Moderator: mgl_300
-Яагаад хүлээн авагч улс гэж нэрлэж байгаа юм?
-Хятад, Хойд Солонгосоос барилгын ажилчдыг авчран хөдөлмөрийн мөлжлөгийн зорилгоор ажиллуулж байна гэсэн мэдээллүүд дээрх орнуудад гарах болсон.
-Одоогийн байдлаар манай иргэдээс хичнээн хүн хүний наймаанд өртөөд байгаа вэ?
-Ер нь тоог нь гаргахад хамгийн бэрхшээлтэй асуудал л даа. Манай байгууллагын зүгээс 2003 оноос хойш өнөөдрийг хүртэл 400 гаруй хохирогчийг эх оронд нь авчирсан. Сүүлийн хоёр жилд 143 хүнийг авчираад байна. Энэ бол бага тоо биш. Мөн долоон хохирогчийн хэрэг дээр өмгөөллийн үйл ажиллагаа явуулж эцэслэн шийдвэрлээд байна. Үүний 40 гаруй хувь нь хохирогчдын эрх ашгийг хамгаалсан.
-Хүн дамлан худалдаалдаг, хүчээр биеийг нь үнэлүүлдэг сүлжээ үүссэн. Төв нь Сингапур Макао зэрэг газар байдаг гэдэг. Таныг олон орноор явж судалгаа хийсэн гэж сонссон?
-Хүн худалдаалах бол зохион байгуулалттай гэмт хэрэг. Хүн амын сангаас гаргасан тайлан илтгэл дээрээс энэ төрлийн наймаа эрхлэгчид жилдээ эхний шатанд 12 тэрбум долларын ашиг олдог. Мэдээж нэг удаа ашиг олоод зогсохгүй. Цаашлаад тогтвортойгоор хохирогчдыг мөлжиж байдаг. Үүнээсээ жилд дор хаяж 32 тэрбум долларын ашиг олдог гэсэн тооцоо гарсан байдаг. Тэгэхээр энэ нь маш нарийн зохион байгуулалттай олон хүнийг хамарсан томоохон бүлэглэлүүд байгаа юм. Монголчууд зуучлагч, элсүүлэгч маягаар, ашиг олох зорилгоор хүн худалдаалах гэмт хэрэг үйлдэж цаад эздийнхээ өмнөөс давхар ял үүрээд байна гэж хэлж болохоор зүйлүүд ажиглагддаг. Тэрнээс одоогоор төв нь энд байна, тэнд байна гээд тогтоочихсон юм алга.
Үүнээс гадна сүүлийн үед анхаарал татаж буй асуудал нь хохирогчид хөдөлгөөнд ордог болсон. Өөрөөр хэлбэл байгаа газрын хүн ам, орлого нь багасвал, мөн хууль бус үйл ажиллагаа нь илчлэгдвэл тэднийг цааш нь өөр газар руу нүүлгэн шилжүүлж байнгын хөдөлгөөнд байлгадаг болсон. Энэ нь хүний наймаагаар хохирсон хохирогчдыг олоход багагүй саад болж байгаа.
Худалдагдсан охид эргээд эсэн мэнд эх орондоо ирэхийн тулд хүний наймаачдын болзлыг хүлээж авах хэрэгтэй болдог. Саяхан л өөрөө тэднээс салахын тулд нэг охиныг наймаачдад олж өгдөг байсан бол одоо арвыг зуучилдаг болсон байх жишээтэй.
Албан ёсны мэдээллээр Эрээн хотод улирлын байдлаасаа шалтгаалан 500-700 орчим, цаашаа Бээжинд 300 гаруй, Макао, Сингапур, Малайзад тус бүр 200 гаруй монгол охид байгаа гэсэн тоо байна. Албан бусаар хэд байгааг хэлэх боломжгүй. Саяхан бид 24 хүнийг хилийн чанадаас авчирсан. Одоо хоёр хүнийг авч ирэх гэж байгаа. Гэтэл үүнийг үйлдэж байгаа хүмүүсийн олонх нь монголчууд байгаа юм. Бүр эхнэр нөхрөөрөө нийлээд энэ хэргийг хийж байна. Эхнэр нь эндээс хүн цуглуулж гаргаж өгдөг, цаанаас нь нөхөр тосч авдаг байх жишээтэй.
Сүүлдээ хүний мөн чанар гэдэг зүйл алга болоод байна.
Ганц жишээ дурьдахад, дүүгээ хашаа байшинг нь заруулаад эхнэртэй нь "очоод сайхан амьдарна" гээд явуулсан байгаа юм. Бусад хүмүүс өөрт нь эргэлзэн ч дүү нь болохоор итгэсэн хэрэг л дээ.
Ер нь хүн дамлан худалдаалахаас гадна боолчлолын гэрлэлт, хөдөлмөр мөлжлөгийн асуудал, эд эрхтэн, цусны наймаа зэрэг олон тулгамдсан асуудал байгаа.
