"ӨРГҮЙ БОЛ БАЯН ӨВЧИНГҮЙ БОЛ ЖАРГАЛ..."
ÕÅËÈÊÎÁÀÊÒÅÐ ÁÀ ÕÎÄÎÎÄÍÛ ØÀÐÕ
2007 îíû 03 ñàðûí 10
Ýì÷ Á.Ñýëýíãý /×èêàãî/
Õîäîîäíû øàðõ õýìýýí íýðëýãäýõ ýíý ýìãýã íü õîäîîä àðâàíõî¸ð õóðóó ãýäýñíèé õàíûã ãýìòýýäýã íèëýýä ýëáýã òîõèîëääîã өâ÷íүүäèéí íýãýý. ÀÍÓ-ä 10 õүí òóòìûí íýã íü ýíý өâ÷íөөð өâäөæ ýì÷ëүүëñýí
áàéäàã ãýíý.Õîäîîäíû øàðõ èõýíõè òîõèîëäîëä áàêòåðèàð үүñãýãääýã. Öөөí òîõèîëäîëä ñòåðîèä áèø ýìүүäèéã õýðýãëýñíýýñ \àñïèðèí,èáóïðîôåí\үүñäýã. Ìөí öөөí òîõèîëäîëä õîäîîä, íîéð áóë÷èðõàéí õàâäðóóä õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé øàðõíû øàëòãààí áîëäîã.Õîäîîäíû øàðõ íü ÿìàð íýãýí ñòðåññýýñ ýñâýë ÿìàð íýãýí õîîë óíäíààñ áîëæ áîëäîããүé õàðèí ýäãýýð íü íýãýíò үүññýí øàðõûã ñýäðýýõýä ë íөëөөëäөã.
Õåëèêîáàêòåð ãýæ þó âý?
Ýíý íü áàêòåðèéí íýã õýëáýð.Ñóäëàà÷èä ýíý áàêòåðèéã ë õîäîîäíû øàðõûã үүñãýäýã ãýæ үçäýã.ÀÍÓ-ä õåëèêîáàêòåðèéí õàëäâàðààð 40 äýýø íàñòíóóäûí 20%,60-ààñ äýýø íàñòíóóäûí òàë õóâüä õàëäâàðëàãäñàí áàéäàã áàéíà.Ãýâ÷ õàëäâàð àâñàí õүí áîëãîí õîäîîäíû øàðõàíä өðòөõãүé.Õåëèêîáàêòåðè áóþó Í.pylori íü õàëäâàðëàãäñàí õүíèé øүëñýíä õàäãàëàãäàæ ,үíñýëöýõ,õàëäâàðëàãäñàí õîîë õүíñýýð äàìæèí õàëääàã.Òýãýõýýð õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé øàðõ íü õàëäâàðòàé өâ÷èí áàéõ íü.
Õåëèêîáàêòåð ÿàæ øàðõ үүñãýäýã âý?Í.pylori -íü õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé õàíûã õàìãààëàã÷ -ñàëñëàã áүðõүүë үүñãýã÷èéí ÿëãàðàëòûã ñóëðóóëäàã. Үүíèé óëìààñ õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé õàíà ìýäðýìòãèé áîëæ,õîäîîäíû õү÷èë,áàêòåðèéí ÿëãàðóóëæ áóé øүүðëèéí íөëөөãөөð øàðõàëäàã áàéíà.Í.pylori -íü õîäîîäíû õү÷ëèéí ÿëãàðóóëàëòûã èõýñãýäýã.
ßìàð øèíæ òýìäýã èëðýõ âý?
-Õýâëèéãýýð öàíõàéíà. Ýíý íü èõýíõäýý õýäýí äîëîî õîíîãîîð àëãà áîëæ, ýðãýæ ìýäðýãäýíý. Øөíө äóíäûí үåä \õîäîîä õîîñîí үåä\èëүү ìýäðýãäýíý. Þì èäýõýä àðèëíà. Ìөí õîäîîäíû õү÷èë ÿëãàðóóëàëòûí ýñðýã ýìүүä óóõàä ìөí àðèëíà.\àíòàöèä\ Ìөí áóñàä äîîðõè øèíæүүä ãàðíà.
