"ӨРГҮЙ БОЛ БАЯН ӨВЧИНГҮЙ БОЛ ЖАРГАЛ..."
Àðõèíä äîíòîõ, àðõàã àðõè÷èí áîëîõ íü öóñàí òөðëèéí үå äàìæèí óäàìøäàã ñîãîã ãýäãèéã Àìåðèêèéí ýðäýìòýí Ëè Ñèëüâåð 2000 îíû ýõýýð õөäөëáөðãүé íîòîëæýý. Ýíý ýðäýìòýí íөõäèéíõýý õàìò àðâàí õóëãàíà äýýð òóðøèëò õèéõýä óñíû îðîíä ñïèðò óóõ äóðòàé íàéìàí õóëãàíà òîäîð÷ýý. Àðõàã àðõè÷èí áîëãîñîí õóëãàíû ãåí íü ýðүүë õóëãàíûõààñ äýíäүү ýðñ òýñ өөð áàéñàí àæ. Ìөí ýð õóëãàíà òөðүүëñýí ýð, ýì õóëãàíàíûõàà àëèíààñ íü ÷ àðõèíä äîíòîõ ñîãîã óëàìæëàë àâ÷ áàéñàí íü íýí ñîíèðõîëòîé áàéâ. Ýíý íü àðõàã àðõè÷èí õүíèé öóñàí òөðөë үå äàìæèí óäàìøäàã ñîãîã ãýäãèéã íîòîëæ áàéãàà ãýíý. Áàñ ýì õóëãàíà çөâõөí ýöýã ýð õóëãàíààñ èéì çóðøëûã àâ÷ áàéñàí íü ñîíèí áàéæýý. Òýãýõýýð ýõ õүí àðõè÷èí íөõðөөñөө òөðөëòèéí ñîãîã àâ÷, òàõèð äóòóó õүүõýä òөðүүëäýã íü ýöãèéí ãåíòýé õîëáîîòîé àæ. Өíөөãèéí çàëóóñ çөâõөí àðõè áèø ìàíñóóðóóëàõ áîäèñ, õàð òàìõè õýðýãëýäýã áîëñîí íü үðãүéäүүëýõ, үå óäàì äàìæèí óäàìøäàã ãýäãèéã ýðäýìòýí
Ë.Ñèëüâåð íîòîëæ áàéíà.Àëèâàà õүíèé àðõè÷èí, ìàíñóóðóóëàõ ãåíèéã èëðүүëæ ÷àäâàë îéðûí 5-10 æèëä óäàìøëûí ñîãîãèéã çàñàõ øèíý àðãà íýýãäýíý ãýäýãò ýðäýìòýä èòãýëòýé áàéíà. Ýíý õүí òөðөëõòíèéã ýðүүëæүүëñýí õàìãèéí òîì íýýëò áîëîõ àæ. Àìåðèêèéí ãåíåòèê÷ Ìàìáè õîðòîé ãåíòýé òýìöýõèéí òóëä áàéãàëèéí өөðèéíõ íü òóðøëàãûã àøèãëàõ ñàíàë äýâøүүëæýý. Óã íü áàéãàëü õүíèéã áóé áîëãîõäîî ñîãòóóðóóëàõ, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñíîîñ õàìãààëàõ äàðõëààæèëòûí ãåíòýé òөðүүëæýý. Óã ãåí õýâèéí àæèëëàæ áàéõ үåä õүí õîðòîé çóðøèëä àâòäàããүé àæ. Õàðèí ãåí õýâèéí àæèëëààãүé áîë àìàðõàí ñîãòóóðóóëàõ, ìàíñóóðóóëàõ çóðøèëòàé áîëäîã àæ. Çàðèì õүí àðõàã àðõè÷èí áîëîîãүé ÷ ãýñýí àðõèíä äîíòîõ ÿâäàë ãàðäàã ãýíý. Òóõàéëáàë Óìàðä Àìåðèêèéí èíäèàí÷óóä àðõè áîëîí ìàíñóóðóóëàõ
áîäèñîíä òóí õÿëáàðõàí òîëãîéãîî ìýäүүëäýã àæ. Ìîíãîë÷óóä ÷ ãýñýí ÿã ë èéì çóðøèëòàé áîë÷èõîîä áàéãàà áөãөөä òýä èíäèàí÷óóäààñ äóòàõààðãүéãýýð àðõèí äàëàéä ìàíñóóð÷ áàéãààã òөð, òүìíýýðýý õàðæ ë ñóóíà äàà. Øâåäèéí ýì÷ Ãàíñ Âèãçåëü øèíýýð ãýðëýæ áóé çàëóóñ õàíäàæ óäàìøëûí àëèâàà ñîãîã өâëөñөí ýñýõýý øàëãóóëæ áàéõûã óðèàëæ áàéíà. Èéì óäàìøèë öààøèä ÷ àðõàã өâ÷èí áîëîí үå үåèéí öóñàí òөðөëä íөëөөëөõ íü äýíäүү ýëáýã àæýý.
