Хүйтэн жавар тачигнасан саяхны нэг өдөр сэтгэл өвтгөсөн, харамсалтай зүйлтэй гудамжнаа таарав. 5-6 орчим насны хүүг эх нь гэх нэгэн эмэгтэй "Пиз... минь чи ханиадны эм уувал уугаач, дуртайдаа өвчин тусчихаад..." хэмээн хэлэх хэлэхгүй үгээр хашгичин загнана. Учир мэдэхгүй өөдөсхөн хүүгийн өмд нь шувтарсан харагдах бөгөөд татаж ч чадахгүй эхэр татан уйлах аж.

Хүү ямар том хэрэг тарьчихаад, хараалгуулан загнуулж буйгаа ч үл ойлгоно. Том том нулимс унаган уйлж зогсоо хүүгийн өмнөөс эхэд нь гомдов. Тийм хатуу, харгис үгийг төрсөн үрдээ бүү хэл танихгүй нэгэнд хэлэхэд ч зүрх зүсэгдмээр санагдана.

Сэтгэл өвтгөсөн зүйл харамсалтай нь үүгээр дууссангүй. Хүмүүсийн ярьж буйгаар гуравхан сартай, өлгийтэй хүүхдээр бизнес хийдэг "зэрлэг араатан"-ууд байна гэнэ. Чихэндээ итгэсэнгүй. Гуравхан сартай, өлгийтэй хүүхдээр шүү дээ. Гэтэл хэдхэн хоногийн өмнө Мэргэжилтний 20-ийн хавьцаа явж байгаад өнөөх "зэрлэг араатан"-тай яг таарлаа.

Хэдий хаврын cap гарсан ч хүйтэн жавар тачигнаж, хацар ам хайрсан өдөр байв. Замын хашлага дээр нэгэн залуу өлгийтэй хүүхэд тэврэн суух бөгөөд урдаа мөнгө өгөхийг хүссэн хайрцаг тавьжээ. Иргэдийн ярьж буйгаар өлгийтэй хүүхдийн "ажил" өглөө 09.00 цагт эхэлж орой гэгээ тасрахад дуусдаг гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, түүнийг өдөржин гадаа байлгадаг гэсэн үг. Урин дулаан зуны цагт биш хүйтэн жавар тачигнасан хар хүйтэнд шүү.

Түүнийг тэвэрч зогсоо 20 орчим насны залуу "Хүүхдийг синтфонон даавуугаар өлгийдчихсөн болохоор даарахгүй ээ" хэмээн хээвнэг ярина. Гуравхан сартай нялх амьтныг өвлийн хүйтэнд өдөржин гадаа байлгахад даарахгүй гэж үү. Гэтэл насанд хүрсэн би өвлийн зузаан хувцастайгаа түүнийг ажиглан зогсох хэдхэн минутад л даарч, голд хүйт орж байсан юм. Үнэхээр элэг эмтэрч, зүрх шимширч байв. Ер нь энэ нийгэм ирээдүйн эзэддээ хэтэрхий харгис хандаад байгаа юм биш үү. Аав ээжийнхээ архины мөнгийг олохын тулд гуйлга гуйн, гудамжинд дуулдаг хүүхдүүд хичнээн олон байдаг билээ.

Эцэг эхгүй зарим нь гуанз рестораны үлдэгдэл хоолоор голоо зогоон, тэндэхийн траншейнд хоног төөрүүлэн, гаднаа инээвч дотроо уйлж суудаг. Тэд гадуур явахдаа аав ээждээ хөтлүүлэн, баясан алхах үеийнхэнтэйгээ тааралддаг л байж таараа. Тэр тусмаа өөр шиг нь өөдөсхөн амьтан брэндийн хувцсаар гангарч, үнэтэй гap утас санжигнуулан, тансаг ЖИП-ээр сургууль, цэцэрлэгтээ хүргүүлдгийг харвал яах бол. Гэнэн, цагаахан хүүхэд ч гэсэн атаархах л байх даа. Тэр атаархал өсч томроод Монголыг минь хагалан бутаргах вий гэхээс айж байна. Учир нь баян хоосны ялгаа туйлдаа хүрэхэд тухайн нийгэм, тухайн улс хагарч бутран дайн самуунд тулдаг билээ.

