Ñүүëèéí үåä ãîî ñàéõàíû ìýñ çàñàë ãàçàð àâ÷ îõèä áүñãүé÷үүä òөäèéãүé çàëóóñ õүðòýë èéì òөðëèéí õàãàëãàà õèéëãýäýã áîë÷èõîîä áàéãàà. Ìîíãîëä 1990 îíîîñ èéì òөðëèéí ìýñ àæèëáàð õèéãäýæ ýõýëñýí áөãөөä өäãөө 10 ãàðóé æèëèéí íүүð үçýæ áàéíà. Ýíý ÷èãëýëýýð ìýñ çàñàë õèéäýã ýìèýëýã ãîî ñàéõíû ãàçðóóä õýäýí àðàâààðàà áàéäàã áөãөөä ýðүүë ìýíäèéí òàëààñàà áàòàëãààòàé õүíèé áèåä ó÷ðóóëàõ õîð õөíөөëөөñ øàëòãààëàí үíèéí õóâüä ÿëãààòàé áàéäàã. Ãýñýí ÷ äýëõèéí àëü ÷ îðîíòîé õàðüöóóëáàë ìîíãîëä
ýíý ÷èãëýëèéí ìýñ çàñàëûí өðòөã õàðüöàíãóé õÿìä. Æèøýýëáýë Ñîëîíãîñò íүäýíä äàâõàðàà î¸õîä 1500-2000 àì.äîëëàð áàéõàä ýíä 70-ààñ 500 àì.äîëëàðûí õîîðîíä
áàéäàã. Ñүүëèéí үåä îõèä áүñãүé÷үүä î¸äîë òàâüæ äàâõàðàà î¸óëàõ íü òýð áүð áàãàñàæ ëàçåðèàð ìөí óòàñ ãүéëãýæ õèéëãýäýã áîë÷èõîîä áàéãàà. Ìîíãîëä îðæ èðýçä òөäèéëөí óäààãүé áàéãàà ýíýõүү àðãà óðüä õөðøөөñ îðæ èðñýí áөãөөä òýíäýý ìàø õÿìä өðòөãөөð õèéäýã àæ, Òèéì ÷ ó÷ðààñ Áýýæèí, Ýðýýíä èéìýðõүү òөðëèéí ìýñ àæèëáàð õèéëãýõ õүìүүñ îëøèðñîí. Áèä ýíý óäààãèéí äóãààðòàà îõèä áүñãүé÷үүääýý àíõààðàë ñàíóóëãà áîëõóéö íýãýí çүéëèéã ñөõөæ áàéíà. Ýðүүë ñàðóóë áèå ýðõòýíýý үãүé õèéæ õîðâîîãèéí íàðûã õàðàõ íүäýý àëäñàí ýìãýíýëò ÿâäàë Ýíõ÷èìýã õýìýýõ ýíýõүү áүñãүéä ó÷èð÷ýý. Өìíөãîâü àéìãèéí õàðúÿàò ýë áүñãүé өíãөðñөí îíû 2 ñàðä Õÿòàä óëñûí Ýðýýí õîòîä óòàñ ãүéëãýí íүäýíäýý äàâõàðàà î¸óëñíû óëìààñ өíөөäөð õàðààãүé áîë÷èõîîä áàéíà. Èíãýýä îëíûã íóðøèëãүé Ýíõ÷èìýãòýé ÿðèëöñàíàà õүðãýå. Óíøèã÷ àâõàé òà үүíýýñ íýãýí çүéëèéã îéëãîæ òóíãààíà ãýäýãò íàéäàæ áàéíà.

-Þóíû өìíө өөðèéãөө òàíèëöóóëàõãүé þó, õýäýí íàñòàé âý?
-Íàìàéã Ý.Ýíõ÷èìýã ãýäýã. Îäîî 32 íàñòàé. Өìíөãîâü àéìãèéí Äàëàíçàäãàä õîòûí ÕÀÀÍ áàíêíû ñàëáàðò àæèëëàäàã áàéñàí. Îäîîãîîð àæèëãүé áàéãàà.
-Óðüä î÷èæ äàâõàðàà î¸óëüÿ ãýæ ÿàãààä øèéäñýí þì áý? Ýíä ө÷ òө÷íөөí èéì ÷èãëýëèéí ýìíýëýãүүä áàéãàà øүү äýý?
