2008 оны санхүү, эдийн засгийн хямрал эхэлснээс хойш АНУ-ын хөдөлмөрийн зах зээл дээрхи ажилгүйдэл 7,2 хувьд хүрсэн нь 1945 оноос хойшхи хамгийн өндөр үзүүлэлт болжээ. 2008 оны 12 сард л гэхэд 632,000 хүн нэмж ажилгүйчүүдийн эгнээнд бүртгэгджээ. 2007 оны 12 дугаар сараас хойш нийт 3,6 сая хүн ажилгүй болсон гэж АНУ-ын Хөдөлмөрийн статистикийн товчооноос мэдээлжээ.

<STYLE> v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);} </STYLE>
<!--[if !vml]--><!--[endif]-->
Ажиллах хүчийг үндэстнээр нь авч үзвэл хар арьстай америкчууд /12 хувь/, мексик гаралтай ажилчид /9,4 хувь/-ын дунд ажилгүйдэл хамгийн өндөр байхад ази гаралтай америкчуудын дунд 5 хувь байгаа нь хамгийн бага үзүүлэлт болж байна.
Ажилгүйдлийг муж улс бүрээр авч үзвэл Wyoming, North Dakota, South Dakota, Nebraska, Utah, Iowa зэрэг хүн ам багатай, голцуу цагаан арьстай америкчууд амьдардаг, уламжлалт газар тариалан, уул уурхай хөгжсөн мужуудад 3,3-4,3 хувьтай байна. Харин Калифорния зэрэг томоохон эдийн засагтай муж, Мичиган зэрэг хүнд ба хөнгөн үйлдвэрлэл хөгжсөн, эсхүл Tennessee, Mississippi, Florida, Georgia зэрэг урд зүгийн, хөдөө аж ахуй зонхилсон, хүн амын ихэнхи нь хар арьстай америкчууд амьдардаг мужуудад 7-10 хувьтай байна.
Ажилгүйдлийг салбараар нь авч үзвэл 2008 оны хямрал хамгийн түрүүнд банк, санхүү, даатгалын байгууллагуудыг хамарч, дараа нь тэдгээрийн зээлдэгч нарын ихэнхийг бүрдүүлдэг үйлчилгээний чиглэлийн жижиг, дунд компаниудыг нэрвэсэн билээ. Үргэлжлээд иргэний нисэхийн салбар ажлын байраа нилээдгүй цомхотгосон, зээлийн олдоц муудснаас болж барилгын салбар зогсонги байдалд орсон тул энэ салбарт олноор ажилладаг мексик гаралтай хар ажилчдын дунд ажилгүйдэл ихээр нэмэгдсэн билээ. 2008 оны сүүлч хүртэл эрүүл мэндийн салбарын ажилчид, мөн их, дээд сургуулиудын багш, ажилтнуудын дунд ажилгүйдэл нэмэгдэхгүй байна гэж байсан. Мөн хүнсний зүйл, ундааны үйлдвэрлэл, шуудан холбоо, мэдээллийн технологийн салбар, орчин үеийн технологийн судалгаа шинжилгээний компаниудын дунд ажилгүй болох нь харьцангүй гайгүй хэвээрээ байна. Сүүлийн саруудад АНУ-ын эдийн засгийн цөм болсон онгоц, автомашин, уул уурхайн машин техник үйлдвэрлэгчид, мөн нарийн багаж, тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгчид олноор ажлын байраа цомхотгож байна. Жишээ нь, 2009 оны 1 дүгээр сарын 26-ны өдөр томоохон компаниуд нийт 70 гаруй мянган ажлын байрыг хорогдуулахаа зарлалаа.
Шинэ ерөнхийлөгч Обама засгийн газраа бүрдүүлж буй энэ үед хөдөлмөрийн зах зээл дээрхи нөхцөл байдал эрс муудаж байгаа тул тэрбээр сонгуулийн амлалтуудаа хойшлуулах үндэслэл болгон сэргэмжлүүлэх өнгө аястай мэдэгдэл хийж байна. Эдийн засгийн уналтыг зогсоож цаашид эрчимжүүлэх зорилгоор Обамагийн засгийн газар шинээр 825 тэрбум долларын stimulus төлөвлөгөөг Конгрессэд мэдүүлсэн билээ. Түүндээ төрөөс иргэд, татвар төлөгчид, компаниудыг дэмжих зорилгоор татварын хөнгөлөлт /tax credits/ нэрээр холбооны улсын төсвөөс мөнгө хуваарилах, төсвийн хөрөнгөөр нийтийн аж ахуйн зэрэг зарим ажил, үйлчилгээг илүүтэй санхүүжүүлж /public works programs/ нэмэлт ажлын байрыг бий болгохыг санал болгосон. Уг төлөвлөгөөг “эдийн засгийг эрчимжүүлэх нөлөөгүй, улсын төсвөөс шаардлагагүй зүйлд мөнгө гаргуулж үрэгдүүлэх нь, угаасаа татвар төлөөгүй хүмүүст мөнгө олгох юм байна, сайн ажиллаж байгаа хүн хийгээд компаниудаас татвараар мөнгийг нь хурааж муу ажиллаж байгаад нь хуваарилж байна” хэмээн шүүмжилжээ. Жишээ нь уг төлөвлөгөөнд яам, тамгын газруудын хэрэгцээнд шинэ машин худалдаж авахад 600 сая доллар, Төрийн департаментын компьютерүүдийг шинэчлэхэд 275 сая, нийслэлийн төв тайлбайн моджуулалт, зүлэгжүүлэлтэнд 200 сая гэх мэт мөнгийг төлөвлөснийг бүгд найрамдах намын гишүүд шүүмжилж байна.
Шинжээчид 2009 онд ажилгүйдлийн өсөлт үргэлжилж бараг 9 хувь хүрнэ хэмээн үзэж байна.
|