Бичлэгийн тоо 372
Монгол
Улс хэмээх тусгаар тогтносон бүрэн эрхт улсыг харийн газар төлөөлж
суугаа элчин, консулууд эх орондоо ирэхгүй хэмээн зугтаж байгаа тухай
хачирхалтай мэдээлэл чих дэлсэх болсоор удав. Хааны алба халаатай, эзний алба ээлжтэй гэсэн үг бий. Гэвч албан тушаал, эрх мэдлийг авсан шигээ өгч сураагүй Элчин сайд, Консулуудаас болоод өнөөдөр Монгол төрийн нэр хүнд, гадаад харилцаа газарт уначихаад байгааг сануулах хэрэгтэй болох нь.
Улс орныхоо төлөө ажиллахаар томилолт авсан эрхэм Элчин сайд, Консулууд гадаадад биеэ эмчлүүлэхээр явсан гэж өөрсдийгөө ойлгодог бололтой. БНСУ-д суугаа ЭСЯ-ны дипломат ажилтнууд гэхэд өвчин тусчихаад өндийж ч чадахгүй байгаа юм уу даа. Солонгос, Монгол хоёрын хооронд ердөө л хоёр цаг гаруйхан ниснэ. Гэвч тус улсад байгаа Монголын Элчин сайдын яамны ажилтан Ж.Шишмишиг, Д.Жаргалсайхан гэгч нөхөд өвчтэй гэдэг шалтгаанаар өдий хүртэл нутаг буцахаас татгалзаж байна. Худалдаа эдийн засгийн зөвлөх Ж.Шишмишиг, нэгдүгээр нарийн бичгийн дарга Б.Жаргалсайхан нарын хугацаа 2012 оны дөрөвдүгээр сард дууссан боловч одоо хүртэл ирээгүй. Тэд өвчтэй, биеэ эмчлүүлж байна гэсэн зовлон тоочоод сууж байгаа гэнэ. Москвад суугаа ЭСЯ-ны дэд консул Л.Бямбацогт бас л янз бүрийн шалтаг хэлж хугацаагаа сунгуулжээ. Тэдний оронд томилогдсон хүмүүс баахан хүлээж, явж чадалгүй аргаа бараад өөр орон руу явах томилолт авсан сурагтай.
ОХУ-ын Эрхүү хотод суугаа Ерөнхий консул А.Баатарцогтыг ч мөн дуудсан боловч тэрбээр бас л эх орондоо ирэхээс татгалзаж, баахан хэл ам хийж, хугацаагаа зургаан сараар сунгуулсан гэнэ. Тэгвэл Улаан-Үд хотод Ерөнхий консулаар сууж байгаа Л.Жавзмаа бас л эх орондоо ирэхээс татгалзаж, “Бие тааруу, эмчлүүлж байгаа” гэдэг шалтаг тоочжээ. Ер нь Гадаад харилцааны яаманд ийм маягийн хариуцлагагүйн зуд гаарч дипломатууд дуртай цагтаа ирж очдог болсон юм байх. Нэгэнт Элчин сайд, Консулын албыг авсан хүн нь өгдөггүй, буцаагаад авч чаддаггүй юм бол хуульдаа өөрчлөлт оруулаад “Дипломат ажилтанг хугацаагүй томилно” гэсэн заалт оруулах хэрэгтэй болох нь.
ЭХ ОРНООСОО ЗУГТАЖ БАЙГАА ДИПЛОМАТУУД ИХ МӨНГӨНДӨӨ ХОРГОДООД БАЙНА
Ийм хардлага газар сайгүй бий болчихоод байна. Буцаж ирэхээс татгалзаж, өвчтэй гэдэг нэр зүүж байгаа манай дипломатуудын цаана виз, мөнгөтэй холбоотой асуудал ч байдаг гэнэ. Тиймээс үүнийг хуулийн дагуу шалгуулах цаг нь ч болсон бололтой. Элчин сайд, Консул зэрэг дипломат ажилтнууд тухайн орны иргэд, тэнд суугаа монгол иргэдтэй хамтран виз, урилгын ченж хийгээд сууж байдаг нь нууц биш болсныг тухайн оронд суугаа монгол иргэд, зарим шударга дипломатууд шүүмжилж суух юм.