Ë.Ñèëüâåð íîòîëæ áàéíà.Àëèâàà õүíèé àðõè÷èí, ìàíñóóðóóëàõ ãåíèéã èëðүүëæ ÷àäâàë îéðûí 5-10 æèëä óäàìøëûí ñîãîãèéã çàñàõ øèíý àðãà íýýãäýíý ãýäýãò ýðäýìòýä èòãýëòýé áàéíà. Ýíý õүí òөðөëõòíèéã ýðүүëæүүëñýí õàìãèéí òîì íýýëò áîëîõ àæ. Àìåðèêèéí ãåíåòèê÷ Ìàìáè õîðòîé ãåíòýé òýìöýõèéí òóëä áàéãàëèéí өөðèéíõ íü òóðøëàãûã àøèãëàõ ñàíàë äýâøүүëæýý. Óã íü áàéãàëü õүíèéã áóé áîëãîõäîî ñîãòóóðóóëàõ, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñíîîñ õàìãààëàõ äàðõëààæèëòûí ãåíòýé òөðүүëæýý. Óã ãåí õýâèéí àæèëëàæ áàéõ үåä õүí õîðòîé çóðøèëä àâòäàããүé àæ. Õàðèí ãåí õýâèéí àæèëëààãүé áîë àìàðõàí ñîãòóóðóóëàõ, ìàíñóóðóóëàõ çóðøèëòàé áîëäîã àæ. Çàðèì õүí àðõàã àðõè÷èí áîëîîãүé ÷ ãýñýí àðõèíä äîíòîõ ÿâäàë ãàðäàã ãýíý. Òóõàéëáàë Óìàðä Àìåðèêèéí èíäèàí÷óóä àðõè áîëîí ìàíñóóðóóëàõ
áîäèñîíä òóí õÿëáàðõàí òîëãîéãîî ìýäүүëäýã àæ. Ìîíãîë÷óóä ÷ ãýñýí ÿã ë èéì çóðøèëòàé áîë÷èõîîä áàéãàà áөãөөä òýä èíäèàí÷óóäààñ äóòàõààðãүéãýýð àðõèí äàëàéä ìàíñóóð÷ áàéãààã òөð, òүìíýýðýý õàðæ ë ñóóíà äàà. Øâåäèéí ýì÷ Ãàíñ Âèãçåëü øèíýýð ãýðëýæ áóé çàëóóñ õàíäàæ óäàìøëûí àëèâàà ñîãîã өâëөñөí ýñýõýý øàëãóóëæ áàéõûã óðèàëæ áàéíà. Èéì óäàìøèë öààøèä ÷ àðõàã өâ÷èí áîëîí үå үåèéí öóñàí òөðөëä íөëөөëөõ íü äýíäүү ýëáýã àæýý.