-Эд эрхтэн, цусны наймаанд өртсөн тохиолдол манай улсад гарсан уу. Хараа хяналтгүй, тэнэмэл хүүхдүүдийг өртдөг байж магадгүй гэдэг?
-Өртдөггүй гэх ямар ч баталгаа байхгүй. Яагаад гэхээр бид өнөөдөр эцэг эх, ар гэрийнхэн нь хайж, эрэн сурвалжилж байгаа хүмүүсийг эрдэг, хайдаг олдог. Гэтэл хараа хяналтгүй хүүхдүүдийг хэн ч сураглахгүй. Бид хэн гэдэг хүүхэд хаанаас, хэзээ, яаж алга болов гэдгийг мэдэх боломжгүй. Үүн дээр нэмээд бас нэг том асуудал нь дээр ярьсан захиалгат гэрлэлтийн асуудал болоод байна.
Сүүлийн үед охид бүсгүйчүүд маань амьдрал, боловсрол, хөгжлийн ялгаатай түвшнээс болоод зорьсон газраа очсон хойноо хүнд байдалд ордог. Хэл, өв соёлыг нь мэддэггүй, нэг л сайхан кинон дээр гардаг шиг бодоод төсөөлөөд очдог. Гэтэл шал өөр орчин тэднийг хүлээж авдаг. Явахаасаа өмнө сайн нягтлах хэрэгтэй. Хамгийн гол нь манай. эмэгтэйчүүд гадаад хүнтэй гэрлэчихвэл ар гэрийнх нь амьдрал дээшилнэ гэж боддог. Гэтэл тэгэх боломжгүй. Яагаад гэхээр Монгол бүсгүйчүүдтэй жуучлалын компаниар дамжуулан гэрлэж байгаа олонх Солонгос хүн дунджаас доогуур орлоготой, хоёр дахь удаагаа гэрлэж байгаа нь таардаг. Дээрээс нь Солонгос өндөр өртөгтэй орон. Тэгэхээр өөрсдийгөө яая гэж амьдардаг хүмүүс эхнэрийнхээ ар гэрийнхэнд мөнгө байнга явуулаад тэжээгээд байх нь боломжгүй зүйл. Мөн зарим нь гаж донтой, зарим нь амьдралынхаа бэрхшээлийг давж чадахгүй эмэгтэйчүүдийг мөнгө олох хэрэгсэл болгогчид байдаг.
Түүнчлэн бүсгүйчүүдэд тулгарч буй асуудал нь гэр бүл цуцлалт байдаг л даа.
-Гэр бүл жуучилдаг хувь хүн, байгууллага олон байдаг. Тэдэнд хэн хяналт тавьдаг вэ?
-Хуульд зөвшөөрөл өгдөг газар тусгагдаагүй. Тиймээс энэ бүх үйл ажиллагааг хууль бус гэж хэлж болно. Жишээ нь "Хос багана" гэдэг төрийн бус байгууллага байна. Үүн шиг олон газрууд байна. Зуучлалын компани болон нөхөр нь болох гэж буй гадаад хүн монгол эмэгтэйчүүдийг бараа шиг үзээд байгаа юм. Энд байхад нь эрүүл мэндийн үзлэгээр орчих, цагдаагийн бичиг авчрахыг шаардсан гэж байгаа юм. Эдгээр бичгийг аваачаад өгөхөөр зуучлагч компани нь буудалд долоогоос 14 хоног хамт байлгадаг байх жишээтэй.
Уг нь Хууль зүйн яаман дээр гэр бүлийн тухайн хуульд өөрчлөлт оруулахаар хоёр жил гаруй яригдаж байна.
-Хүмүүсийн олонх нь охид хүний наймаанд өртөөд гадаад руу яваад байна гэж ойлгодог. Гэтэл эх орондоо энэ төрлийн гэмт хэрэгт өртөж байгаа хүмүүс олон байгааг холбогдох газрын мэргэжилтнүүд хэлж байсан. Энэ асуудлаар танайхаас хийсэн судалгаа байгаа юу?
-Байлгүй яахав. Үүнд ялангуяа насанд хүрээгүй охидууд их өртөж байна. Учир нь тэднийг хилээр гаргахад бичиг баримт зөрчилтэй байдаг болохоор охид гадагшаа гарах нь харьцангуй бага байдаг. Гэтэл нийслэлд тэднийг хууль бусаар ажиллуулдаг нэг хэсэг сүлжээ бий болчхоод байгаа юм. Тухайлбал, Хөдөө аж ахуйн яамны ойролцоо байрладаг газрууд, Зайсанд байдаг "Марка Поло" гээд дурьдаад байвал олон газар байна. Энэ асуудлыг байхгүй болгоход багагүй хугацаа орно.
-Энэ төрлийн хэрэг манайд гарах гол шалтгаанууд таныхаар юу байна вэ?