Хүүхдийн төлөө тийм ч юм хийлээ, ийм ч юм хийлээ гэсэн олон хүн, олон газар байдаг. Тэд олон жил хүүхдийн нэрээр мөнгө "идэж уусан". Харамсалтай нь гудамжинд байдаг хэдэн халтар жаал гуйлгаа гуйсаар, дуугаа дуулсаар. Одоо өлгийтэй балчир нь хүртэл ажил хийдэг болж. Монголдоо л хамгийн томд тооцогдох Хүүхдийн төлөө үндэсний газрынхнаас тэдний талаар асуухад "Энэ манай асуудал биш. Хаяг тогтоох төвөөс л тэнэмэл гуйлгачин хүүхдүүдийн талаар асуу" гэсэн хариу өгөв. Тэднийхээр бол тэнэмэл гуйлгачин хүүхдийг хүүхэд гэдэггүй юм байна. Тэгэхээр Хүүхдийн төлөө газрынхан хэний төлөө юу хийдэг юм бол.

Уг нь тэнэмэл, гуйлгачин ч гэсэн хүүхэд л бол хүүхэд. Тэд ч гэсэн тоглох, инээх эрхтэй. Даанч харгис, хатуу нийгмийн буруугаас болж, гуйлга гэсэн "ажил" хийн тоглох, инээх эрхээ хасуулчихаж. Хөөрхий тэдгээр хүүхэд эдлэх ёстой эрхээ хасуулан яг л шоронд байгаа мэт амьдарч байгаа байх даа. Хүүхэд гэсэн үгийг хаяган-даа хадсан бүх байгууллагыг жинхэнэ ажлаа хийхийг хүсч байна.

"Хархорин" захын өмнөх гүүрэн доогуур аав охин хоёр их л баяртай явна. Аав нь цуглуулсан ундааныхаа савыг түрдэг тэргэнд ачаад дээр нь охиноо суулгажээ. Ааваараа түрүүлчихээд, элдвийг шулганан инээх тэр охин үнэхээр аз жаргалтай харагдана. Гэтэл аксент машинтай нэгэн жолооч дэргэдүүр нь өнгөрөхдөө "Муу гуйлгачид чинь замаас зайлаач" хэмээн чанга хашгирав. Саяхан инээж баясаж явсан охины царайнаас аз жаргал нь тэрхэн хоромд хийсэн одож, айдас түгшүүр болон хувирлаа.

Монголчууд маань ямар дээрэлхүү, ямар бүдүүлэг болоо вэ. Тэр зам дээр "Буян"-гийн Жаргалсайхан хүүхэдтэйгээ зогсож байсан бол аксенттай жолооч тэгж хэлж чадах байсан болов уу. Буянгийн Жагаагийнх ч бай, сав түүдэг залуугийнх ч бай хүүхэд л бол хүүхэд. Тэгэхээр гэнэн цагаахан насан дээр нь тэдэндээ муу юм бүү үзүүлье, муухай юм бүү харуулъя.

Монголчууд бүгдээрээ хүний өөрийн гэлтгүй хүүхдүүдээ хайрлая. Улс төрчдийн амиа тавьчих гээд буй Тавантолгой, Оюутолгойг бус хүүхдүүдээ л хайрлая. Улс төрчид яахав толгойнуудаа л хайрлаж, хамгаална биз. Харин та бид л өөдөсхөн бяцхан хүүхдүүдээ хайрлаж хамгаалъя.

Б.Ёндондүйчир http://www.niigmiintoli.mn/