Эмс охидын энгэр суларвал улс орон мөхлийн ирмэгт хүрдэг. Өвөг дээдэс минь энэ үгийг зүгээр ч нэг хэлсэнгүй. Дэлхийн хүчирхэг улс гүрнүүдийн дунд монгол хэмээх нэрийг авч үлдэхийн тулд монгол цусаа хадгалах хэрэгтэй. Гэвч сүүлийн жилүүдэд охид бүсгүйчүүд мөнгө хэмээх цаасанд хууртагдан, сайхан амьдрал мөрөөдөн харийн хүмүүсийн өврийг дулаацуулан одох болсон нь туйлын эмгэнэлтэй. Мэдээж эх орондоо амьдрахад олигтой ажил олдохгүй, эрчүүд нь арчаагүй зэрэг олон шалтгаан байгаа байх. Гэхдээ дэлхий ертөнц даяарчлагдаж, улс гүрнүүд жижиг үндэстнийг уусган мөхөөх далд бодлого явуулж буй энэ үед монгол цус хамгийн үнэт, ариун зүйл юм. Үүнийг л охид бүсгүйчүүд маань ойлгохыг өвөг дээдэс хичээнгүйлэн хүсч дээрх сургаалийг үлдээсэн гэдэгт итгэнэм. Сэтгэл шимшрүүлсэн тоо баримт таны өмнө дэлгэе. Манай улсад он гарсаар 110 эмэгтэй гадаад иргэнтэй гэр бүл болж, гэрлэлтээ батлуулсан байна. Ихэнх нь Солонгос улсын иргэдтэй гэрлэжээ.

Манай цэцэг цэврүү шиг охидыг эхнэрээ болгон авсан солонгосчууд ихэвчлэн нас тогтсон хүмүүс байдаг байна. Тэд Чингисийн цус судсаар нь урсах монгол охидыг танилцуулга бүхий катологи дээрээс сонгон гэрлэж байгаа нь харамсалтай. Ер нь сүүлийн 10 жилийн байдлаар гадаад иргэнтэй гэр бүл бологсод 21 дахин нэмэгджээ.

Цөөн хүн амтай манайх шиг жижиг гүрний хувьд дээрх тоо нь дэндүү ахадсан гэж хэлж болно. Эдтээр иргэний 90 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. Бид гадаад иргэнтэй гэр бүл бологсдыг буруутгах гэсэнгүй. Ямар хүнтэй гэр бүл болж, хаана амьдрах нь тухайн хүний эрх. Гэвч гэрлэлт хувь хүний асуудал мэт боловч цаана нь үндэстэн хэмээх эрхэм зүйл бийг мартаж болохгүй. Мөн хүнээр бизнес хийн хөлжигчид хуулийн цоорхойг ашиглан гэрлэлтийг мөнгө болгон хувиргаж, түүнээс шалтгаалан олон эмэгтэй эрүүл мэнд, амьдралаараа хохирч байна. Өмнө нь огт сонсогдож байгаагүй “Олон улсын гэр бүл зуучлалын товчоо”, “Гадаад гэрлэлт зуучлагч” гэсэн нэр томъёо шинээр бий болжээ. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цацаж буй гадаадын иргэдтэй гэрлүүлнэ гэсэн зарыг ховор боломж хэмээн үнэлж байна.

Тэдгээр хүмүүст хариуцлага тооцох тогтолцоо бий хэмээн хэлээд өгөх хүн алга. Ядаж хариуцлага тооцдоггүй юмаа гэхэд хуулиар тодорхой зохицуулалт хийж, түүнийгээ мөрдөхийг иргэд хүсч байна. Монгол Улсын Гэр бүлийн тухай хуулийн XVI зүйлд “…гэр бүл болох зорилгогүйгээр гэрлэлт бүртгүүлсэн нъ илэрсэн тохиолдолд гэрлэгчдийн хэн нэгний, эсхүл эрх нь зөрчигдсөн бусад хүний болон хүүхдийн эрх, ашиг сонирхлыг хамгаалах байгууллагын нэхэмжлэлээр шүүх гэрлэлтийг хүчин төгөлдөр бус гэж тооцно” хэмээн заасан байдаг аж. Гэвч энэхүү хуулийн заалтыг хэрэглэж үзсэн тохиолдол хэд байгаа талаарх тоо мэдээ тодорхойгүй байна.