-Áè 1997 îíä ñóðãóóëü òөãññөí æèëýý Óëààíáààòàðò Ýõ íÿëõñûí ýìíýëýãò àíõ äàâõàðàà î¸óëæ áàéñàí. Îäîîãîîñ 10-í æèëèéí өìíө ãýñýí үã øүү äýý. Òóõàéí үåäýý èõ àÿòàéõàí ãî¸ áîëñîí ÷ ÿâààíäàà àðüñ íü äîîøîî ñóóæ áàðàã ìýäýãäýõýý áîëüñîí áàéñàí. ßã çүñүүëýýä î¸óëàõààð î¸äîë íü ìýäýãäýýä áàéäàã ó÷èð óðä óòàñ ãүéëãýýä þó ÷ ìýäýãäýõýýðãүé õèéäýã ãýæ õүìүүñ ÿðèàä áàéõëààð íü Ýðýýíèé “Ìýëìèé” ãýäýã ýìíýëýãò óòàñ ãүéëãýõ äàâõàðàà õèéëãýýä өíөөäөð èéì áàéäàëä õүð÷èõýýä áàéíà. Үíýõýýð ñàéõàí áîëîõ ãýñýí áèø õàðààíààñàà ñàë÷èõààä ñóóæ áàéãààäàà өөðèéãөө áóðóóòãàæ íүäèéã ìèíü èéì áîëãîñîí ýì÷ íýðòýé àëóóð÷äàä ãîìäîæ áàéíà.
-ßã õèéëãýñýí äàðóéäàà þì õàðàõàà áîëü÷èõñîí þì óó?
-Үãүé ýý þì õàðàõàà áîëèîä 6 cap áîëæ áàéíà. Õèéëãýñýí äàðóéäàà õàðæ áàéñàí. Ýõíèé үåä íүä æààõàí áүðýëçýýä áàéñàíàà òýãñãýýä ãàéãүé áîë÷èõñîí. Òýãæ áàéñíàà õýäýí ñàðûí äàðàà äàõèí áүðýëçýýä ýõýëñýí. Óðüäíûõûãàà áîäâîë óõàðõàéãààð õàòãààä öóñ õóðààä áүðýëçäýã áîëñîí. Èíãýýä cap áîëîõîä þó ÷ õàðàõàà áîëüñîí. / ñóð.óéëàâ/ Îäîî áүð ÿìàð ÷ òóÿà áàéõãүé òàñ õàðàíõóé áîë÷èõñîí.
-Òàíûã èéì áîëãîñîí Ýðýýíèé ýìíýëýãò î÷ñîí óó?
-Íүäýíä öóñ õóðæ áүðýëçýæ ýõýëñíýýñ õîéø áè îäîîã õүðòýë 10-ààä óäàà òýíä î÷ñîí. ßã íàäàä õèéñýí ýì÷ ãýýä áàéãàà òýð õүí Õөõ õîò ðóó ÿâ÷èõñàí ãýýä åðөөñөө áàéõãүé. Õàìãèéí ñүүëä 5-í ñàðä î÷îîä 3 õîíîã ñàõèæ ñóóñàí. Үéë àæèëëàãààãàà çîãñîîñîí þì óó åðөөñөө àæèëëàõãүé áàéãàà.
-Òýð ãàçàð ÷èíü çөâøөөðөëòýé ýìíýëýã áàéñàí þì óó?
Òà õèéëãýõýýñýý өìíө үүíèéã íü ñîíèðõñîí óó?
-Үíýíäýý òýð òàëààð ñîíèðõîîãүé. Èõ ñàéõàí áîëíî õóðäàí ýäãýíý ãýýä ë áàéñàí. Õүí ÷èíü òýãýýä èõ òýíýã áàéõ þì áàéíà øүү äýý. Òóõàéí үåäýý åðөөñөө òèéì1 þì áîäîîãүé. Îäîî ë õàðàìñàæ àìàà áàðüæ áàéíà. Èíãýíý ãýæ ÿàæ ñàíàõ âý äýý.
-Ýíä ýìíýëýãò үçүүëñýí áèç äýý. ßìàð îíîø òàâüæ áàéíà?
-Áè ÷èíü ãýðèéíõýý õүíèéã äàãóóëààä ýíý өâөëæèíãөө ë Ýðýýí Óëààíáààòàð õî¸ðûí õîîðîíä ÿâñàí. Ýìíýëýãò үçүүëýëãүé ÿàõàâ àëü ñàéí ãýñýí íүäíèé ýì÷ áîëãîí äýýð ë î÷ñîí. Үçñýí õүí áîëãîí ÿíç ÿíçûí ë þì õýëýõ þì. Åð íü áîë ñàëñò ãýäýã þì íü ãýìò÷èõñýí ãýõäýý ìýñíýýñ áîëîîãүé õýðýãëýñýí áîäèñîîñ áîëñîí ãýñýí îíîø ãàðñàí.