Үүíä:-Æèí áóóðàõ
-Öýýæ ãàøóóí îðãèíî,õîðñîõ ìýò ìýäðýìæ òөðíө.
-Õîîëíû äóð áóóðàõ
-Äîòîð ìóóõàé îðãèõ
-Áөөëæèõ
Çàðèì õүíä äýýðõè øèíæүүä òîä èëðýõãүé, îãò èëðýõãүé ÷ áàéæ áîëíî. Õýðýâ äîîðõè øèíæүүä èëýðâýë ýì÷èä ÿàðàëòàé î÷èõ õýðýãòýé.
-Õîäîîä îð÷ìîîð õү÷òýé ñүëáýæ өâäөõ
-Өòãөí áàðààí õàð өíãөòýé,öóñàðõàã çүéë үçýãäýõ
-Êîôåíèé øààð ìýò ýñâýë öóñàðõàã çүéëýýð áөөëæèõ
Ýäãýýð øèíæ òýìäýã íü õîäîîäíû øàðõíààñ öóñ àëäàõ áóþó õîäîîä öîîðîëòûí øèíæ áàéõ өíäөð ìàãàäëàëòàé áàéäàã.
ßàæ îíîøëîõ âý?Õýðýâ øàðõ áàéíà ãýæ ýì÷ ñýæèãëýñýí òîõèîëäîëä äóðàíãààð äóðàíäàí øèíæèëíý\ýíäîñêîïèéí øèíæèëãýý\.Õýðýâ øàðõ íèëýýä äýýãүүð áàéðëàëòàé áîë óëààí õîîëîé, õîäîîä ,12 õóðóó ãýäýñíèé øàðõ ðåíòãåí ãýðýëä\X-ray\ ñàéí îíîøëîãäîíî. Өâ÷òөíä áàðè\barium\ ãýæ íýðëýãäýõ øîõîéëîã øèíãýí óóëãàæ ðåíòãåí ãýðýëä õàðæ îíîøëîíî. Өөð íýã îíîøëîãîîíû ñàéí àðãà áîë õîäîîäíû äóðàí ýíäîñêîï ãýæ íýðëýãääýã, үçүүðòýý ãýðýëòäýã äóðàí êàìåðòàé, íàðèéí óðò õîîëîé áүõèé áàãàæèéã àøèãëàí õèéíý..Ýíý áàãàæèéã өâ÷òөíä áîëãîîìæòîéãîîð çàëãèóëæ, óëààí õîîëîé 12 õóðóó ãýäýñíèé õàíûã øàëãàíà. Ýì÷ ýíäîñêîïèéí òóñëàìæòàéãààð øàðõíû çóðãèéã àâàõ áà øààðäëàãàòàé áîë øàðõàëñàí õýñãýýñ ìàø áàãà õýñãèéã õàëüñëàí ìèêðîñêîïò øèíæëýõýýð àâ÷ ìàãàäãүé. Ýíý ïðîöåäóðèéã áèîïñè ãýæ íýðëýíý. Õýðýâ øàðõíààñ öóñ ãàð÷ áàéâàë ýì÷ ýíäîñêîïîî àøèãëàí öóñ òîãòîîõ ìýñ àæèëáàðûã õèéíý.
Õýðýâ øàðõ áàéãàà íü òîãòîîãäâîë ýì÷ òàíä Í.pylori -èéã èëðүүëýõ òåñò õèéíý. Ýíý øèíæèëãýý èõ ÷óõàë. Ó÷èð íü øàðõ þóíààñ áîëæ үүññýíèéã òîãòîîõ áà ýíý íü öààøèä ÿìàð ýì÷èëãýý õèéõèéã ÷èãëүүëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé áàéäàã þì. Áèîïñèéí øèæèëãýýã èõýâ÷ëýí ýíäîñêîïèéí òóñëàìæòàéãààð õîäîîäíû õàíàíààñ ìàø æèæèã õýñãèéã òàñëàí àâ÷ ìèêðîñîïîä øèíæèëäýã. Ãóðâàí çîðèëãîîð ýäèéí ýíý øèíæèëãýýã õèéíý.
