Õví òºðºëõòíèé ãîë àþóë áîëîîä áàéãàà "ÄÎÕ" ºâ÷íèé âàêöèí õýçýý ãàðàõûã ýíý ºâ÷íººð vðýãäñýí õvìvvñèéí ãýð ávëèéíõýí, ºâäñºí õvìvvñ, vvíèéã òóñàõààñ ýìýýäýã ávõ õvìvvñ õvëýýñýýð îëîí æèë áîëëîî.
Õàðèí Àìåðèêèéí ÄÎÕ ñóäëàà÷ ýðäýìòäèéí vçýæ áàéãààãààð èðýõ òàâàí æèëä ÄÎÕ ºâ÷íèé âàêöèí ãàðíà ãýäãèéã çàðëàñàí áàéíà. Ãýõäýý ýíý âàêöèíûã ãàðãàí àâàõ àðãà õýìæýýíä ÄÝÌÁ-ýýñ æèëä 10 òýðáóì äîëëàð õàðàìëàëãvé çàðöóóëàõ õýðýãòýé ãýæ òîîöîîëñîí áºãººä îäîî åð人 3000 äîëëàð ë ãîëîî öîõèí áàéæ çàðöóóëäàã áàéíà.

Æèë ávð ñåêñ õèéõ äóðòàé º÷íººí îëîí õvíèéã íºãºº åðòºíö ðvv õºòëºí, åðòºíö äýýð ìýíäýëñýí æààõàí õvvõäèéã ÷ vë ºðºâäºí àìèéã íü àâäàã ýíý ºâ÷èí "íýýãäñýí" 25 æèëèéí äîòîð íèéò íàéìàí òºðëèéí âàêöèí ãàðãàæ àâñàí ÷ ýë àéìøãèéã ávðìºñºí äàðæ ÷àäàõ íü îëäîîãvé ë áàéãàà þì. Òýãýýä ÷ òýäíèé îëîíõ íü ºâ÷íèé ýõíèé vå øàòàíä ë íºëººëäºã àæýý.

Õàðèí øèíýýð ãàðàõ âàêöèí íü äîð õàÿæ íèéò
ºâ÷ëºãñäèéí ãóðàâíû íýãò íü ýåðýãýýð íºëººëºõ ýä áàéíà õýìýýí ÄÎÕ ñóäëàà÷ ýðäýìòýä òîîöîîëæ áàéíà. Îäîîãîîð õvíèé äàðõëààã íýìýãävvëýõ ÿíç ávðèéí ýì áàéäàã íü õàðüöàíãóé ºíäºð víýòýé áàéäàã. Òvví÷ëýí õèìèéí áýëãýâ÷ õýìýýõ çvéë ãàðãàñàí íü ÷ áèé. Ávñãvé÷vvä õàâüòëûí ºìíº vòðýýíäýý òvvíèéã õèéñíýýð ÄÎÕ-ûí âèðóñ íü óñòäàã ÷ çàðèì òàëààð ýìýãòýé÷vväèéí ýðvvë ìýíäýä ìóó ãýñýí ñóäàëãàà áàéäàã.

Ýíý ìýò ºíººã õvðòýë ãàðñàí ýì áýëäìýë ávðýí óòãààðàà òºãñ áîëæ ÷àäàõãvé áàéñàí áèëýý. Õàðèí ýíý óäààä ÄÎÕ ñóäëàà÷ ýðäýìòäèéí õýëñíýýð èðýõ òàâàí æèëä ÄÎÕ-ûí âàêöèí ãàð÷ ÷àäâàë õvìvvñ ñàíàà çîâîëòãvé ñåêñ véëäýõ áîëîìæòîé áîëîõ þì áàéíà. Èíãýýä ÄÎÕ-ûí òóõàé ñîíèðõîëòîé áàðèìòóóäààñ òîëèëóóëúÿ.

ÄÎÕ àíõ õýçýýíýýñ áèé áîëñîí áý?
XXI çóóíû ìààíü ýðäýìòýä ÄÎÕ ºâ÷èí õýçýýíýýñ áèé áîëñîí, ÷óõàì þóíààñ vvññýíèéã ýöýñëýí ìýäýæ ÷àäààãvé áàéãàà áèëýý. Öààøäàà ÷ ìóõàðëàí ìýäýõ áîëîìæãvé ãýëöäýã áàéëàà. Þóòàé ÷ ýðäýìòýä Àôðèêèéí øèðýíãýí îé äàõü íýãýí òºðëèéí ñàðìàã÷íû áèåä áàéõ âèðóñ õvíèé áèåä îðîõîîðîî èéì àéìøèãò ºâ÷èí vvñãýäýã ãýäãèéã íýëýýä ýðò òîãòîîñîí áèëýý. Õàðèí ÕÄÕ /ýíý ºâ÷íèéã vvñãýã÷ âèðóñ/ íü íýãýí çvéëèéí øèìïàíçåãààñ õàëäâàðëàñíûã ìîëåêóë áèîëîãèéí íàðèéí øèíæèëãýýãýýð ÀÍÓ-ûí ýðäýìòýí Á.Õàíò ñàÿõàí áàòàëñàí ãýíý.