-Ýðãýæ õàðàà îðîõ áîëîâ óó?
-Ýíä áîë ÿìàð ÷ àðãà áàéõãүé þì øèã áàéíà ëýý. Ãàäàãøàà î÷âîë áîëíî ãýñýí.
-Ýíý òàëààð òà ñóäàëñàí óó?. Үíý өðòãèéí õóâüä?
-Áè òýð “Ìýëìèé” ýìíýëýãèéí ýì÷ íàðòàé ýíý òàëààð õөөöөëäөõ ñàíààòàé áàéíà. Өíөөäөð çүâ çүãýýð þì õàðæ áàéñàí õүíèéã èéì áîëãî÷èõîîä òýä õàðèóöëàãà õүëýýõ    õýðýãòýé. Îéðîëöîîãîîð 40-өөñ 60 ìÿíãàí àì.äîëëàðûí өðòөãòýé ãýñýí. Áè ýíý ìөíãèéã òýäíýýð ãàðãóóëæ íүäýý ýðãүүëæ àâíà. Èéì áîë÷èõîîä áè ÿàæ àìüäðàõ þì áý.
-Óòñàí äàâõàðààã òà ÿìàð үíýýð õèéëãýñýí áý?
-120 ìÿíãàí òөãðөãөөð õèéëãýñýí. Áè àíõ õèéëãýæ áàéõäàà 15 ìÿíãààð î¸óëæ áàéñàí. Õүíä õөëñ òөëæ õàìãèéí ÷óõàë àìü àìüäðàë áîëñîí õàðààíààñàà ñàë÷èõààä ñóóæ áàéíà äàà.
-Òà õýäýí õүүõýäòýé âý? Ãýð áүëèéí õүí ÷èíü þó õèéäýã âý?
-Áè õî¸ð õүүõýäòýé òîì íü 7 íàñòàé. Áàãà ìààíü 4-òýé. Õî¸ð îõèíûõîî öàðàéã õàðàëãүé áүòýí 6-í cap áîëëîî. Öààøèä õýçýý ÷ õàðàõãүé áàéæ ÷ ìýäíý ãýæ áîäîõîîð àìüäðàõ ñîíèðõîë ÷ àëãà. Үíýíäýý àéìøèãòàé ñàíàãäàæ áàéíà. Ìèíèé õàíü õóâèàðàà áèçíåñ ýðõýëäýã. Õөөðõèé ìèíü õүíèé õàíü þì áîëîõîîð íàäààñ äóòàõààðãүé ñýòãýë ñàíààãààð óíàæ õýöүү ë áàéíà.
-Òàíûã íүäýíäýýäàâõàðàà î¸óëíà ãýæ áàéõàä íөõөð ÷èíü þó ãýæ áàéñàí áý?    •
-/ñóð. óéëàâ/ ßàõ ãýýä áàéãàà þì áý? ìèíèé õàéð äàâõàðààòàé äàâõðààãүé, үçýñãýëýíòýé ø äýý äýìèé ãýæ áàéñàí. Òýð үåä íü õàíèéíõàà үãýíä îðñîí áîë áè өíөөäөð èíãýýä òîëãîéãîî øààãààä ñóóæ áàéõãүé áàéõ áàéñàí. Áè çөðүүä äóðààðàà õүí áàñ èéì þì áîëíî ãýæ çүүäëýý ÷ үãүé. Үãүé ýý áè õèéëãýíý ãýæ çөðñөөð áàéãààä õèéëãýñýí. Îäîî áîäîõîä äààí ÷ ÿàâ äàà. Áè ÿàõ þì áý ãýõýä íü ë çөðөөãүé áîë ãýýä ýëäýâ þì áîäîõ þì äàà.
-Òàíû òàíüäàã ìýääýã õүìүүñýýñ èéì äàâõàðàà î¸óëñàí õүí áèé þó?
-Áàéãàà ìàíàé íóòãèéíõàí ÷èíü õîò ðóó íýã èõ ÿâààä áàéõãүé. Õèë íýýãäýõýýð óðàãøàà ÿâààä ë õèéëãý÷èõäýã. Ãýñýí ÷ íàä øèã ñîõîð÷èõîîä áàéãàà õүí îäîîõîíäîî áàéõãүé. Ãýõäýý ãàé çîâëîí õýëæ áèø õèéñ÷ èðäýã þì áàéíà íàä øèã õүíèé ñүã áîëîõûã үãүéñãýõãүé øүү äýý.
-Ýðýýíä èéì ÷èãëýëèéí ýìíýëýãүүä îëîí áàéäàã óó?
-Îäîî áîë òîîãîî àëäñàí áàéíà ëýý. Õààøàà ë õàðíà øèâýýñ äàâõàðàà õèéíý ãýñýí ãàçðóóä. Òýãýýä òýä íàð íü õүíèéã èéì ë áîëãî÷èõîæ áàéíà ø äýý.
-Àæëààñàà õýçýý ãàðñýí þìáý?
- Áè 2003 îíä àæëààñàà ãàðñàí. Òýðíýýñ õîéø íөõөðòýéãýý õàìò æèæèã ñàæèã þì õèéãýýä õèë íýýãäýõýýð óðàãøàà þìàà ãàðãàäàã áàéñàí. Îäîî ë þóí íàéìàà õèéõ ãýðýýñýý ãàðààä æîðëîí îðæ ÷àäàõàà áîëüñîí. Õүíèé ñүã ë áîë÷èõäîã þì áàéíà. Íàìàéã èéì áîë÷èõîîð ýðãýí òîéðíû õүìүүñ èõ øàíàëàõ þì. Çөâ çүãýýð þì õàðäàã áàéñíàà ãýíýò èéì áîë÷èõîîð ÷èíü íìàð ÷ îðîí çàé áàðèìæàà^, é èõ õýöүү þì. Ãýõäýý ñүүëä áàñ äàñààä áàéíà. Àíõ áîë õөäëөөä ë íýã þì òàòàæ óíàãààíà. Өөðөө óíàíà ìөðãөíө. Åðөөñөө õөäëөæ ÷ ÷àäàõãүé áàéñàí.
-Ýðýýí õîòûí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä íü өðãөäөë ãàðãàñàí óó. Þó ãýæ áàéõ þì?
-Îäîîãèéí áàéäëààð ýíý òýð ãàçàðò õàíäààãүé. Ýõëýýä ÿìàð ÷ áàéñàí өөðñäөө óóëçüÿà þó ãýõ íü үү òýãýýä áîëîõãүé áîë өãөõ ãàçàð íü өãíө.
-Õàðàà ìóóäàæ ýõýëñíýýñ õîéø îëîí óäàà î÷ñîí ãýñýí þó ãýæ áàéõ þì?
-Çүãýýð áîëíî. ßàõ ÷ үãүé ë ãýæ áàéñàí. Õàìãèéí òîì ýçýí íü áèä òóñàëíà. ×è õàðàà îðíî Áýýæèí àâ÷ ÿâíà ãýýä ë ìèíèé ñýòãýëèéã çàññàí óó үíýõýýð õýëýýä áàéãàà þì óó òýãæ áàéñàí. Ñүүëä î÷îîä õàðèí áè óóëçàæ ÷àäààãүé. Îäîî õèë íýýãäýõýýð î÷îîä ÿðèëöàíà. Òýãýýä áîëîõãүé áîë äàðààãèéí àðãà õýìæýýãýý àâíà. Õүíèéã íүäíýýñ íü ñàëãà÷èõààä òýä õàðèóöëàãà õүëýýõ ¸ñòîé.
-Òà îõèä áүñãүé÷үүääýý õàíäàæ þó õýëìýýð áàéíà?
-Õүí ýõýýñ òөðñөí ÷èãýýðýý ë ãî¸ áàéäàã þì áàéíà. Үүíèéã áè өөðèéí áèåýð ìýäýðëýý. Áүñãүé÷үүääýý өөðèéí ýðүүë ñàðóóë ýä ýðõòýíýý íàä øèã áèòãèé èíãýæ ýðýìäýãëýýðýé. Ãàé çîâëîí õýëæ áèø õèéñ÷ èðäýã ãýæ áèä õýëäýã õýðíýý ìýäýð÷ ÷àääàããүé. Èéìä íàä øèã áèòãèé áîë÷èõîîðîé ë ãýæ õýëìýýð áàéíà. Õàíü èæèë үð õүүõýääýý áèä ÿìàð ÷ áàéñàí ñàéõàí ë õàðàãääàã ãýäãýý ë îéëãîõ õýðýãòýé þì áàéíà.
ßðèëöñàíä áàÿðëàëàà. Õàðààòàé áîëîõûã íèéò óíøèã÷äûíõàà өìíөөñ õүñüå.
I want to