийн маньд ийм бодол байгаагүй юм шүү. 1988 онд 8-р ангиа төгссөн хэдээс ЗХУ-н ТМС-д сураад л. Улаан зурааснаас дээш гарахгүй бол ингээд ажилчин анги болж дэлхийн пролетари нарын эгнээнд ордог, нэг бодлын бодох зүйлгүй ч утгартай үе байж дээ.
Хүссэн хүсээгүй ЗХУ маань задарч хөөрхий хэдэн монголчууд хоёр хөршийн хооронд ганзагын наймаа хийж гадаад орон, зах зээлийн хуультай танилцаж билээ.
1990 оны тэр ардчилал ямар азаар монголд тайван өрнөж, харин ямар азгүйгээр тайван устаа вэ?
Цагаан хуудсаар БНХАУ-н Эрээн, ОХУ-н Эрхүү(Иркүтск)явж бид  дэлхийн стандартаар бол энэ хоёр улсын аль нэгнийх нь колони ч юм шиг байж ээ. Гэхдээ нэгэнт болоод өнгөрсөн зүйлийг муугаар бодох биш ирээдүйд болох зүйлсдээ марталгүй л байх минь гол шуу дээ.
Бид дэлхийд үнэлэгдэж эхэлсэн анхны алхам. Энэ бол жирийн иргэд бидний хувьд шүү дээ.ТЭР БОЛ ГАДААД ПАСПОРТ. Алтан соёмбот.Өнөөдрийн энэ хүртэл хэд хэд солигдсон нь зөвхөн моод хөөсөн охидтой адил болхоос мөн чанараа улам сайжруулж байсан.Ардчилсан хувьсгал гэгчээс олж авсан давуу тал минь ялалтын үнэ цэнэ маань ингээд л зогссон юм биш биз дээ. Тиймээ ингээд  л зогсон. Ардчилал 1990 онд бидэнд дэлхий гэдэг гайхамшигт шударга, хатуу хуультай зүйлийг(ямар нэг зүйлтэй зүйрлэх гээд үг олдохгүй юм байна.Та ч гэсэн бодоод үзээрэй! цагаа болхоор нээрээ үг олдохгүй юм)Гадаад паспортоор зөвхөн Орос Хятад яваад байна гэдэг эрүүл ухаантай хэний ч санаанд багтахгүй. Ингээд л бид цааш длэхийгээр аялсаар...Аялсан биш юм аа. Амьдралын сайхныг хайж ажиллахаар болсон ч дутуу алсан могой шиг болсон АРДЧИЛАЛыг маань Ө.Солонгос, Япон, АНУ гээд л бүгд хөгжингүй орон) итгэхгүй болчихсон. 1990 оны АРДЧИЛАЛЫН бидэнд шууд хүрч ирсэн ашиг бол ГАДААД ПАСПОРТ.
           Бидний гарт эрх чөлөөний тийз болсон Монгол Улсын Гадаад Паспорт бий.Гадаад паcпорт өөрийн гэсэн үнэлгээтэй. Төр засгаас тогтоосон үнэ бол өнөөдөр 15000Т-90 000Т. Монгол Улсын иргэдийг хоёр хуваадаг юм.Энэ нь дарга нар тэгээд үлдсэн нь гэж. Улаан буюу энгийн иргэд бид, ногоон буюу ДАРГА.  Сонин шүү.
     Дөнгөж сая монгол улс, улс ч гэж  дээ Монгол улсын дарга нар дэлхийн мэдлэгтэй иргэдээс  *Монгол Улсыг зах зээлийн эдийн засагтай, чөлөөт ардчилсан улс гэсэн тогтоол гаргаад өгөөч* гэж гуйсан байна лээ.Монголд бол ингээд  л бочихдог л асуудал. Зүгээр л гуйгаад АВИЛГА өгөөд ч юм уу нутаг усаа, хамаатан саднаа дурсаад. Энэ сонин ардчилалгүй, шударга бус гуйлтын хариуг нь жирийн иргэд бид амсдаг юм.Түүнийг нь гадаад орны ялангуя ардчилсан улс мэддэг юм шиг ээ тэгээд (манай дарга нарын *ардчилсан Монгол* Улсын дарга нар биш )бусад бүлгийн хэсгийг чөлөөтэй зорчиход нь Монгол маягийн баталгаа шаарддаг.