-Í.pylori -èéí ÿëãàðóóëæ áóé ýíçèìèéã îëæ òîãòîîõ
-Ãèñòîëîãèéí øèíæèëãýýãýýð Í.pylori -èéã îëæ èëðүүëýõ
-Өñãөâөðëөõ - õîäîîäíû õàíàíààñ àâñàí æèæèã õýñãèéã òóñãàé îð÷èíä óðãóóëàí Í.pylori-èéã óðãàæ áàéãàà ýñýõèéã òîãòîîõ.Ãýõäýý Í.pylori- èéã öóñ,өòãөíèé øèíæèëãýýíä îëæ òîãòîîñíû äàðàà ë øààðäëàãàòàé ãýæ үçâýë ýäèéí ýíý øèíæèëãýýã õèéíý.
Ýì÷èëãýý.
Õàâñàðñàí ýì÷èëãýý õèéíý.Àíòèáèîòèê,õү÷èë áóóðóóëàã÷,õîäîîä õàìãààëàã÷ ýìүүäèéã õàâñàð÷ õýðýãëýíý.Äýýðõè ýìүүäèéã õî¸ð äîëîî,íýã äîëîî õîíîãèéí òóðø õàâñàðñàí áàéäëààð õýðýãëýõèéã ýì÷ çөâëөíө.Ýì÷èëãýý õèééñíèé äàðàà òîäîðõîé õóãàöààíä çàðèì õîäîîä õàìãààëàã÷ ,õү÷èë áóóðóóëàã÷ ýìүүäèéã õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé áîëäîã.Ýì÷èëãýýíèé үð äүí èõýíõè òîõèîëäîëä ñàéí.Áүðýí ýäãýðäýã өâ÷èí.
Õàëäâàðëàõãүé áàéæ áîëîõ óó?
Áîëíî.Õàëäâàðëàäàã çàìûã ìýääýã áàéõàä ë õàíãàëòòàé.
-Өâ÷òýé õүíòýé îéð äîòíî áàéñíààñ, өâ÷òýé õүíèé ãóëãèäàñ, øүëñòýé õîëèëäñîíîîñ õàëäâàðëàäàã ó÷èð
-Áèå çàññàíû äàðàà, þì èäýõèéí өìíө ãàðàà óãààæ çàíøèõ õýðýãòýé.
Í.pylori- èéã ýì÷ áîëãîí àâòîìàòààð øàëãàæ îíîøëîäîããүé âý?
Øèíæëýõ óõààíû òåõíîëîãè õөãæèõèéí õèðýýð өâ÷íèé òàëààðõè áèäíèé ìýäëýã ÷ өðãөæèí òýëñýýð áàéíà.100-ààä æèëèéí òýðòýý ýì÷ ñóäëàà÷èä õîäîîäíû øàðõûã áóðóó õîîëëîñíîîñ ,àðõè äàðñ õýðýãëýñíýýñ ,ñòðåññýýñ үүñäýã ãýæ үçäýã áàéâ.Ýì÷èëãýýíä íü ñàéí àìàð÷ ,çөâ õîîëëîõûã çөâëөäөã áàéæýý.Äàðàà íü ñóäëàà÷èä õîäîîäíû õү÷èë èõ ÿëãàðñíààñ õîäîîäíû øàðõ үүñäýã ãýäãèéã íýìæ òîãòîîãîîä ýì÷èëãýýíä õîäîîäíû õү÷èë áóóðóóëàã÷\àíòàöèä\-èéã õýðýãëýõ áîëñîí áàéíà.1982 îíä ë äөíãөæ Í.pylori \õåëèêî áàêòåð\ õýìýýõ õîäîîäíû øàðõ үүñãýã÷ áàêòåð áàéãààã îëæ òîãòîîñîí áàéíà.Èíãýñíýýð ýíý өâ÷íèéã ýì÷ëýõýä àíòèáèîòèê õýðýãëýõ áîëæýý.Í.pylori- èéí òàðõàëò îäîî óëàì áүð áàãàñ÷ áàéíà.ßëàíãóÿà õөãæèæ áóé îðíóóäûí õүí àìûí äóíä ýíý өâ÷íèé òàðõàëò ýðñ áóóð÷ýý.Ñóäëàà÷èä ñүүëèéí үåä õîäîîäíû øàðõíààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ âàêöèí õèéõýýð àæèëëàæ áàéíà.
