Монголд шатахууны хомсдол үүссэн нь Оросоос хараат хэвээр байгаа шүү гэдгийг нь дахин нэг сануулав. Монголын улс төрчид, хараат бус шинжээчид түлш, шатахууны салбарт Оросоос хараат байдлаа багасгах хэрэгтэй гэж үе үе ярих нь Брюссельд суугаа Европын Холбооны албан тушаалтнуудыг санагдуулж байгаа юм. ОХУ дотоодын хэрэгцээнд нь түлш дутагдаж эхэлсэн гэж тайлбарлан хилийн чанадад нийлүүлж байгаа шатахууны гаалийн татварыг 40 хувиар нэмэгдүүлсэний дараа Монголд түлшний хомсдол үүсэж эхэлсэн юм. Шатахуун, түлшний 90 хувийг ОХУ-аас авдаг тул Монголын шатахуун түгээх станцийнхан бензин түгээхдээ хязгаарлалт тогтооход хүргэв. Мөн үүнтэй зэрэгцээд шатахууны үнэ Монголд хоёр дахин нэмэгдсэн. Хил залгаа оршдог орнуудаасаа ямар нэгэн ашиг хонжоо олохын тулд Кремль эрчим хүчний салбараар түрий барьдаг. Энэ бол Оросуудын башир арга гэдгийг олон тоймчид хэлдэг юм. Монголын тухайд гэвэл Таван толгойн коксжсон нүүрсний уурхайгаас олборлолт хийх компани тодруулах тендертэй холбоотойгоор шатахууны хомсдол үүссэн гэж үзэж болно. Энэ зун Монголчууд тендерийн ялагчийг тодруулах юм. Таван Толгойн ордыг ухах саналаа өгөөл байгаа орнууд нь ОХУ, Хятад, АНУ, Япон, Солонгос юм. Монголын mongolianeconomy.mn сайтад бичсэнээр бол Оросууд Монголд нийлүүлэх шатахууны хэмжээгээ багасгаж өөрсдөөс нь хараат хэвээр байгааг сануулахад хамгийн тохиромжтой үе нь ирээд байгаа юм. Шатахууны хязгаарлалт нь хаврын тариалалт, хөдөө аж ахуйн ажил эхэлдэг үетэй давхацжээ. Улаанбаатарт нийтийн тээврийн автобусны үнэ 33 хувиар, харин таксины хөлс 20 хувиар нэмэгдсэн байна. Би үйлчлүүлэгчдийнхээ тэн хагасыг нь алдсан. Одоо хүмүүс автобусаар л зорчихыг илүүд үздэг болсон гэж Улаанбаатарын таксины жолооч Намжилын Баямбажав (Namjil Byambajav) ярьж байна. 6-р сарын сүүлээр Монголын эрх баригчид Хятадаас газрын тос авах хэлэлцээр хийж, Оросуудтай шинэ гэрээ байгуулан  шатахууны хомсдолыг зогсоож, байдлыг хяналтандаа авлаа гэж мэдэгдсэн юм. Хятад улс сар бүр Монголд 10 мянган тонн түлш нийлүүлэх амлав. Харин “РОСНЕФТЬ” сард 50 мянган тонн нефтийн бүтээгдэхүүн нийлүүлэхээр болжээ. Гэвч Монголд түлшний хямрал дууссан гэдэгт итгэх хүн цөөхөн байна. Түлшний үнэ Улаанбаатарт хямралын өмнөх үед хүрсэн боловч нийтийн тээврийн үйлчилгээний үнэ өндөр хэвээр үлджээ. Учир нь нийтийн тээврийн компаниуд дахин шатахууны үнэ өснө гэж болгоомжилж ийнхүү тасалбарын үнийг бууруулаагүй байна. Монголд ирэх 9-р сараас хойш  ургац хураалтын дараа шатахууны зах зээл дээр байдал намжих болно. Тэр үед ургац хураал гэж New Star Energy компаний эрхлэгч Гомбо Эрдэнэбаяр (Gombo Erdenebayar) ярьж байна. Оросын “РОСНЕФТЬ” компани 2008 онд Монголд шатахуун түгээх 100 станц байгуулж, Монголын шатахууны зах зээлийг бүрэн хяналтандаа авахыг завдсан юм. Хэдийгээр Оросын дотоодын зах зээлд бензины хомсдол үүссэн боловч энэ нь хөрш орнуудад ингэтлээ нөлөөлөх хэмжээнд байгаагүй гэж Гомбо Эрдэнэбаяр ярьж байгаа юм. Монголын “Сант Марал” судалгааны төвийн захирал, улс төр судлаач Лусандэндэвийн Сумати (Luvsandendev Sumati)-ийн хэлснээр Орос улс эрчим хүчний салбараар далимдуулан өөрийн геополитикийн эрх ашигаа хамгаалж, Монголд байр сууриа бэхжүүлэхийг зорьж байна. Саяхан Монголын эрх баригчид Москваг барайлгах шийдвэр гаргасаны нэг нь өөрийн нефть боловсруулах үйлдвэр барих байлаа. Түүхий нефть бол Монголын экспортын орлогийг бүрдүүлдэг байгалийн баялагийн 5-рт бичигддэг юм.  2010 онд Монгол Улс 2,2 сая баррель түүхий газрын тосыг экспортоор гаргасан байна. Монголын газрын тосыг бүгдийг нь Хятадууд олборложээ.  Монгол улс 6 тэрбум баррель газрын тосны нөөцтэй юм. 1949-1969 оны хооронд Монголд газрын тос боловсруулдаг жижиг үйлдвэрүүд байжээ. 20 жилийн турш Монгол улс газрын тосныхоо хэрэглээний 30 хувийг хангаж байжээ. Бидэнд газрын тос байхад яагаад үүнийгээ боловсруулж болохгүй гэж хэмээн Монголын эрдэс баялаг, эрчим хүчний яамны түлшний бодлого эрхэлсэн орлогч Нанзад Болдхуу (Nanzad Boldkhuu) ярьж байна. Монгол өөрийн гэсэн газрын тос боловсруулах үйлдвэртэй болох хүсэл байгаа ч дорвитой урагшлаагүй байна. Өнгөрсөн жилүүдэд нефть боловсруулах үйлдвэр байгуулах лицензийг 17 компанид өгсөн байна. Гэвч олон асуудал шийдэгдээгүй үлдсэн байна. Монголын парламент энэ асуудлаар эцсийн шийдвэр гаргаагүй байгаа гэж Монголын энэ албан тушаалтан ярьжээ. 2010 онд Японы Marubeni фирм орон нутгийн компанитай хамтран Улаанбаатараас 200 км-ын алсад байдаг Дархан хотод 2014 он гэхэд газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар тохиролцсон байна. 600 сая доллараар сүндэрлэх энэ үйлдвэрийг барих ажил ямар шатандаа яваа нь одоо тодорхойгүй байгаа юм. Японы фирмээс мэдээлэл өгөх хүсэлт гаргасан боловч тэд ямар нэгэн тайлбар өгөхөөс татгалзсаар ирсэн юм. Газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулахад цаг хугацаа шаардагдах тул Монголчууд хойд, урд хоёр хөршөө  аргадан байж түлш авахаас өөр гарцгүй.

Перли Жейкоб