-Зах дээр эрэлт бий болсон байна л даа. Насанд хүрээгүй охидод арай илүү мөнгө төлдөг, тэднийг хүсэмжилдэг нэг хэсэг манай нийгэмд бий болсон байна. Үүнээс шалтгаалан насанд хүрээгүй охидыг хулгайлдаг, барьцаалдаг, хүчээр биеийг үнэлүүлж мөнгө олдог гэмт хэрэгтнүүд байгаа юм.
-Та жишээ дурдахгүй юу?
-Жижгээ, Пүрэвбат, Манлай гээд нэг хэсэг их яригдсан даа.
-Танайх бусад байгууллагатай хамтран хөдөлмөрийн мөлжлөг, хүний наймаатай холбоотой байж болзошгүй газруудаар шалгалт хийдэг гэж сонссон. Энэ талаар баримттай жишээ дурдахгүй юу?
-Хоёр жилийн өмнө иргэдийн мэдээллийн мөрөөр бид цагдаагийн газар, мэргэжлийн хяналтын газартай хамтран нэгдүгээр хороололд байрлах "Хориотой жимс" нэртэй караокег шалгасан. Гэтэл караоке гэх хэрнээ микрофон байхгүй, урт гурван том улаан шилэн ширээ тавьсан байсан. Тэрнийхээ булан дээр "not for sale" буюу зарахгүй гэсэн бичигтэй байсан. Гайхаад танай ширээг хүн авья гээд байдаг юм уу гэхэд зөөгч нь ширээн дотор нүцгэн охид хэвтдэг юм. Дээр нь хүмүүс хоолоо иддэг гэсэн. Тэд охидыг авъя гээд байдаг болохоор зарахгүй гэж бичсэн гэж байсан. Дээрээс нь тэнд орж байгаа хүмүүс гишүүнчлэлийн гурван төрлийн карттай байдаг юм байна лээ. Алтан, мөнгөн, хүрэл карт. Эдгээр карт ямар учиртай вэ гэдэг нь сонирхол татаж байсан. Нийгэм ийм болоод байгаад хүн рүүгээ чиглэсэн төрийн бодлого үгүйлэгдэж байгаа болов уу гэж би хувьдаа боддог юм.
Аль ч улс орон иргэнээ нэхдэг. Харин манайх хүнээ мартсан нийгэм юм шиг санагддаг. Нийгэм нь хүн рүүгээ чиглэж чадахгүй байгаа болохоор хүнээ гадагш түлхээд байгаа юм. Өнөөдөр тэр биеэ үнэлж байгаа охидод хийх ажил алга байна. Ер нь хөдөлмөрийг зохих хэмжээнд үнэлж чадахгүй байна л даа. Үүнээс болоод нийгмийн бухимдал гэдэг зүйл үүсээд байгаа юм.
hoorhii muu elgemsuu buduun shar unee ch bas gadaad huntei suuchihval ar geriinh ni amidral deehsilne geed yavj bsan tsag sayhan bhdaa tiimee .... mon ulaan ongoor bichih nudnii haraand muu geed hutsaad uliad bdag chini yalaadaa helsen yrisanaa martchihdag uimraa yumuu haash.aa yum ... so ovgoniihoo huuhdiig avhuulah gej bgaad norkoz nid orood uimraa boltson yumuu esvel ugiin iim yumuu hmmm
Сүүлийн үед охид бүсгүйчүүд маань амьдрал, боловсрол, хөгжлийн ялгаатай түвшнээс болоод зорьсон газраа очсон хойноо хүнд байдалд ордог. Хэл, өв соёлыг нь мэддэггүй, нэг л сайхан кинон дээр гардаг шиг бодоод төсөөлөөд очдог. Гэтэл шал өөр орчин тэднийг хүлээж авдаг. Явахаасаа өмнө сайн нягтлах хэрэгтэй. Хамгийн гол нь манай. эмэгтэйчүүд гадаад хүнтэй гэрлэчихвэл ар гэрийнх нь амьдрал дээшилнэ гэж боддог. Гэтэл тэгэх боломжгүй. Яагаад гэхээр Монгол бүсгүйчүүдтэй жуучлалын компаниар дамжуулан гэрлэж байгаа олонх Солонгос хүн дунджаас доогуур орлоготой, хоёр дахь удаагаа гэрлэж байгаа нь таардаг. Дээрээс нь Солонгос өндөр өртөгтэй орон. Тэгэхээр өөрсдийгөө яая гэж амьдардаг хүмүүс эхнэрийнхээ ар гэрийнхэнд мөнгө байнга явуулаад тэжээгээд байх нь боломжгүй зүйл. Мөн зарим нь гаж донтой, зарим нь амьдралынхаа бэрхшээлийг давж чадахгүй эмэгтэйчүүдийг мөнгө олох хэрэгсэл болгогчид байдаг.
Түүнчлэн бүсгүйчүүдэд тулгарч буй асуудал нь гэр бүл цуцлалт байдаг л даа.
-Гэр бүл жуучилдаг хувь хүн, байгууллага олон байдаг. