Ц.Элбэгдорж: Яаж хүний өөдөөс буудаж чаддаг байна аа

Ардчилсан намын дарга Ц.Элбэгдорж Гэмтэл согог сэргээн заслын үндэсний төвд хэвтэн эмчлүүлж байгаа иргэдтэй биечлэн уулзаж танилцсан юм. Одоогийн байдлаар тус эмнэлэгт 14 өвчтөн хэвтэснээс яаралтай клиникийн тасагт гурав, тархи, нуруу нугасны тасагт зургаа, эрчимт эмчилгээний тасагт нэг, гар сарвууны тасагт хоёр, насанд хүрэгчдийн тасагт хоёр хүн байгаа аж. Энэ үеэр нь Ц.Элбэгдоржоос зарим зүйлийг тодруулав.

-Үймээний үед гэмтэл авсан иргэдтэй биечлэн танилцлаа. Биеийн байдал нь ямар байна вэ?
-Бэртэж гэмтсэн хүмүүсийн биеийн байдал ямар байгааг үзлээ. Ээж аавууд нь сахиж байгаа юм байна. Шархтай сорвитой, байлдааны суманд оногдсон хүмүүс байна. Ихэвчлэн 16-18 насны хүүхдүүд байна. Тэнд архи ууж хүн алсан иргэд байгаагүй. Харин ч танхай балмад этгээдүүдийг гаднаас оруулж дотроос нь архиар угжиж, өөрсдийнхөө байранд архи зарж, тэгээд тэрнийгээ тэслэж дэлбэлсэн. Хүний амь эрсдсэн байна үнэхээр харамсаж байгаагаа илэрхийлэе. Ардчилсан намын зөвлөл хуралдсан. Ард иргэдийнхээ өмнөөс зэвсэг хэрэглэсэн этгээдүүдэд хариуцлага тооцох хэрэгтэй. Хариуцлагагүй хүмүүс авлигаар ард иргэдийн сонголтыг буруу болгосон хүмүүст төр төмөр нүүрээ харуулах ёстой байсан юм. Гэтэл төр төмөр нүүрээ ард түмэнд харуулчихлаа.

-Ард түмний бухимдлыг зөөлрүүлэх арга хэн нэгэнд байсан болов уу?
-Хүмүүсийн саналыг луйвардаж авснаас ард иргэд бухимдаж эсэргүүцэн гарч ирсэн. Энэ үеэр иргэдийн дунд хүчирхийлэл үүсгэн асуудлыг шийдэхгүй цаг алдсаар байгаад бүх зүйлийг эхлүүлсэн. Одоо тэгээд онцгой байдал заралчихлаа. Тухайн орны ардчилал эрх чөлөө, хүмүүсийн эрхийг боомилж, дарж авдаг ийм арга дэлхийн олон улсад бий. Яг энэ аргыг технологи номынх нь дагуу өнөөдрийн эрх баригч нар хийж байна. Үнэхээр ийм эрх баригч нараас салья гэж монголын ард түмэн санал өгөхийг эд нар мэдэж байсан. Ийм учраас санал хураалтын дундаас будлиулсан.

-Байлдааны буугаар буудсан гэх мэдээлэл үнэн юм уу?
-Яаж хүний өөдөөс буудаж чаддаг байна аа. Зугтаж байгаа хүнийг байлдааны буугаар араас нь буудсан гэх мэдээлэл бидэнд ирээд байгаа. Машин, тэрэг, танк цэрэг харчихаад айгаад зугтаж залуучуудын араас буудаж амь насыг нь хөнөөсөн байсан. Энэ бол байж болохгүй зүйл. Ард түмэндээ хандаж хэлэх хэрэгтэй. Та бүхний эрхийн төлөө зогсдог, та бүхний төлөө дуугардаг, ажилладаг тийм улс төрийн хүчин байгаа шүү. Одоо ард түмэн ингэж доромжлуулж, эрхээ булаалгаж олон жил явлаа. Энэ бол олон жилийн бухимдал. Иргэд өөрсдөө бухимдлаа илэрхийлж байгаа хэрэг. Хэн нэгэн даргын тушаалаар дуудагдаж гарч ирдэг цаг нь өнгөрсөн. Ард түмэн эрхээ булаалгасан, өөрсдийнх нь эрх хулгайлагдсан үед эрх баригч нарт хандаж асуудал дэвшүүлж болохгүй юм уу.

Жагсаал эхлэж байхад эрх баригч нар гарч ирээд үг хэлчих байсан юм. Байшингаасаа гарч ирээд үгээ хэлчих боломжтой байсан.

-Жагсаалын өмнө та Засгийн газар руу орсон. Энэ үеэрээ холбогдох хүмүүстэй уулзсан уу?
-Долдугаар сарын 1-ны өдрийн 14.00 цагийн үед Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, УИХ-д "Даруй дөрвөн цагийн дараа ард түмэнтэйгээ ярилцах хэрэгтэй" гэж санал тавьсан. Гэтэл оройны 20.30 минутад уулзах боломжтой болсон. Гэтэл онцгой байдал зарлаж иргэдийн эсрэг зэвсэг хэрэглэсэн. Амь насаа алдаж эрүүл мэндээрээ хохирсон иргэдэд гүн эмгэнэл илэрхийлэх хэрэгтэй. Гэхдээ ийм үйлдэл гаргасан хүмүүстэй хариуцлага тооцно. Ард түмнийхээ талд байна. Үүнийг л хэлье дээ. Өнөөдөр бүх хэвлэлийг хаах гэж байна. Бүх сонин, телевизийг ард түмний өмнө нээлттэй байлгах хэрэгтэй. Хуулийн дагуу тайван замаар арга хэмжээг шийдье гэж хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр хэлэх хэрэгтэй ш дээ. Юундаа айгаад байгаа юм.

-Байдал улам даамжирч иргэдын бухимдал намжихгүй байвал яах вэ?
- Үймээн юунаас болж үүссэн бэ гэдгийг бодох хэрэгтэй. Энэ асуудал зөвхөн долдугаар сарын 1 нд үүсээгүй энэ ард түмэн найман жилийн өмнөөс бухимдаж эхэлсэн. Энэ хүмүүс өөрсдийнхөө эд баялагт эзэн нь байх хэрэгтэй. Өнөөдөр онц байдал зарлах нэрээр бензин шатахуун таслаж байна. Байлдааны том машинд бензин хийж байхад энгийн ардийн машинд яагаад бензин хийж болдоггүй юм бэ. Иргэд нээлттэй байдлаар үгээ хэлж байхад яагаад өөдөөс нь үгээ хэлж чаддагүй юм. Уулзаад ярилцах хэрэгтэй. 1990 онд үүнээс хэцүү байдалд байсан. Баасанг хэдэн ахмадуудтай жагсахад дотоодын цэргийг таван давхараар нь зогсоож хамгаалж байсан. Гэтэл яагаад байшин шатаж байгааг хараад сууж байдаг хүмүүс байж болохгүй.

А.Лхагва