Хөгжилтэй оронд амьдарч, соёлыг гайхаж, толь болсон барилгын дундуур алхаж, тохилог орчинд амьдрах нь тэдний мөрөөдөл. Гэхдээ эмэгтэйчүүдийн зарим хэсэг нь гэрлэлт бус гадаад шилжилт хөдөлгөөн хийх зорилгоор хилийн чанадыг зорих сонирхолтой байдаг. Нэг талаас хөгжлийн цар хүрээ, цалингийн ялгаатай байдал, гадагшаа гарвал амьдрал дээшилдэг, гадаад хүмүүс баян чинээлэг амьдардаг учраас ар гэрийнхээ амьдралыг өөд нь татах боломжтой гэсэн “хийсвэр” мөрөөдөлдөө автдаг. Харин нөгөө хэсэг нь хуурамч амлалтад итгэх нь олон.
Зуучлагч байгууллага нь зуучлагч эмэгтэйчүүдийг 10-40 мянган ам.доллараар нөхөрт зуучилснаар тухайн хүнийг эхнэр бус “Амьд барьцаа” болгодог байна. Ингэснээр тухайн эмэгтэй нөхөр болон хэн нэгнийх нь хүссэнээр байх шаардлагатай болдог аж. Учир нь зуучлагчид төлсөн мөнгийг нэхэж шаардан, сэтгэл санаа, бие махбодын хүчирхийлэл, дарамтад учруулдаг байна.

Зуучлагч эмэгтэйчүүдийн ихэнх нь зөвхөн зуучлагчийн хэлсэн үгэнд итгэн бүх зүйлийг сайхнаар төсөөлж гэнэддэг. Гэтэл зуучлалаар очсон эхний цаг мөчөөс л багагүй бэрхшээлтэй тулгарч эхэлдэг байна. Тухайлбал, хэлний бэрхшээл эхний асуудлыг үүсгэдэг бол соёлын ялгаа, ажил үүргийн хуваарь, гэр бүлийн тэгш бус харьцаа, сэтгэл санааны дарамт, сэтгэл гутрал гээд олон хүчин зүйл нөлөөлдөг аж. Тэдний заримыг нь ойлголцож болох, заримыг нь үл тэвчих, зарим нэгээс нь бүрмөсөн залхах гэх мэт олон бэрхшээлийг биеэрээ туулдаг байна. Гэвч тэд хаана хандаж, хэнээс тусламж авахаа мэдэхгүй, арга мухарддаг аж.
“Хүйсийн тэгш эрхийн төв”-д бүртгэгдсэн 28 настай эмэгтэйн жишээнээс дурьдъя.