Õýäèéãýýð ýíý ºâ÷èí 1981 îíä àëáàí ¸ñîîð ávðòãýãäýñýí áîëîâ÷ vvíýýñ ºìíº îãò áàéãààãvé ãýñýí vã áèø. ×óõàì òýäèéä vvññýí ãýäãèéã íü òîãòîîãîîãvé áîëîâ÷ 1960-1970 îíä Àôðèêò õîòæèëò õºãæèõèéí õýðýýð õvìvvñèéí õàðèëöàà îéðòîæ, áýëãèéí àìüäðàë çàäãàéð÷ ýíý ºâ÷íèé òàðõàëòàíä íºëººñºí ãýæ vçäýã. Èíãýýä 1980-ààä îíû ýõýí ãýõýä ºíººõ ÄÎÕ Àìåðèê, Åâðîï, Àôðèê, Àâñòðàëè òèâä ãàðñàí áàéñàí ãýäýã.

Õàðèí õví òºðºëõòºí ýíý ºâ÷íèéã øèíý ãýäãèéã íü íîòîëæ õvëýýí çºâøººðñºí òýð ºäðvväèéí òàëààð ñîíèðõú¸. Êàðîñèéí ñàðêîì õýìýýõ íýãýí òºðëèéí óÿí õàâäðûí òºðºë áàéäàã íü õºãøèí õvìvvñò ë òîõèîëääîã áàéæ. Ãýòýë 1984 îíû ãóðàâäóãààð ñàðä äîð õàÿæ Êàðîñèéí ñàðêîìûí íàéìàí èäýâõòýé òîõìîëäîë ávðòãýãäñýí íü ýãýë æèðèéí õvìvvñò ÷ èëýðñýí áàéíà.

Ýðäýìòýä ýíý ºâ÷íèé âèðóñ õvíèé äàðõëàëûí ñèñòåìèéã ãýìòýýí, ÿìàð íýãýí ºâ÷íèéã ýñýðãvvöýõ ÷àäâàðãvé áîëãîæ, ýíãèéí õàìðûí õàíèàä ÷ võýëä õvðãýäýã ãýäãèéã ñóäëàí òîãòîîñîí áàéíà. Äýýðõ vð íºëººã íü òîãòîîñíû äàðàà áóþó 1982 îíä AIDS áóþó ÄÎÕ íýðèéã ºã÷ýý. Òýð våä 1960-1970 îíä võëèéí øàëòãààí íü òîäîðõîéãvé íàñ áàðñàí çàðèì õvìvvñò çàäëàí øèíæèëãýý õèéõýä íýëýýä íü ÄÎÕ-îîð ºíãºðñºí áîëîõûã òîãòîîñîí ãýäýã.

Õví òºðºëòºí ýíý ºâ÷íèéã ãàðñàí öàãààñ íü ýõëýýä èõ ë õvíäýýð õvëýýæ àâñàí áàéõ þì. Òýä ÿàâàë ýíý ºâ÷íèéã òóñàõãvé áàéõ âý ãýäãèéã áóñ õàðèí vvíèéã õàð àðüñòíóóä ë áèé áîëãîñîí ìýò òýäíèéã vçýí ÿäàæ, áàñ öóñààð õàëäâàðëàäàã ãýäãèéã ìýäìýãöýý "Àëóóð÷èí öóñ" õýìýýí õýâëýëèéí õóóäàñíàà òîì vñãýýð áè÷èæ áàéæýý.

ÄÎÕ ÕÝÍÈÉÃ × ßËÃÀÕÃVÉ
Èíãýýä 1986 îí ãýõýä äýëõèéí 85 îðîí ýíý ºâ÷íèé õàëäâàðòàé ãýäãýý çàðëàñàí áºãººä 38401 òîõèîëäîë ávðòãýãäñýí áàéâ. Vvíèé 2323 íü Àôðèêò, 31741 íü Àìåðèêò, Åâðîïò 3858, äàëàéí îðíóóäàä 395, õàðèí ávõ òèâýýñ õàìãèéí ñvvëä ºâ÷èëñºí Àçèä 84 òîõèîëäîë ávðòãýãäýñíèéã ÄÝÌÁ çàðëàæýý. Õàðèí ýíý òîî îäîî óëàì ºññººð. Ǻâõºí ìóó õvìvvñèéã áóðõàí öýýðëvvëæ ýíý ºâ÷íèéã èëãýýñýí þì øèã áîäîæ áàéñàí õvìvvñèéí õàéðòàé õví íü ºâäºæ, ýýæ, ààâ íü ÄÎÕ-îîð ºíãºðºõ áîëñîí òýð våýñ óã áîäîë íü òºãñãºë áîëæýý.

1990 îíû òºãñãºë ãýõýä ÄÎÕ-îîð ºâ÷èëñºí 307 ìÿíãàí òîõèîëäîë ávðòãýãäýæ áàéñàí ÷ vvíèéã ñàÿä õvðíý ãýæ vçýæ áàéëàà. Õàðèí ÕÄÂÕ-ûí õàëäâàðòàé õvìvvñ äýëõèé äàõèíä 8-10 ñàÿ áîëñîí áàéâ. ÄÎÕ-ûã àëáàí ¸ñîîð øèíý ºâ÷èí ãýäãèéã òîãòîîñíîîñ àðâàí æèëèéí äàðààãààñ õvìvvñ áîäèò víýíä "èòãýõ" áîëñîí. Òýäíèé øvòýí áèøèð÷ ÿâñàí îäîä ÄÎÕ-ûí âèðóñ àâñíàà çàðëàõ áîëîâ.

Ýíý îíä áèäíèé æèëèéí ãàíö ºäºð ýíãýðòýý çvväýã óëààí òóóç àíõ ãàðñàí ãýäýã. Vvíèéã ÄÎÕ áîëîí ÕÄÂÕ-ûí õàëäâàðòàé àìüäàð÷ áàéãàà õvìvvñò äýìæëýã áîëãîõûã óðèàëæ ãàðãàñàí áàéíà.

ÁÝËÃÝÂ× ÄÎÕ-ÎÎÑ ÍÀÉÄÂÀÐÒÀÉ ÑÝÐÃÈÉËÄÝÃ
ÄÎÕ õàëäâàðëàäàã ãóðâàí çàì áàéäãèéã áèä ìýäíý. Áýëãèéí çàìààð, öóñààð, òýãýýä ýõèéí ñvvãýýð. Áýëãèéí çàìààð òàðàõäàà vðèéí øèíãýí áîëîí vòðýýíèé óðàãäàæ øàðõàëñàí õýñãýýð õàëäâàðëàíà. Õàðèí öóñààð áîë îéëãîìæòîé. Õàëäâàðòàé õví öóñ öóñàí ávòýýãäýõvví õýðýãëýõ çýðãýýñ áîëæ õàëäàíà. ̺í àðèóòãààãvé õàëäâàðòàé çvv òàðèóðààñ "àìèà õîðëîõ" àðãûã ñîíãîæ áîëíî.

Òvví÷ëýí ýíý ºâ÷íººð ýõýýñ ìýíäëýíãvvòýý ºâ÷èëæ áóé òîõèîëäëóóä ÷ áèé. Ýõèéí õýâëèéä áàéõäàà áîëîí òºðºõ våäýý, òvví÷ëýí õºõíèé ñvvãýýð ÄÎÕ-ûí õàëäâàð àâ÷ áîëäîã àæýý. Áèä ýíý ávãäèéã õàðüöàíãóé ñàéí ìýäíý. Õàðèí vvíýýñ ÿàæ ñýðãèéëýõ âý ãýäýã äýýð ë òºäèéëºí àíõààðàõãvé áàéõ øèã. Vvíèé òóëä áýëãýâ÷èíä íàéäàæ áîëíî. Õvìvvñ òýð íèìãýí õàëüñàíä èòãýæ ºãºõãvé áàéãààã îéëãîæ áîëîõ ë äîî.

Õàðèí áýëãýâ÷èéã õèéõýä îðäîã íýãýí òºðëèéí ìàòåðèàë íü ÄÎÕ-ûí âèðóñûã íýâòðvvëäýããvé íàðèéí øèðõýãòýé áîëîõûã ýðäýìòýä íýãýíò áàòàëæýý. Õóðüöàë õèéõýä çàðöóóëàãäàõ äàðàëòààñ èëvv õv÷ýýð ºíººõ àþóëòàé âèðóñûã øàõàõàä áýëãýâ÷ íýâòðvvëýõãvé áàéæ ÷àäàæ áàéñàí ãýíý. Èéìýýñ çºâõºí õàäãàëàëòûí ãîðèì íü àëäàãäààãvé áýëãýâ÷èéã ñîíãîõîä ÄÎÕ-îîñ 100 òºãðºãººð íàéäâàðòàé õàìãààëàãäàíà.

VÍÑÝËÒÝÝÑ ÕÀËÄÂÀÐ ÀÂÀÕÃVÉ ×...
Víñýëöýæ áàéõ våä ýíý ºâ÷èí õàëääàããvé ãýäãèéã óëàìæèëúÿ. ªâ÷èí óæãèðñàí ýäãýýð îëîí æèëèéí òóðø víñýëöýõ våäýý õàëäâàð àâñàí ãàíöõàí òîõèîëäîë áàéäàã áºãººä ýíý íü àìüñãàëûí çàìààð ãýäýãòýý áóñ íýãíèéõ íü àìíû õºíäèé øàëáàðñàí áàéãààä vvãýýð íü íºãººãèéíõ íü öóñ îðñíîîñ vväñýí õýðýã áàéæýý. Õàðèí ººð íýã òîõèîëäîë áàéäãèéã àíõààðíà óó.

1991 îíä ÀÍÓ-ä íýãýí øväíèé ýìíýëãýýñ õî¸ð õví ÕÄÂÕ-ûí õàëäâàð àâñàí òàëààð ÿðèà ãàð÷, ýíý íü Ẻí øóóãèàí áîëñîí ãýäýã. Òýð våýñ ýõëýí àðèóòãààãvé øväíèé áàãàæ õýðýãñëýýñ ÄÎÕ ºâ÷íèéã òàðààæ áîëîõ þì ãýäãèéã õvìvvñ ñàéòàð îéëãîæýý. Òóõàéí öàãò ÄÎÕ-ûí òàëààð ñóäàëäàã ýðäýìòäýä øväíèé ýì÷ íàðò õàíäàí õàëäâàð òàðààõãvé áàéõ òàëààð àðãà õýìæýý àâ, ýñ áîë ýì÷èëãýý õèéõýý çîãñîî ãýæ àíõààðóóëñàí ãýäýã. Òýäãýýð õîõèðîã÷äûí íýã áîëîõ Á.Êèìáåðëåé õýìýýõ ávñãvé ávð ÀÍÓ-ûí Êîíãðåññò õàíäàí ýì÷èëãýýíèé áàéãóóëëàãóóäûí õàëäâàðãvéævvëýëòèéã àíõààðàõûã ñàíóóëæ áàéñàí áàéíà. Vvíèéã òà áèä ÷ äîòðîî àíõààð÷ ÿâàõ õýðýãòýé øvv äýý.

ØÓÌÓÓËÀÍÄ ÕÀÇÓÓËÀÕÀÄ ÄÎÕ ÀÂÀÕ ÓÓ?
Áèä ÿàãààä ÷ þì ìýäýýëëèéí víýí çºâèéã àâ÷ ÷àäàõãvé áàéæ, ººðñäèé㺺º àéäàñò àâòóóëæ, ýñâýë ávð ýñðýãýýð àþóë ðóó îéðõîí î÷èõ íü áèé. Àç áîëîõîä òýð ÕÄÂÕ õàëäâàð àÿãà òàâàã, ãàð áàðèõ çýðýãò õàëääàããvé. Øóìóóë çýðýã øèìýã÷ àìüòàä, õvíä ÄÎÕ õàëääàã áîëîâ óó? Víýíäýý øóìóóë ÄÎÕ-ûí âèðóñûã áóþó ÕÄÂÕ-ûã òàðààæ ÷àäàõãvé. Ó÷èð íü ýíý ºâ÷íèé âèðóñ ìààíü åð人 õvíèé áèåä ë õv÷ýý àâ÷, ýçíýý võýëä õvðãýäýã àæ. Õàðèí ººð àìüòàí vvíèéã äàìæóóëæ áàñ ºâ÷èëæ võäýããvé áàéíà.

Òèéìýýñ ÷ Àôðèêèéí øèðýíãýäýõ ñàðìàã÷íû áèåä áàéõ ýíãèéí âèðóñ õví òºðºõòíèéã óñòãàõ çýâñýã áîëîîä áàéíà ãýæ ÿðèëöàõ áîëñîí áèëýý. Õýðýâ óã ºâ÷íèéã òàðààñàí áóðóóòàí çvv òàðèóð íü àìüòàé áàéñàí áîë ñýòãýë çîâîîñîí òîî àðàé ë áàãà áàéõ áàéñàí äàà.

VÍÝÍ ÁªÃªªÄ ÃÀØÓÓÍ ÒÎÎ ÁÀÐÈÌÒ
Äýýð õýëñýí÷ëýí,1986 îíä 38 ìÿíãà ãàðóé áàéñàí õàëäâàðòàé áîëîí õàëäâàð íü ºâ÷èí áîëñîí õvìvvñèéí òîî õàìãèéí ñvvëèéí våèéí ñóäàëãààãààð 45 ñàÿ áîëæýý. Æèëä 5 ñàÿ ãàðóé õví ÄÎÕ-îîð íàñ áàðæ áàéíà. Ýäãýýð òîîíóóä òàíä íýãèéã áîäîãäóóëæ áàéãàà áèç ýý. Ñvvëèéí våä Åâðîïò ýíý ºâ÷íèé òàðõàëò íýã våý áîäîõîä õàìæààðãàòàé áîëñîí ÷ ìàíàé õîéä õºðøèä òóí õóðäàöòàé ºñ÷ áàéãàà þì.

Ýíý òîîã õàð òàìõèíä äîíòîã÷èä áàãàãvé áóðäóóëæ áàéãàà áºãººä çóó òàðèóðûã ýýëæëýí õýðýãëýäýã íü ÄÎÕ-ûã íýãíýýñ íºãººäºº çvãýýð ë ºã÷ áàéãàà õýðýã þì. Îäîî ÎÕÓ-ä õàëäâàðòàé õýìýýí ávðòãýãäñýí àëáàí ¸ñíû òîî 200 ãàðóé ìÿíãà áàéäàã ÷ àëáàí áóñààð íýã ñàÿä õvðñýí ãýæ vçäýã áàéíà. ̺í ìàíàé óðä õºðøèä ÷ áàéäàë õýövv áàéíà.

Àëáàí ¸ñíû ávðòãýëýýð 850 ìÿíãàí õví ÕÄÂÕ-ûí õàëäâàðòàé ãýäýã ÷ áîäèò òîî ººð ãýäýã. ªíãºðñºí æèëä ë ãýõýä 30 ìÿíãàí õÿòàä õví ÄÎÕ ºâ÷íººð íàñ áàðñàí áîë ßïîíä 430, ÁÍÑÓ-ä 220 õví òýíãýðò õàëèæýý. Õví àìüäðàõ òèâvväýýñ õàìãèéí ñvvëä Àçèä ÄÎÕ àéë÷èëñàí ÷ îäîî íèéò õàëäâàðòàé õvìvvñèéí 15 õóâü íü ýíý ávñò àìüäàð÷ áàéíà.

Ýíýòõýãò 3.9 ñàÿ õví õàëäâàð àâñàí íü ÄÎÕ-ûí ºëãèé íóòàã ªìíºä Àôðèêèéã ýñ òîîöâîë õàìãèéí èõ õàëäâàðòàé ãàçàð áîëîîä áàéíà. ̺í ñåêñ æóóë÷ëàëä õvìvvñèéã óðèí äóóääàã çvví ºìíºä Àçèä áàéäàë õýövv áàéíà. ßã æèëèéí ºìíºõ áàéëààð Òàéëàíäàä 670 ìÿíãà, Ïàêèñòàíä 78 ìÿíãà, Áàëáàä 58 ìÿíãàí õví ýíý õàëäâàðûã àâ÷ îðõèæýý.

ªíººäºð 20 ñàÿ îð÷èì õví ÄÎÕ-ûí óëìààñ íàñ áàðæ, ºäºðò 15-24 íàñíû 6000 õví øèíýýð õàëäâàð àâ÷ áàéíà. Ýíý íü 14 ñåêóíä òóòàìä íýã õví ýíý ºâ÷íººð ºâ÷èëæ áàéíà ãýñýí vã þì. Æèë ávðèéí õàìãèéí ñvvëèéí ñàðûí ýõíèé ºäðèéã áèä ÄÎÕ-ûí ºäºð áîëãîí òýìäýãëýäýã áèëýý. Èíãýñíýýðýý èéì íýãýí ºâ÷èí äýëõèé äýýð ýì÷èëãýýãvé õýâýýð áàéãààã ñàíàæ, õàëäâàð àâàõààñ ñýðãèéëýõ òàëààð, ýñâýë ñàéí äóðààð øèíæèëãýý õèéëãýí áóñäàä ñàíàìñàðãvéãýýð òàðààõãvé áàéõ òóõàéä, ìºí ýíý ºâ÷íººð õîðâîîã îðõèñîí õvìvvñèéã äóðñãàëûã õvíäýòãýäýã áèëýý.


I want to