БНСУ-д дахь Монголын ЭСЯ-ны Консулын хэлтсийн дарга асан Лхагваагийн хүү Л.Тулга Солонгост компани байгуулж, байр сууцтай болчихсон, визний асуудал зохицуулан, их хэмжээний мөнгө олдог гэсэн мэдээлэл ирээд байна. Лхагва дарга ч мөн өөрөө Монголд Солонгосын виз гаргадаг компани байгуулчихсан ажиллаж байгаа гэнэ. Үүнээс гадна Бээжин, Хөх хот, Эрээнд ажилладаг Монголын ЭСЯ, Консулын газруудын дипломат ажилтнууд мөн л 1-2 өвөр монгол хүнийг дороо ажиллуулан хятад иргэдийн визний материалыг бөөнөөр нь авч, тэдэнд өндөр үнээр яаралтай виз гаргаж өгөх нэрээр мөнгө олж суудаг болсон. Монголын дипломатууд визний наймаа хамтран хийдэг өвөр монголчуудыгаа “морь” гээд нэрлэчихсэн. Гадуур явахдаа өнөөх “морьд”-оороо орчуулга хийлгэдэг. Монголоос ирсэн хүмүүст үйлчлүүлэх, орчуулга хийлгэх зэргээр визнээс гадна давхар мөнгө олцгоодог, ашгаа хуваадаг юм байх.
Улаан-Үд хотод дахь Монголын Ерөнхий консул тэнд хараар ажиллаж байсан Заяат гэж залууг туслахаараа авчээ. Улаан-Үдэд арваад жил ажиллаж байгаа энэ залуу үндсэндээ Консулын визний асуудлыг зохицуулдаг, жуулчны компаниудтай хамтарч виз дамлан, хөрөнгөжсөн, монгол иргэдээ муулж, матаж дипломат ажилтнуудад нэр хүнд олдог нэгэн гэнэ. Өөрөөр нь дамжуулж виз аваагүй гадаадынхныг дарамтлах, виз олгуулахгүй байх зэргээр хүндрэл учруулдаг. Архи ууж, Консулын газарт халамцуу явах нь энүүхэнд. Мөн Консулын мэдлийн хоёр өрөө байранд хөнгөлөлтэй үнээр амьдардаг тухай мэдээлэл ч бий. Түүний талаар байнга гомдол гардаг ч Улаан-Үдийн Ерөнхий консул Л.Жавзмаа түүнийг цээжээрээ хамгаалдаг. Тэр ч бүү хэл саяхан хууль бусаар виз олгож мөнгө авсан хэрэг сөхөгдөж, ажлаас нь халах гэсэн ч хамгаалаад өнгөрчээ. Ер нь Улаан-Үдэд туслах байх ямар ч шаардлагагүй байхад энэ нөхрийг ажилтай байлгахын тулд энэ орон тоог гаргасан гэнэ. Үүнээс гадна Ерөнхий консул Л.Жавзмаа Булганы гаралтай нэгэн бүсгүйг тогоочоор авчээ. Гэвч тэрбээр нөхрийнхөө хамт Консулын газарт байнга архи ууж согтуу явдаг тухай хэл ам гараад байна.
Өнөөдөр Монгол төрийн ууган яамдын нэг Гадаад харилцааны яам үндсэндээ уналтад ороод байгаагийн жишээ энэ мэт олон байна. ГХЯ-ны төрийн нарийн бичгийн даргаар саяхан томилогдсон Цогтсайханыг л гэхэд юу хийхээ мэдэхгүй, сул доройгоороо дуудуулсан хүн сууж байна хэмээсэн. Ер нь энэ Засгийн газрын шинэчлэл огт хийгдэхгүй байгаа ганц газар нь Гадаад харилцааны яам байж мэдэх юм. Тиймээс ажилтнууд нь Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжин, ЦЕГ-ын дарга Д.Билигт нар шиг зоригтой өөрчлөлт,шинэчлэлт үгүйлээд байгаа гэсэн шүү.
Б.ЧУЛУУНЦЭЦЭГ
Эх сурвалж: ӨДРИЙН ШУУДАН сонин
