1 сая хүмүүсийн дунд хийсэн судалгаагаар өндөр үр бүтээмжтэй хүмүүсийн 90% нь сэтгэл түгшээсэн, хэцүү нөхцөл байдалд өөрсдийн бодол санаагаа удирдаж тайван хэвээр үлддэг болохыг баталсан байна.
Стресс, сэтгэл зовнилын үед сэтгэлийн хөдөлгөөнөө ил гаргах хэрэггүй ба сэтгэл санаа тогтвортой тайван байх үед бидний тархи сайн ажилладаг болох нь нэгэнт батлагдсан зүйл юм. Сэтгэл хөдлөлийн түвшин бага байх тусам ажлын бүтээмж нэмэгддэг ба амжилттай яваа хүмүүсийн хамгийн чухал чанар нь ихэнхи хүмүүсийн бухимддаг асуудалд тайвнаар ханддаг явдал юм.
Калифорнийн их сургуулиас явуулсан судалгаагаар сөрөг сэтгэл хөдлөлд давуу тал байгааг дурьдахын сацуу сэтгэл хөдлөлөө удирдах барьж байхын чухлыг ч онцолжээ. Элизабет Кирбигээр ахлуулсан судалгааны багийнхан стресс нь ой санамжтай холбоотой тархины шинэ эс үүсгэдэг болохыг мөн зүрхний өвчлөл, сэтгэл гутрал, таргалалтанд өртөх эрсдэлийг нэмэгдүүлж танин мэдэх үйл явцыг бууруулдаг болохыг баталжээ. Гэхдээ та арсланд хөөгдөөгүй л бол бусад үед стрессээ хянах боломжтой юм. Өндөр бүтээмжтэй хүмүүс стресстсэн үедээ нөхцөл байдлыг гартаа авч үүнийг шийдэх арга замыг эрэлхийлдэг.
Дараах 10 зөвлөгөөг хэрэгжүүлснээр та сэтгэл зовнил ба стрессийг даван туулах боломжтой болох юм.
Одоо байгаа зүйлдээ талархсанаар стрессийн гормоныг 23%-иар бууруулдаг байна. Калифорнийн их сургуулиас явуулсан судалгаагаар бага гэлтгүй байгаа зүйлдээ сэтгэл хангалуун амьдардаг хүмүүс илүү их эрч хүчтэй, бие махбодь болон сэтгэл санааны хувьд илүү амар тайван байдаг байна.
Хэрвээ гэсэн асуултаас урган гарах санаа зовнил, сэтгэл гутралаас өөрийгөө чөлөөл. Магадгүй тухайн асуудалд өөр олон олон гарц шийдэл байсан байж болох ч болоод өнгөрсөн зүйлд санаагаа чилээх нь таны анхаарлыг сарниулж сэтгэл санааг тогтворгүй болгодог.
Анхаарлаа эерэг зүйлд хандуулснаар таны сэтгэл санаа илүү өөдрөг тайван болдог. Хэцүү зүйл тохиолдож сэтгэлээр унасан, таны тархи бүхэлдээ сөрөг мэдээллээр дүүрэн байх үед сайн сайхан зүйлийн тухай бодох нь мэдээж хэцүү. Гэхдээ энэ үедээ тухайн өдөр болж өнгөрсөн зүйлээс өчүүхэн ч болов гэрэл гэгээтэй зүйлийг олж харахыг хичээснээр сөрөг бодлуудаас бага багаар ангижрахад тань туслах болно.
Өдөр тутам хийдэг зуршил болсон үйлдлүүдээсээ өөрийгөө тусгаарласнаар та амар амгаланг мэдрэх болно. Судалгаагаар гар утас, мэйл зэргээс түр хугацаанд хөндийрснөөр сэтгэл гутралын түвшинг тодорхой хэмжээгээр бууруулдаг болохыг баталжээ.
Тодорхой цагуудад өөрийгөө гар утас, интернэт, зурагтнаас тусгаарласнаар та энэхүү арга нь хэр үр дүнтэй болохыг мэдрэх болно. Хэрвээ энэхүү арга нь таны холбоо харилцаанд саад учруулахаар байгаа бол амралтын өдрийн өглөө туршаад үзээрэй. Ингэснээр хамт ажиллагсад тань таны энэ дадалд дасал болж, та ч технологиос бага багаар хөндийрч чадах болно.
Кофейн хэрэглэснээр адреналин ихээр ялгардаг. Улмаар энэхүү адреналин нь танд бэрхшээл тохиолдсон үед оновчтой шийдвэр гаргахаас илүү тухайн асуудлаас бултах, зайлсхийхэд уриалдаг байна.
Унтаж байх үед тархины эд эсүүд нөхөн сэргээгдэж байдаг. Тухайн өдөр болсон үйл явдлуудыг дүгнээд хэрэгтэй гэсэн мэдээллийг хадгалж хэрэггүй бодлуудаас чөлөөлдөг. Ингэснээр унтаад сэрсний дараа та илүү соргог болсон байдаг. Хангалттай унтаж амарч чадахгүй үед таны анхаарал төвлөрөлт, ой тогтоолт мууддаг. Нойр муутай явснаас үүдэн стресст өртөмтгий болдог бол эсрэгээрээ сайн унтаж амарснаар сэтгэл санаа тайван болдог.
Стрессийг даван туулах хамгийн чухал алхам нь сөрөг бодлуудыг хүчирхэгжүүлэхгүй байх явдал юм. Та сөрөг зүйлсийн тухай бодож эхэлмэгцээ хийж буй зүйлээ орхиод сөрөг бодлоо бүгдийг цаасан дээр буулгах хэрэгтэй юм. Ийнхүү бодол санаагаа цэгцэлснээр сөрөг бодлоос ангижирч, шинэ эерэг зүйл дээр төвлөрөхөд тань туслах болно.
Та эргэн тойронд болж буй зүйлсээ өөрчлөх боломжгүй байж болох ч тэдгээрийг харах өнцгөө өөрчлөх боломжтой юм. Хэрвээ танд ямар нэг зүйл үнэхээр болж бүтэхгүй санагдаж байвал та тухайн зүйлд хандах хандлага, бодлоо өөрчлөөд нэг үзээрэй.
Энэхүү дасгал нь таныг анхаарлаа нэг зүйлд төвлөрүүлж, стрессээс ангижрахад тустай. Цөөн хэдэн минут зөвхөн амьсгаа авахдаа анхаарлаа хандуулаарай. Хаалгаа хааж саад болох зүйлсээс холдсоны дараа суугаад гүнзгий амьсгаа авна. Үүний гол зорилго нь анхаарлаа бүрэн төвлөрүүлэхэд оршино. Амархан мэт боловч нэг болон түүнээс дээш минут зөвхөн нэг зүйл дээр төвлөрөхөд их хүчин чармайлт шаарддаг. Амьсгаа авах, гаргах бүртээ 20 хүртэл тоолоод дахиад эхнээс нь хийгээрэй.
Бүхий л зүйлийг өөрөө хийх гэж зүтгэх нь тийм ч үр дүнтэй арга биш юм. Бүтээмж өндөртэй байхын тулд та юуны өмнө өөрийнхөө хийж чадах болон чадахгүй зүйлийг сайтар мэддэг байх ёстой. Бэрхшээл тулгарч хийж буй ажил тань дааж давшгүй мэт санагдах үед танд туслах хэн нэгнээс тусламж гуйхаас бүү цааргалаарай.
Мөн сэтгэлээ онгойтол хэн нэгэнтэй ярилцсанаар нөхцөл байдлыг өөрөөр харах боломжтой болдог.