         Монгол маягийн биш юм аа. Зах зээлийн биш улсаас зах зээлийн биш бичиг баримт, тогтоол шаарддаг юм болов уу даа. За тэр ч аргагүй дээ бараг социалист орноос сонин л бичиг баримт шаардах байлгүй дээ. Энд нөгөө манай улсын дарга ангийхныг ялгадаг албаны паспорт их нөлөөлдөг байж болох юм шүү. Учир нөлөөлдөггүй гэсэн баталгаа одоогоор алга. Ногоон паспорт гэдэг юм яг л төгрөг биш ээ ногоон($) гэдэг шиг *Улаан* биш ээ *НОГООН*.
     Хоёрдугаар ангилалд орсон монгол хүн гадаад паспрот гэдэг аз хожих боломжтой алтан(улаан) тийзээ(паспөрт)-рээ БНХАУ болон бусад хөгжингүй бус орнуудаар яваад баймааргүй байх.Монгол улсын визгүй зорчдог хэдэн улсыг нэрийг хараарай даа.
              Хэн ч аз үзэх боломж байхад зүгээрээ би азанд дургүй гээд сарын 1000$..-с цугтахгүй байх. Дэлхийд хөрвөдөг болхын тулд ВИЗ даруулах хэрэгтэй. Ө.Солонгосын визтэй улаан паспорт нөгөө дарга ангийхний тогтоосон үнэлгээнээс хэдэн 100 дахин үнэлэгдэнэ.АНУ, Шенгений визтэй бол хэдэн мянга(1000) дахин илүү үнэтэй. Мэдээж түүнийг барьсан хүний байр суурь төдий хэмжээгээр бат бэх. Тэд визгүй өөрийн давхаргаас илүү зоригтой учир нь дарга давхаргатай ам нийлэхгүй бол ажил нийлэх гэж зовохгүй шууд л гараад явчихна. Тиймээс ч тийм хүмүүстэй дарга ангийхан аятайхан харьцаж өөрийн давхаргад оруулсан дүр эсгэнэ.
  Тэр бүү хэл ВИЗ (гаргах) буюу азтан тодруулахад зөвлөгөө өгдөг,аз тааруулж өгдөг ашгийн байгууллага бий болж, дарга нарын мэдэлд ажилдаг юм шиг ээ.
                19 жилийн өмнө гадаад оронд чөлөөтэй зорчиход АРДЧИЛАЛын буянаар гадаад ПАСПОРТ-тай болсон бол одоо дэлхийн иргэд шиг ВИЗ-тэй болох боломжыг АРДЧИЛАЛ авчирна.
   ВИЗ яаж даруулах вэ? Монгол Улсыг  дэлхийн хөгжилтэй улсаар хүлээн зөвшөөрүүлэхээр л байя. Тэгээд л болоо. Хоёр сая гаран хүнтэй сая найман зуун мянган км,кв хавтгай газар нутагтай орны иргэдээс буцаж ирэх баталгаа бол АРДЧИЛСАН ХҮЧНЭЭС сонгогдох ерөнхийлөгч. Мөнгөн баталгаа, банкны бичиг биш шүү.
        Шуудхан хэлхэд Цахиагийн Элбэгдорж Монгол Улсын Ерөнхийлөгч болвол бид АНУ-н иргэдээс Япон улс ямар бичиг баримт шаардаж зорчдог тийм л болно. Монголчууд ногоон, улаан гэсэн хоёр хуваагдахгүйгээр НОГООН ГЭРЛЭЭР НОГООН ПАСПОРТОЙ юм шиг зорчиход АРДЧИЛСАН ХҮЧНЭЭС НЭР ДЭВШИГЧ л хувьсгана, өөрчилнө. ИТГЭ!!! 1990 оныг бүү март!!!
Монгол Улсын иргэний ПАСПОРТ гадаад оронд таныг чөлөөтэй зорчуулдаг болгоно.