Залуус нийгэм цаг үеийн хөгжилтэй хөл нийлүүлэн алхаж түүнийхээ хэрээр амьдралд хандах үзэл бодол, байр суурь өөрчлөгдөж байна. Үүний хамгийн том бол залуучуд гэр бүл зохиох гэж төдийлөн яарахгүй болсон явдал. Мэдээж хүн бүрийн амьдрал хувь тавилан, үзэл бодол, аливаад хандах хандлага өөр өөр хэдий ч нэгэн цагт гэр бүлийн амьдралаа зохиох нь энэ хорвоогийн жом билээ. Гэвч гэр бүлийн амьдрал зохиох шийдвэр гаргана гэдэг тийм ч амар зүйл баш. Үүнийг дагаад маш олон үүрэг, хариуцлага, ухамсар үргэлж холбоотой явдаг. Тиймээс гэрлэх нас, гэр бүл зохиоход хэдэн настай байвал хамгийн тохиромжтой болохыг энэ удаагийн “Хэлэлцүүлэг” булангаараа ярилцах болно.

Сарантунгалаг /26 настай, эмэгтэй/:
Эрт гэрлэсэн хүмүүс эрт салах тал ажиглагддаг. Хэн хэнийхээ занг сайн таниагүй, сэтгэлийн хөөрөл, түрхэн зуурын шохоорхлоо жинхэнэ хайр дурлал гэж андууран юу юугүй гэрлэсэн залуучууд байдаг. Тэдний хувьд энэ шийдвэр нь ихэнхдээ алдаа болж, гэр бүл салалт болох нь их байна. Миний хувьд манай улсын гэр бүл салалтын тоо жилээс жилд нэмэгдэж байгаа нь залуучууд ухамсаргүй, гэр бүлийн үнэ цэнэ утта учрыг ойлгоогүй байж яаран гэрлэж байгаагаас болж байна уу даа гэж боддог. Би хувьдаа гэрлэх насыг хойшилж, залуучуудыг гэр бүл зохиох гэж яарахгүй байгааг дэмждэг. Би гэхэд 26 хүрч байгаа ч гэр бүлтэй болох талаар бодох болоогүй байна гэж боддог. Дахиад сурах хэрэгтэй боловсрох хэрэгтэй өөрийн гэсэн байр суурьтай чадвартай болсон үедээ хүнтэй гэрлэж нөхрийнхөө гарыг харахгүй бардам байж чадахаар болсон үедээ л санаа нийлсэн хүнтэйгээ гэрлэнэ гэж боддог. Надтай адил үзэл бодолтой олон залуус байдаг. Яг хэдэн насандаа гэрлэвэл тохиромжтой вэ гэвэл эмэгтэй 30 нас, эрэгтэй 30-35 насандаа гэрлэхэд аль аль нь амьдралын буурь сууриа олчихсон бас илүү бат бөх амьдрал босох юм шиг санагддаг.

Дөлгөөн /34 настай, эрэгтэй/:
Монголчууд зах зээлийн харилцаанд шилжсэнээс хойш өмнө нь яригдаж байгаагүй олон асуудал гэр бүлийн хүрээнд хурцаар тавигдах болж ажилгүйдэл, ядуурал, зах зээл дагасан шилжилт хөдөлгөөн, ёс суртахууны доройтол зэрэг нь гэр бүлийн амьдралд сөргөөр нөлөөлөх болсон.

Хуулиар олгогдсон эрхээр бол Монгол Улсын иргэн 18 насанд хүрсэн бол гэрлэж болно гэж заасан байдаг. Гэвч хүн хэдэн насандаа гэрлэх нь тухайн хүний өөрийнх нь сонголт, мөн шийдвэр байх ёстой. Хэрвээ тухайн хүн өөрийгөө би гэр бүлийн амьдрал зохиоход бэлэн гэж үзэж байгаа бол 18 настай эсвэл 40 настай байсан ч хамаагүй. Тэр хүн гэр бүлийн амьдрал зохиох шийдвэр гаргаж түүнийхээ үүрэг хариуцлагыг бүрэн ухамсарлаж чадаж л байгаа бол хэдэн насандаа ч гэр бүл зохиож болно.

Гэвч манай улсад сүүлийн жилүүдэд гэр бүл салалтын тоо жил бүр нэмэгдэж байгаа нь харамсалтай. 1989 оноос хойш шинээр гэр бүл болж байгаа нийт өрхийн тоо жилд дунджаар 26,5 хувиар өссөн. Гэтэл үүнтэй зэрэшээд гэр бүл салалтын тоо өсч, жилд 1500 гаруй гэр бүл гэрлэлтээ цуцлуулж байна гэсэн тоо баримт байдаг. Үүний цаана шүүхээр албан ёсоор гэрлэлтээ цуцлуулаагүй хоёр талд тусдаа амьдарч байгаа хичнээн хосууд байгааг хэлэх аргагүй.

Залуусын гэрлэх нас оройтож байна, бие биенээ таних зорилгоор хамтран амьдрахыг илүүд үзэх болжээ гэсэн яриа байдаг ч жилээс жилд гэр бүл салалтын нас залуужиж байна. Тэгэхээр гэр бүл салалтыг багасгахын тулд хэн нэгний гэрлэх насны тухай ярихаасаа илүү гэр бүлийн үнэ цэнийг ойлгож ухамсарласан тэр цагтаа гэр бүлийн амьдрал зохиох хэрэгтэй гэдгийг хүмүүс ойлгох нь чухал.

Батхүү /29 настай, эрэгтэй/:
Хүн өөрийн гэсэн бодолтой, байр сууриа олсон хойноо гэрлэх хэрэгтэй юм шиг санагддаг. Гэхдээ хэтэрхий оройтох хэрэггүй. Яагаад гэвэл оройтох тусам хашир хүнд итгэхгүй болчихно. Хамгийн гол нь амьдралын түшиг тулгуур болох ханиа зөв сонгож олох хэрэгтэй. Ер нь гэрлэнэ гэдэг хүний өөрийнх нь асуудал. Найз нөхөд, аав ээж, хэн нэгэн оройтож байна, хэтэрхий эрт байна гэж хувь хүний асуудалд оролцох нь дэмий.

Батнасан /37 настай, эр/:

Тэр үед мөн л баталгаатай амьдрал гэдгийн хэмжүүр шал өөр байсантай холбоотой. Аав маань намайг Их сургууль төгсөх жил эхнэр авах зөвшөөрөл өгч байсан нь ийм л шалтгаантай байсан гэж боддог юм. Харин өнөөдөр бол зах зээлийн харьцаанд орж хүмүүс амьдралын баталгаа гэдгийг шал өөр өнцгөөр харах болсноор гэрлэлт хойшлох шалтгаан болж байгаа болов уу. Өнөөдөр Солонгосчууд 30 хүртлээ гэрлэх тухай төсөөлдөг ч үгүй.

Монголчууд өнөөдөр үүний араас л явж байна. Гэхдээ хэт эрт гэрлэх өнөөдөр буруу шийдвэр гэдгийг амьдрал харуулж байна. Харин оройтож гэрлэх түүнээс ч дор гэдэг нь ойлгомжтой. Миний бодлоор эмэгтэй нь 23-25, эрэгтэй нь 25-27 нас бол гэрлэхэд тохиромжтой нас гэж боддог. Яваандаа энэ насны хэмжээ бага багаар Солонгосчуудынх шиг 30 гарахыг үгүйсгэхгүй ээ.

Ууганцэцэг /31 настай, эмэгтэй/:
Миний хувьд эрчүүд аль болох биеэ даасан хойноо л гэрлэх хэрэгтэй. Яагаад гэхээр одоо үед биеэ ч даагаагүй байж эхнэр авчихаад дараа нь гэртээ авчирсан хойноо ээж ааваараа тэжээлгээд байх нь утгагүй санагддаг.

Гэхдээ энэ нь битгий эрт гэрлэ гэж байгаа юм биш л дээ… Яахав тусдаа байр сууц аваад гарах чадалгүй байж болно. Харин ээж ааваараа л тэжээлгэж болохгүй. Хүн адаглаад биеэ даагаад хагас жил амьдарч байж гэрлэсэн нь дээр байх. Яагаад гэхээр ээж аавынхаа өврөөс гарч үзээгүй өрхийн төсөв ч барьж үзээгүй хүмүүс амьдрал дээр гараад ирэхээр эхнэр хүүхдээ авч явах нь битгий хәл өөрийгөө ч авч явж чадахгүй.

Миний бодлоор үнэхээр тэр хүнтэйгээ болж бүтнэ, чадна гэвэл амьдралаа авч явах хүртлээ зүгээр л сайхан үерхээд явж болно шүү дээ. Хэрэв юуч үгүй байж гэрлэвэл өөрийгөө ч зовоохоос гадна бас хүний охин үрийг зовооно. Харин эмэгтэйчүүдийн хувьд хөлөө олсон хүнтэй амьдрах гээд нэг л сайхан хүн төсөөлөөд яваад байж болохгүй. Хамгийн гол нь ирээдүйд амьдралаа аваад явж чадах чадалтай л хүн сонгоход болно. Эрчүүд уулзаад ярихдаа хүүхнүүд заавал мөнгөтэй, амьдрал нь тогтсон хүнийг хайж, бэлэнчлэхээс өөрийг мэдэхгүй болсон гэж бидний талаар таагүй яриа үүсгэдэг нь нууц биш.

Тиймээс бүсгүйчүүд минь амьдралыг тийм амраар төсөөлөх хэрэггүй. Үнэхээр л амьдралын төлөө гэсэн сэтгэл хэн хэнд нь байдаг, нэг нэгэндээ итгэсэн урам зориг дүүрэн байхад зууханд галгүй байлаа ч сэтгэлийн галаар амьдралаа авч явж чадах л болно