Зөвшөөрөлгүй баригдсан орон сууцанд мөнгөө төлж захиалаад эцэст нь хоосон хоцорч, хохирч буй нэгэн залуу манай вэбсайтад хандсан. Тэрбээр БНСУ-д ажиллаж, амьдардаг бөгөөд таван жил хөдөлмөрлөж, цуглуулсан мөнгөөрөө өөрийн гэсэн орон байртай болох хүсэл тээсэн монгол залуусын нэгэн.
Гэрийнхэндээ боломжийн үнэтэй, байр судалж байхыг захиад улмаар 2011 оны есдүгээр сард Сонгинохайрхан дүүргийн арваннаймдугаар хорооны нутаг дэвсгэр буюу Таван шард баригдаж буй Б.Эрдэнэчимэг захиралтай “Тэмүүлэн баатар” компанийн 48 айлын орон сууцанд хоёр өрөө байрны захиалга өгчээ.
2012 оны долдугаар сард ашиглалтад орно гэсэн тул урьдчилгаа 30 хувь буюу 31 сая төгрөгөөр гэрээ хийсэн. Харин өнгөрсөн намар хотын дарга зөвшөөрөлгүй барилгуудтай тэмцэж эхэлсэн ба энэ үеэр Тэмүүлэнбаатар компанийн дээр дурдсан 48 айлын орон сууц арга хэмжээ авагдах барилгуудын нэгээр тодорсныг уншигч та санаж байгаа.
Ингээд зөвшөөрөлгүйгээр орон сууц барихаар завдсан хариуцлагагүй компаниас болж таван жил харийн нутагт хөлс, хүчээ шавхан зүтгэж олсон мөнгө нь хэн нэгний халаасанд ороод л сураг алдарчээ. Одоо энэ залуу мөнгөө төлж захиалгаа өгсөн байрандаа хэзээ орохоо мэдэхгүй харийн нутагт шаналан суугаа.
Энэ асуудлаас үүдээд байрны захилга өгсөн ээжтэйгээ болон гэрийнхэнтэйгээ ч ам мурийх болсон гэнэ. Тэрээр “Одоо удахгүй гэрээний хугацаа дуусах гэж байна. Би одоо яах ёстой вэ. Хаашаа хандахаа мэдэхгүй байна. Энэ асуудлыг тодруулж өгөхийг хүсч байна” хэмээн захидалдаа дурдсан байлаа.
Уншигчаас ирсэн энэхүү захидлын мөрөөр юуны өмнө Таван шард байрлах “Тэмүүлэнбаатар” компанийн барьж байсан барилгыг зорьсон. Биднийг очиход долоон давхар орон сууцны барилгын залгаа таван давхар барилгын карказыг босгоод орхисон байв. Зөвхөн манаач нь гэх – хүнээс өөр уг барилгын талаар мэдээлэл өгөх хүн байгаагүй бөгөөд тэд “бид зүгээр л манаж байгаа. Өөр зүйл мэдэхгүй. Захирлаас асуу” гэсэн юм.
Тэмүүлэнбаатар компанийн захирлын 9911…. –тэй дугаар болон лавлах утсан дээр бүртгэлтэй байдаг хоёр ч дугаар холбогдох боломжгүй гэсэн хариулт өгсөн хэвээр.
Тус барилгыг өнгөрсөн оны есдүгээр сарын 20-ны өдөр хотын дарга Э.Бат-Үүл зөвшөөрөлгүй, газрын хэмжээ хэтрүүлсэн гэсэн үндэслэлээр үргэлжлүүлэн барихыг хориглох шийдвэр гаргасан байна. Харин аравдугаар сарын 5-нд Тэмүүлэн баатар компанийн зүгээс хотын даргыг Захиргааны хэргийн шүүхэд өгсөн бөгөөд одоог хүртэл хариу гарсан эсэх нь тодорхойгүй байгаа гэдгийг тус барилгад захиалга өгсөн иргэд хэлж байна.
Тэдний хэлж буйгаар Тэмүүлэнбаатар компанийн зүгээс орон сууцны барилгаа энэ оны гуравдугаар сард ашиглалтад оруулахаар ажлаа хийж байтал хотын дарга хориглох шийдвэр гаргачихлаа. Гэхдээ урин дулаан улирал ирэхээр үргэлжлүүлэн барина гэж мэдэгдсэн гэнэ. Харин хотын дарга уг барилгын ажлыг зогсоох үеэр захиалга өгсөн иргэдийг хохиролгүй болгоно хэмээн хэвлэл мэдээллээр зарлажээ. Тус байранд захиалга өгсөн иргэд хотын даргатай уулзаж хохирлоо хэрхэн барагдуулах талаар тодруулахад “Би ард түмнийхээ талд байгаа” гэдгээс өөр шийдтэй хариулт өгөөгүй аж. Эргээд Тэмүүлэнбаатар компани дээрээ ирэхээр “Энэ онд бид барилгаа үргэлжлүүлэн барина” гэсэн хариулт өгдөг.
Ийнхүү ёстой л нөгөө хадны завсарт хавчуулагдсан халиуны зулзага шиг байдаг хэдэн төгрөгөө шавхаж захиалгаа өгсөн иргэд хохирч байна. Харин энэхүү асуудлаар Улаанбаатар хотын дарга буюу нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүлээс тодруулахад “Тэмүүлэнбаатар компанийн асуудлыг мэдэж байгаа. Иргэдийг хохироосон тус компаниас үүдсэн хохирлыг хэрхэн яаж барагдуулах талаар НИТХ-тэй зөвлөлдөж байгаа. Удахгүй шийдвэр нь гарна” гэлээ.