“...Манай хамаатны эгч өөрөө солонгос хүнтэй гэрлэсэн. Тэгээд надад сайхан, жаргалтай амьдардаг тухайгаа ярьж, ятгасан. Их ч олон сайхан юм ярьж байсан. Удалгүй нэг солонгос эрэгтэйг дагуулж ирээд, чиний зургийг үзүүлсэн чинь таалагдаад, тэгээд л гэрлэх гээд ирлээ гэсэн.” Тухайн үед их л сонин санагдаж байсан. Учраа ч олж амжаагүй байтал хоёр, гуравхан хоногийн дотор Иргэний бүртгэл мэдээллийн улсын төвд очиж гэрлэлтээ батлуулаад, өөрийгөө зүүдлээд байна уу эсвэл бодитоор болж байна уу гэдгээ ч бодож амжилгүй нэг л мэдэхэд долоо хоноод нөхөр болох хүн маань буцсан. Удалгүй урилга, тэгээд ЭСЯ-нд визэнд ороод есөн сарын дундуур нэг л их мөрөөдөлтэйгөөр БНСУ-ыг зорьсон. Гэвч очоод нөхөртэйгөө уулзаж эхэлсэнээс л асуудал үүсч эхэлсэн. Хоорондоо ойлголцож чадахгүй байсан. Надад хэлснээр бол Сөүлд хэдэн давхар хаустай, их л хангалуун айл гэж байсан. Гэтэл ярьж байснаас тэс өөр орчин угтахад эвгүй санагдаж байсан ч “Чи өөрөө л хүсч ирсэн шүү дээ” гээд л өөрийгөө зоригжуулсан. Харамсалтай нь өдөр ирэх тусам байдал улам дордож, сайхан яриад ойлголцмоор санагдсан ч хэлээ мэдэхгүй, гадагшаа гаръя гэхээр байнгын хүн дагасан, эсвэл өрөөнөөсөө гарах эрхгүй байв. Хүн чинь өөрийг нь хянаж цагдаад л байвал бүр илүү сэтгэл санаагаар унаж, ингэж амьд явснаас гэж бодогдоод байдаг болчихдог юм билээ. Хоол их, бага идлээ, эрт, орой унтлаа, гэрийн ажил муу хийлээ, утсаар ярилаа гээд надад ер нь зөв үйлдэл байгаагүй. Ганцаардаад, яахаа ч мэдэхээ болиод, ер нь л жаахан удсан бол амиа хорлох байсан байх аа..”

Гэр бүл болох шалтгаан

Монгол эмэгтэйчүүдээс “Солонгос эрэгтэйтэй гэрлэх болсон шалтгаан юу вэ” гэж асуухад нийт судалгаанд оролцогсдын 46.4 хувь нь “нөхөртөө хайртай учраас”, 32.1 хувь нь “Эдийн засгийн хувьд илүү хөгжил дэвшил сайтай Солонгос оронд амьдрахын төлөө” гэж хариулжээ.
Харин нөхрүүд гэрлэх болсон шалтгаанаа 25.6 хувь нь “Эхнэртээ хайртай учраас”, 16.9 хувь нь “Эхнэр болох хүнийх нь нутгийн эмэгтэйчүүд үг дагамтгай, хадам эцэг эхээ сайн асардаг гэсэн болохоор” 12.7 хувь нь “Гадаад төрх нь Солонгос хүнээс бараг ялгагдахгүй болохоор” гэж тайлбарласан байна.

Гадаад оронд амьдрах хугацаанд тохиолцсон хамгийн хүнд бэрхшээл

Хамгийн хэцүү нь юу байв гэсэн асуултад Танцаардал, соёлын ялгаа, хүүхдийн асуудал, хэлний бэрхшээл, гэр бүлийн зөрчилдөөн” гэжээ.

Эхнэр нөхрийн зөрчилдөөн ба гэр бүлийн хүчирхийлэл

Эхнэр нөхрийн зөрчилдөөний талаарх нэгэн судалгаанд, 33.4 хувь нь “Өөрийн болон нөхрийн ааш зан ялгаатайгаас”, 21.6 хувь нь “Амьдралын хэв маяг өөр өөр учраас”, 11.7 хувь нь “Эдийн засгийн асуудлаас”, 10.8 хувь нь “Архидалтаас” болдог гэж хариулжээ. Заримдаа гэр бүлийн доторх зөрчилдөөн нь хэл амаар доромжлох болон бие махбодийн хүчирхийлэлд хүргэх тохиолдол байдаг аж. Хэрэв бие биедээ хайртай болоод гэрлэж байвал хэн ч буруутгахгүй биз. Харин сайхан амьдрал, мөнгөний төлөө сайн мэдэхгүй хүнтэйгээ гэрлэж, харийн орныг зорих гэж байгаа бол түр азнаарай. Дахиад нэг бодож үз. Та эх орондоо олон бэрхшээл туулан амьдарч байж болох юм. Гэхдээ сайн ч ойлголцож чадахгүй байгаа хүн чинь таныг илүү их зовлонд унагаж магадгүй. Дассан газрын даавуу зөөлөн гэж үг бий. Мөн монгол цус, эх орон хамгаас үнэтэйг бүү мартаарай.