2007 îíû 03 ñàðûí 10
Ýì÷ Á.Ñýëýíãý /×èêàãî/
Õîäîîäíû øàðõ õýìýýí íýðëýãäýõ ýíý ýìãýã íü õîäîîä àðâàíõî¸ð õóðóó ãýäýñíèé õàíûã ãýìòýýäýã íèëýýä ýëáýã òîõèîëääîã өâ÷íүүäèéí íýãýý. ÀÍÓ-ä 10 õүí òóòìûí íýã íü ýíý өâ÷íөөð өâäөæ ýì÷ëүүëñýí
áàéäàã ãýíý.Õîäîîäíû øàðõ èõýíõè òîõèîëäîëä áàêòåðèàð үүñãýãääýã. Öөөí òîõèîëäîëä ñòåðîèä áèø ýìүүäèéã õýðýãëýñíýýñ \àñïèðèí,èáóïðîôåí\үүñäýã. Ìөí öөөí òîõèîëäîëä õîäîîä, íîéð áóë÷èðõàéí õàâäðóóä õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé øàðõíû øàëòãààí áîëäîã.Õîäîîäíû øàðõ íü ÿìàð íýãýí ñòðåññýýñ ýñâýë ÿìàð íýãýí õîîë óíäíààñ áîëæ áîëäîããүé õàðèí ýäãýýð íü íýãýíò үүññýí øàðõûã ñýäðýýõýä ë íөëөөëäөã.
Õåëèêîáàêòåð ãýæ þó âý?
Ýíý íü áàêòåðèéí íýã õýëáýð.Ñóäëàà÷èä ýíý áàêòåðèéã ë õîäîîäíû øàðõûã үүñãýäýã ãýæ үçäýã.ÀÍÓ-ä õåëèêîáàêòåðèéí õàëäâàðààð 40 äýýø íàñòíóóäûí 20%,60-ààñ äýýø íàñòíóóäûí òàë õóâüä õàëäâàðëàãäñàí áàéäàã áàéíà.Ãýâ÷ õàëäâàð àâñàí õүí áîëãîí õîäîîäíû øàðõàíä өðòөõãүé.Õåëèêîáàêòåðè áóþó Í.pylori íü õàëäâàðëàãäñàí õүíèé øүëñýíä õàäãàëàãäàæ ,үíñýëöýõ,õàëäâàðëàãäñàí õîîë õүíñýýð äàìæèí õàëääàã.Òýãýõýýð õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé øàðõ íü õàëäâàðòàé өâ÷èí áàéõ íü.
Õåëèêîáàêòåð ÿàæ øàðõ үүñãýäýã âý?Í.pylori -íü õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé õàíûã õàìãààëàã÷ -ñàëñëàã áүðõүүë үүñãýã÷èéí ÿëãàðàëòûã ñóëðóóëäàã. Үүíèé óëìààñ õîäîîä 12 õóðóó ãýäýñíèé õàíà ìýäðýìòãèé áîëæ,õîäîîäíû õү÷èë,áàêòåðèéí ÿëãàðóóëæ áóé øүүðëèéí íөëөөãөөð øàðõàëäàã áàéíà.Í.pylori -íü õîäîîäíû õү÷ëèéí ÿëãàðóóëàëòûã èõýñãýäýã.
ßìàð øèíæ òýìäýã èëðýõ âý?
-Õýâëèéãýýð öàíõàéíà. Ýíý íü èõýíõäýý õýäýí äîëîî õîíîãîîð àëãà áîëæ, ýðãýæ ìýäðýãäýíý. Øөíө äóíäûí үåä \õîäîîä õîîñîí үåä\èëүү ìýäðýãäýíý. Þì èäýõýä àðèëíà. Ìөí õîäîîäíû õү÷èë ÿëãàðóóëàëòûí ýñðýã ýìүүä óóõàä ìөí àðèëíà.\àíòàöèä\ Ìөí áóñàä äîîðõè øèíæүүä ãàðíà.
Үүíä:-Æèí áóóðàõ
-Öýýæ ãàøóóí îðãèíî,õîðñîõ ìýò ìýäðýìæ òөðíө.
