"ӨРГҮЙ БОЛ БАЯН ӨВЧИНГҮЙ БОЛ ЖАРГАЛ..."
Èäýýíèé äýýæ ñүү õýìýýäýã. Ìàíàéõàí ñүүã ýðò үåýñ ë äýýäýëæ èðñýí. Òèéì ÷ ó÷ðààñ àðèóí òàíñàã áүõíýý ñүүãýýð çүéðëýí õýëöäýã áөãөөä õүí åðòөíöөä àíõ ìýíäëýõäýý ýõèéí öàãààí ñүүã àìëàí òөðäөã. Ñүүí òýæýýëò áүõ àìüòíû ñүү íü үð óäàìäàà þóãààð ÷ ñîëüøãүé òýæýýë áîëäîã. Ñүүíèé íàéðëàãàä áàéäàã õүõýð àãóóëñàí àìèí õү÷èë íü áèå ìàõáîäîä õîðòîé çàðèì áîäèñûã ñààðìàãæóóëàõ үéë÷èëãýýòýé. Øèíý ñүүíä áóé ëàêòåéí íü ýëäýâ íÿíã óñòãàõ үéë÷èëãýýòýé. Өäөðò íýã àÿãà ñүү çààâàë óóõûã òàíä çөâëөõ áàéíà.
Èíãýíèé ñүү ñүðüåý өâ÷íèéã àíàãààíà
Óæèã өâ÷èí, óóøèã ñүðüåý, äîòóóð õàâàí, ÷èéã áàì áóóðóóëàõàä èíãýíèé ñүүã õýðýãëýâýë òóñòàé. Òýìýý 60 õîíîãèéí өë äààäàã ãàéõàëòàé àìüòàí. Óã òýñâýð íü áèåä íü áàéðëàæ ÷èéãëýã áàéäëûã íü õàäãàëäàã. Òèéìýýñ èíãýíèé ñүүíýýñ ãàðñàí öөöãèéãөөð íүүðíèé òîñ ãîî ñàéõíû áүòýýãäýõүүí õèéõýä íýí òîõèðîìæòîé áàéäàã. Èíãýíèé ñүүíä õүíèé íүүðíèé õóóðàéøèëòûã ýðñ áàãàñãàäàã ÷èéãëýã áîäèñ àãóóëàãääàã.
Ñүү ÿñíû ñèéðýãæèëòýýñ õàìãààëäàã
Õýäýí õүүõäýý çóíû àìðàëòààð íü õөäөө ÿâóóëæ ñүү òàðãàí äýýð õýä õîíóóëàõ þìñàí ãýæ ÿðèõ õүí îëîí. Үíýõýýð õîòûí áîõèð àãààð, ìàøèíû äóóíààñ õîë áàéõûã õýí áүõýí ë áîäíî øүү äýý. Õөäөөíèé ýðүүë àãààðò ñүү òàðãàí äýýð õýä õîíîõûã õүí áîëãîí ë õүñäýã. Õөäөө àìðàõäàà îðîé çààâàë íýã àÿãà ñүү óóæ óíòàõ õýðýãòýé. Ñүүíèé íàéðëàãàíä õүíèé өñөëò õөãæèëòèéí áîäèñ èõýýð àãóóëàãääàã. Ñүү íü ýðүүë ìýíäèéí òàëààñ õүíèé áèåä ìàø ñàéí íөëөө үçүүëäýã. Ñүүíä àãóóëàãäàõ óóðàã íü õүíèé áóë÷èí øөðìөñ áîëîí äîòîîä ýðõòýíèé õýâèéí үéë àæèëëàãààíä ñàéíààð íөëөөëäөã. Ñүү íü ÿñíû ñèéðýãæèëò үүñýõýýñ õàìãààëäàã. Õүíèé áèåä үçүүëýõ à÷ òóñ íü ìàø èõ áîëîõîîð ñүүã ýì÷èëãýýíä өðãөíөөð õýðýãëýæ èðñýí. Òàíû áèå ÷èëýýðõýæ ÿäðààä íýã ë õýöүү áàéíà óó. Òýãâýë ñүү áóöàëãààä ë óó÷èõ. Ñүү òàíä ýð÷ õү÷ õàéðëàõ áîëíî.
Øàð òîñûã íóðóó, áөөð өâäөõөä õýðýãëý
Øàð òîñûã ýðүүë ìýíä áîëîîä àõóéí õýðýãëýýíä өðãөíөөð õýðýãëýäýã. Áèäíèé өâөã äýýäýñ øàð òîñûã ãîë õүíñýý áîëãîí õýðýãëýæ èðñýí. Ãýòýë өäãөө øàð òîñûã çóë өðãөõөä ë õýðýãëýæ Çàéíà. Øàð òîñ ýðүүë ìýíäýä ÿìàð à÷ òóñòàé áîëîõûã ìýäýõ õүí õîâîð áèçýý. Òýãâýë øàð òîñ íü çүðõíèé òàìèðûã àìèðëàíãүé áîëãîõ, ãýäýñíèé òүãæðýý өòãөí õàòàõàä òîäîðõîé õýìæýýãýýð óóæ õýðýãëýõýä ãýäýñíèé òүãæðýý ààæìààð õýâèéí áîëíî. Ìөí óóøèãíû õàòèíãàðûã àðèëãàõ, õөãøðөëòèéã ñààðóóëàõ, öàðàéíä өíãө íýìäýã. Үүãýýð ÷ çîãñîõãүé ìàíàéõàí àðõè óóõààñàà өìíө øàð òîñ óóäàã. Øàð òîñ íü ñîãòîëòûã áàãàñãàäàã. Æèðýìñýí ýìýãòýé òөðөõөä øàð òîñ óóâàë àìàðõàí òөðäөã. Íóðóó áөөð өâäөõ, øýýñ çàäãàéðñàí үåä øàð òîñòîé õàëóóí àë÷óóðààð æèãíýõ ñàéí áàéäàã. Ýíý ìýò÷èëýí øàð òîñ õүíèé áèåä àñàð èõ õýðýãòýé çүéë þì.
Èíãýíèé ñүү ñүðüåý өâ÷íèéã àíàãààíà
Óæèã өâ÷èí, óóøèã ñүðüåý, äîòóóð õàâàí, ÷èéã áàì áóóðóóëàõàä èíãýíèé ñүүã õýðýãëýâýë òóñòàé. Òýìýý 60 õîíîãèéí өë äààäàã ãàéõàëòàé àìüòàí. Óã òýñâýð íü áèåä íü áàéðëàæ ÷èéãëýã áàéäëûã íü õàäãàëäàã. Òèéìýýñ èíãýíèé ñүүíýýñ ãàðñàí öөöãèéãөөð íүүðíèé òîñ ãîî ñàéõíû áүòýýãäýõүүí õèéõýä íýí òîõèðîìæòîé áàéäàã. Èíãýíèé ñүүíä õүíèé íүүðíèé õóóðàéøèëòûã ýðñ áàãàñãàäàã ÷èéãëýã áîäèñ àãóóëàãääàã.
Ñүү ÿñíû ñèéðýãæèëòýýñ õàìãààëäàã
Õýäýí õүүõäýý çóíû àìðàëòààð íü õөäөө ÿâóóëæ ñүү òàðãàí äýýð õýä õîíóóëàõ þìñàí ãýæ ÿðèõ õүí îëîí. Үíýõýýð õîòûí áîõèð àãààð, ìàøèíû äóóíààñ õîë áàéõûã õýí áүõýí ë áîäíî øүү äýý. Õөäөөíèé ýðүүë àãààðò ñүү òàðãàí äýýð õýä õîíîõûã õүí áîëãîí ë õүñäýã. Õөäөө àìðàõäàà îðîé çààâàë íýã àÿãà ñүү óóæ óíòàõ õýðýãòýé. Ñүүíèé íàéðëàãàíä õүíèé өñөëò õөãæèëòèéí áîäèñ èõýýð àãóóëàãääàã. Ñүү íü ýðүүë ìýíäèéí òàëààñ õүíèé áèåä ìàø ñàéí íөëөө үçүүëäýã. Ñүүíä àãóóëàãäàõ óóðàã íü õүíèé áóë÷èí øөðìөñ áîëîí äîòîîä ýðõòýíèé õýâèéí үéë àæèëëàãààíä ñàéíààð íөëөөëäөã. Ñүү íü ÿñíû ñèéðýãæèëò үүñýõýýñ õàìãààëäàã. Õүíèé áèåä үçүүëýõ à÷ òóñ íü ìàø èõ áîëîõîîð ñүүã ýì÷èëãýýíä өðãөíөөð õýðýãëýæ èðñýí. Òàíû áèå ÷èëýýðõýæ ÿäðààä íýã ë õýöүү áàéíà óó. Òýãâýë ñүү áóöàëãààä ë óó÷èõ. Ñүү òàíä ýð÷ õү÷ õàéðëàõ áîëíî.
Øàð òîñûã íóðóó, áөөð өâäөõөä õýðýãëý
Øàð òîñûã ýðүүë ìýíä áîëîîä àõóéí õýðýãëýýíä өðãөíөөð õýðýãëýäýã. Áèäíèé өâөã äýýäýñ øàð òîñûã ãîë õүíñýý áîëãîí õýðýãëýæ èðñýí. Ãýòýë өäãөө øàð òîñûã çóë өðãөõөä ë õýðýãëýæ Çàéíà. Øàð òîñ ýðүүë ìýíäýä ÿìàð à÷ òóñòàé áîëîõûã ìýäýõ õүí õîâîð áèçýý. Òýãâýë øàð òîñ íü çүðõíèé òàìèðûã àìèðëàíãүé áîëãîõ, ãýäýñíèé òүãæðýý өòãөí õàòàõàä òîäîðõîé õýìæýýãýýð óóæ õýðýãëýõýä ãýäýñíèé òүãæðýý ààæìààð õýâèéí áîëíî. Ìөí óóøèãíû õàòèíãàðûã àðèëãàõ, õөãøðөëòèéã ñààðóóëàõ, öàðàéíä өíãө íýìäýã. Үүãýýð ÷ çîãñîõãүé ìàíàéõàí àðõè óóõààñàà өìíө øàð òîñ óóäàã. Øàð òîñ íü ñîãòîëòûã áàãàñãàäàã. Æèðýìñýí ýìýãòýé òөðөõөä øàð òîñ óóâàë àìàðõàí òөðäөã. Íóðóó áөөð өâäөõ, øýýñ çàäãàéðñàí үåä øàð òîñòîé õàëóóí àë÷óóðààð æèãíýõ ñàéí áàéäàã. Ýíý ìýò÷èëýí øàð òîñ õүíèé áèåä àñàð èõ õýðýãòýé çүéë þì.
