Зэрлэг амьтдыг устаж мєхєхєд хамгийн ихээр сєрєг нєлєє vзvvлдэг хvчин зvйлд хууль бус ан агнуур, ан амьтад тэдгээрийн гаралтай тvvхий эд,

бvтээгдэхvvний худалдаа, зохисгvй хэрэглээ орх байна. Дэлхийн зэрлэг амьтныг хамгаалах нийгэмлэгийн Монгол дахь салбарын санаачилга, УМХГ-ын даргын баталсан удирдамжийн дагуу ан амьтны гаралтай тvvхий эд, эрхтэний худалдаа, ашиглалтад хяналт шалгалт хийв. Энэ ажлын хvрээнд 2008 оны XII сарын нэгнээс энэ оны I сарын зургааны єдрvvдэд УМХГ, БОАЖЯ, Нийслэлийн МХГ, ЦЕГ-ын харъяа Хэрэг бvртгэх газар, Эргvvл хамгаалалтын газар, Зэрлэг амьтныг хамгаалах нийгэмлэг, Монголын мэргэжлийн анчдын холбоо зэрэг байгууллага хамтран "Ан агнуурын тухай", "Амьтны аймгийн тухай" хууль, тvvнийг дагалдан гарсан эрх зvйн баримт бичгийн хэрэгжилтийг шалгасаи байна. Шалгалтыг Эмээлт, Улаанбаатар орчмын Цайз мєн Налайх дvvрэг дэх Цайз буюу "Алтай Чандмань" ХХК-ийн тvvхий эдийн цэг, "Нарантуул", "Баянзvрх", "Меркури" зах, УИД-ийн болон "Цэцэг" тєвийн бэлэг дурсгалын тасаг, солонгос хоолны "Чингис" ресторан, "Wool агос" баар, авто тээврийн шалган бvртгэх "22-ын товчоо", Баянзvрхийн товчоо, Гvнтийн даваа, хуучнаар Партизаны САА зэрэг газарт графикийн дагуу долоон удаа мєн гэнэтийн шалгалтыг нэг удаа хийжээ.

Энэ удаа зэрлэг амьтны эрхтэнийг хууль бусаар бэлтгэх, худалдаалах мєн ховор амьтдын эрхтнийг чимэглэлийн зорилгоор ашиглаж байгаа олон зєрчил илэрлээ. Жишээ нь баавгайн савар, арьс, тос, тарваганы арьс, тос, яс, эд эрхтэн, буга согооны сvvл, эвэр, ирвэс болон шилvvсний арьс, аргаль болон янгирын эвэр, vнэгний болон хярсны арьс, бvтэн туулай, шар шувууны єд, мах, цагаан загас, нохой сугас, Байгалийн омоль, ердийн цулбуурт загас, алгана, чонын арьс, мах, эд эрхтэнийг худалдаалж байгаа нь "Амьтны аймгийн тухай" хуулийн "нэн ховор амьтны гаралтай тvvхий эдийн зvйлийг худалдах, худалдан авахыг хориглоно" заалт мєн "Ан агнуурын тухай" хуулийг зєрчсєн хэрэг юм.

Шалгалтаар илэрсэн том зєрчлєєс дурдая. БНСУ-ын 100 хувийн хєрєнгє оруулалттай "Амиго интернэйншл" ХХК-ийн "Чингис" зоогийн газраас ховор амьтан болох баавгай болон ирвэсний арьс тус бvр нэг, тэхийн болон бугын эвэр хоёр ширхэг, угалзын эвэр нэг, УИД-ийн бэлэг дурсгалын тасагт шилvvсний гавалтай арьс мєн vнэг, хярсны арьс, "Эмээлт овоо" тvvхий эд бэлтгэх тєвд хєлдєєсєн vнэг, хярс, туулай худалдахаар хадгалж байв. Мєн Цайз зах дээр ховор амьтан баавгайн шинэ сарвуу хоёрыг, согооны шинэ сvvл мєн хоёрыг худалдах гэж байсныг илрvvлэн, эрvvгийн хэрэг vvсгэхээр Нийслэлийн цагдаагийн газарт шилжvvлээд байна.

Ер нь тvvхий эдийн Эмээлт, Цайз зах тvvнчлэн бэлэг дурсгал урлалын эд зvйл худалдаалдаг дэлгvvрvvдэд ховор ба ховордсон ан амьтны гаралтай болон ургамлын зvйл, тvvхий эдийг хууль бусаар худалдаалсаар байна.

Дээрх шалгалтаар илэрсэн хууль бусаар худалдаалж байаа ан амьтны тvvхий эдийг Засгийн газрын 2005 оны 248 дугаар тогтоолоор баталсан "Ан амьтны экологит учирсан хохирлын vнэлгээ"-гээр тооцож vзэхэд байгаль орчинд нийт 60 гаруй сая тєгрєгийн ноцтой хохирол учруулжээ. Тэр ч байтугай ан агнуурын гаралтай мєн ховордсон ургамлын тvvхий эдийн худалдаа сvvлийн vед сvлжээ болж, далд хэлбэрт орсон нь шалгалтаас тогтоогдов.

Шалгалтын vед гэм буруутай этгээдvvдэд хуулийн дагуу хариуцлага тооцон, эд мєрийн баримтыг "Ан агнуурын тухай", "Амьтны аймгийн тухай" хуулийн дагуу улсын орлого болгохоор улсын байцаагч акт vйлдэн, торгууль ноогдуулж, цаашид энэ зєрчлийг гаргахгvй талаар сануулга єгчээ.
Цаашид ан амьтан, ховор ургамал, тэдгээрийн гаралтай тvvхий эд, зvйлийн хууль бус худалдааг таслан зогсоохын тулд хяналт шалгалтыг байнга зохион байгуулах юм байна.