-Õîîëíû äóð áóóðàõ
-Äîòîð ìóóõàé îðãèõ
-Áөөëæèõ
Çàðèì õүíä äýýðõè øèíæүүä òîä èëðýõãүé, îãò èëðýõãүé ÷ áàéæ áîëíî. Õýðýâ äîîðõè øèíæүүä èëýðâýë ýì÷èä ÿàðàëòàé î÷èõ õýðýãòýé.
-Õîäîîä îð÷ìîîð õү÷òýé ñүëáýæ өâäөõ
-Өòãөí áàðààí õàð өíãөòýé,öóñàðõàã çүéë үçýãäýõ
-Êîôåíèé øààð ìýò ýñâýë öóñàðõàã çүéëýýð áөөëæèõ
Ýäãýýð øèíæ òýìäýã íü õîäîîäíû øàðõíààñ öóñ àëäàõ áóþó õîäîîä öîîðîëòûí øèíæ áàéõ өíäөð ìàãàäëàëòàé áàéäàã.
ßàæ îíîøëîõ âý?Õýðýâ øàðõ áàéíà ãýæ ýì÷ ñýæèãëýñýí òîõèîëäîëä äóðàíãààð äóðàíäàí øèíæèëíý\ýíäîñêîïèéí øèíæèëãýý\.Õýðýâ øàðõ íèëýýä äýýãүүð áàéðëàëòàé áîë óëààí õîîëîé, õîäîîä ,12 õóðóó ãýäýñíèé øàðõ ðåíòãåí ãýðýëä\X-ray\ ñàéí îíîøëîãäîíî. Өâ÷òөíä áàðè\barium\ ãýæ íýðëýãäýõ øîõîéëîã øèíãýí óóëãàæ ðåíòãåí ãýðýëä õàðæ îíîøëîíî. Өөð íýã îíîøëîãîîíû ñàéí àðãà áîë õîäîîäíû äóðàí ýíäîñêîï ãýæ íýðëýãääýã, үçүүðòýý ãýðýëòäýã äóðàí êàìåðòàé, íàðèéí óðò õîîëîé áүõèé áàãàæèéã àøèãëàí õèéíý..Ýíý áàãàæèéã өâ÷òөíä áîëãîîìæòîéãîîð çàëãèóëæ, óëààí õîîëîé 12 õóðóó ãýäýñíèé õàíûã øàëãàíà. Ýì÷ ýíäîñêîïèéí òóñëàìæòàéãààð øàðõíû çóðãèéã àâàõ áà øààðäëàãàòàé áîë øàðõàëñàí õýñãýýñ ìàø áàãà õýñãèéã õàëüñëàí ìèêðîñêîïò øèíæëýõýýð àâ÷ ìàãàäãүé. Ýíý ïðîöåäóðèéã áèîïñè ãýæ íýðëýíý. Õýðýâ øàðõíààñ öóñ ãàð÷ áàéâàë ýì÷ ýíäîñêîïîî àøèãëàí öóñ òîãòîîõ ìýñ àæèëáàðûã õèéíý.
Õýðýâ øàðõ áàéãàà íü òîãòîîãäâîë ýì÷ òàíä Í.pylori -èéã èëðүүëýõ òåñò õèéíý. Ýíý øèíæèëãýý èõ ÷óõàë. Ó÷èð íü øàðõ þóíààñ áîëæ үүññýíèéã òîãòîîõ áà ýíý íü öààøèä ÿìàð ýì÷èëãýý õèéõèéã ÷èãëүүëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé áàéäàã þì. Áèîïñèéí øèæèëãýýã èõýâ÷ëýí ýíäîñêîïèéí òóñëàìæòàéãààð õîäîîäíû õàíàíààñ ìàø æèæèã õýñãèéã òàñëàí àâ÷ ìèêðîñîïîä øèíæèëäýã. Ãóðâàí çîðèëãîîð ýäèéí ýíý øèíæèëãýýã õèéíý.
-Í.pylori -èéí ÿëãàðóóëæ áóé ýíçèìèéã îëæ òîãòîîõ
-Ãèñòîëîãèéí øèíæèëãýýãýýð Í.pylori -èéã îëæ èëðүүëýõ
-Өñãөâөðëөõ - õîäîîäíû õàíàíààñ àâñàí æèæèã õýñãèéã òóñãàé îð÷èíä óðãóóëàí Í.pylori-èéã óðãàæ áàéãàà ýñýõèéã òîãòîîõ.Ãýõäýý Í.pylori- èéã öóñ,өòãөíèé øèíæèëãýýíä îëæ òîãòîîñíû äàðàà ë øààðäëàãàòàé ãýæ үçâýë ýäèéí ýíý øèíæèëãýýã õèéíý.
Ýì÷èëãýý.
Õàâñàðñàí ýì÷èëãýý õèéíý.Àíòèáèîòèê,õү÷èë áóóðóóëàã÷,õîäîîä õàìãààëàã÷ ýìүүäèéã õàâñàð÷ õýðýãëýíý.Äýýðõè ýìүүäèéã õî¸ð äîëîî,íýã äîëîî õîíîãèéí òóðø õàâñàðñàí áàéäëààð õýðýãëýõèéã ýì÷ çөâëөíө.Ýì÷èëãýý õèééñíèé äàðàà òîäîðõîé õóãàöààíä çàðèì õîäîîä õàìãààëàã÷ ,õү÷èë áóóðóóëàã÷ ýìүүäèéã õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé áîëäîã.Ýì÷èëãýýíèé үð äүí èõýíõè òîõèîëäîëä ñàéí.Áүðýí ýäãýðäýã өâ÷èí.
Õàëäâàðëàõãүé áàéæ áîëîõ óó?
Áîëíî.Õàëäâàðëàäàã çàìûã ìýääýã áàéõàä ë õàíãàëòòàé.
-Өâ÷òýé õүíòýé îéð äîòíî áàéñíààñ, өâ÷òýé õүíèé ãóëãèäàñ, øүëñòýé õîëèëäñîíîîñ õàëäâàðëàäàã ó÷èð
-Áèå çàññàíû äàðàà, þì èäýõèéí өìíө ãàðàà óãààæ çàíøèõ õýðýãòýé.
Í.pylori- èéã ýì÷ áîëãîí àâòîìàòààð øàëãàæ îíîøëîäîããүé âý?
Øèíæëýõ óõààíû òåõíîëîãè õөãæèõèéí õèðýýð өâ÷íèé òàëààðõè áèäíèé ìýäëýã ÷ өðãөæèí òýëñýýð áàéíà.100-ààä æèëèéí òýðòýý ýì÷ ñóäëàà÷èä õîäîîäíû øàðõûã áóðóó õîîëëîñíîîñ ,àðõè äàðñ õýðýãëýñíýýñ ,ñòðåññýýñ үүñäýã ãýæ үçäýã áàéâ.Ýì÷èëãýýíä íü ñàéí àìàð÷ ,çөâ õîîëëîõûã çөâëөäөã áàéæýý.Äàðàà íü ñóäëàà÷èä õîäîîäíû õү÷èë èõ ÿëãàðñíààñ õîäîîäíû øàðõ үүñäýã ãýäãèéã íýìæ òîãòîîãîîä ýì÷èëãýýíä õîäîîäíû õү÷èë áóóðóóëàã÷\àíòàöèä\-èéã õýðýãëýõ áîëñîí áàéíà.1982 îíä ë äөíãөæ Í.pylori \õåëèêî áàêòåð\ õýìýýõ õîäîîäíû øàðõ үүñãýã÷ áàêòåð áàéãààã îëæ òîãòîîñîí áàéíà.Èíãýñíýýð ýíý өâ÷íèéã ýì÷ëýõýä àíòèáèîòèê õýðýãëýõ áîëæýý.Í.pylori- èéí òàðõàëò îäîî óëàì áүð áàãàñ÷ áàéíà.ßëàíãóÿà õөãæèæ áóé îðíóóäûí õүí àìûí äóíä ýíý өâ÷íèé òàðõàëò ýðñ áóóð÷ýý.Ñóäëàà÷èä ñүүëèéí үåä õîäîîäíû øàðõíààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ âàêöèí õèéõýýð àæèëëàæ áàéíà.