Барилгын салбартай холбоотой үүссэн ийм олон асуудлуудыг шийдэхээр төр анхааралдаа авч, УИХ-ын даргын 2012 оны есдүгээр сарын 18-ны өдрийн 103 тоот захирамжийн дагуу УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандангаар ахлуулсан ажлын хэсэг томилогдсон юм. Тус ажлын хэсэг УМХЕГ, БХБЯ, НЗДТГ, УМБГ, Монголын Барилгачдын холбооны удирдлагуудтай уулзаж, нийслэлд зөвшөөрөлгүй баригдаж байгаа зарим барилга, байгууламжийн үйл ажиллагаатай газар дээр нь очиж шалгалт хийсэн аж. Энэхүү шалгалтад Сүхбаатар, Баянгол, Баянзүрх, Хан-Уул, Чингэлтэй , Сонгинохайрхан, Багануур, Налайх дүүргийн нийт 594 обьект, 784 ачаа өргөх байгууламж, 1892 аж ахуйн нэгж байгууллага, 1629 инженер техникийн ажилтан албан хаагчийг хамруулсан байна. Шалгалтын явцад барилгын ажлын албан ёсоор буюу бичиг баримт болон барилгын чанар аюулгүй байдлын ямар ч зарчилгүй дөрөвхөн байгууллага байсан аж. Мөн газар эзэмших эрх, барилга барих зөвшөөрөлтэй, эскиз ажлын зураг батлагдсан ч бусад холбогдох зөвшөөрөл дутуу 33 барилга баригдаж байжээ.
Тэмүүлэн баатар компанийн хувьд захирал Б.Эрдэнэчимэгийн нэр дээр Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2007 оны арванхоёрдугаар сарын 11–ний өдрийн 396 дугаар захирамжаар тус дүүргийн 18 дугаар хороонд 200 м2 газрыг худалдаа үйлчилгээний зориулалтаар таван жилийн хугацаатай эзэмшүүлжээ. Гэвч тэрбээр өөрийн газрын хэмжээг эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр 423 м2 болгон орон сууцны зориулалтаар өөрчлөн барилга барьж нийтийн эзэмшлийн 223 м2 газрыг хууль бусаар эзэмшсэн. Хоёр дахь орон сууцыг нь мөн л тус компанийн захирал Б.Эрдэнэчимэгийн нэр дээр Нийслэлийн Засаг дарга 2007 оны арваннэгдүгээр сарын 19-ний өдрийн 577 дугаар захирамжаар тус дүүргийн 18 дугаар хороонд 139 м2 газрыг орон сууцны зориулалтаар эзэмшүүлсэн боловч газраа дур мэдэн сунгаж 357 м2 болгон орон сууц барьж, 236 м2 газрыг хууль бусаар ашигласан ноцтой зөрчил гаргасан нь тогтоогдоод байгаа юм.
Хоёр дахь удаагаа зөрчил гарган хууль бусаар газар эзэмшин барьсан орон сууцанд нь манай нийтлэлийн баатар залуу захиалгаа өгсөн байдаг.
Тиймээс Тэмүүлэнбаатар компанийн тус орон сууцны барилга нь одоогийн байдлаар караказаа босгосон байдалтай байгаа ба цаашид үргэлжлэн баригдах эсэх нь тодорхойгүй хэвээр. Хэрэв цаашид үргэлжүүлэн барих боломжгүй гэж шийдвэрлэвэл иргэдийн хохирлыг хэрхэн барагдуулах нь ч тодорхой бус.
Зөвшөөрөлгүй барилгын компаниудын буруутай үйлдлийг таслан зогсоох нь зүйн хэрэг тул хотын даргын шийдвэрийг буруутгах гэсэнгүй. Гэвч иргэдийн зүгээс шинээр баригдаж буй барилгуудад албан ёсны зөвшөөрөлтэй, үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа эсэхийг шалгаж, магадлах боломж хомс байдаг. Тэр ч утгаараа нийслэл хотод байгаа иргэдэд ч хаалттай энэхүү мэдээллийг хилийн чанадад амьдарч буй монголчууд маань баталгаатай эсэхийг нь шалгах боломжгүйгээс болоод дээрх асуудал үүссэн гэж үзэхэд буруудахгүй болов уу. Зөвхөн Тэмүүүлэнбаатар гэлтгүй маш олон барилгын компаниуд өөрийн мэдээллээ хилийн чанадад суугаа монголчуудад зориулсан цахим сайтуудад байршуулсан байдаг юм билээ. Тэдгээр мэдээллүүдийг холбогдох мэргэжлийн байгууллагууд нь хянаж, мэдээллийг нягталж, зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа явуулж буй найдвартай компани гэдгийг нь баталгаажуулдаг байсан бол ийм явдал гарахгүй байсан биз ээ. Тиймээс хилийн чанадад ажиллаж, амьдрал ахуйгаа дээшлүүлэх гэсэн монголчууддаа зориулж, үнэн зөв бодит мэдээллийг түгээж, тэдний эрх ашгийг хамгаалахад анхаарлаа хандуулах цаг хэдийн ирснийг энэхүү нийтлэлээр дамжуулан холбогдох албаныханд сануулахыг хүсч байна.
П.Нарандэлгэр
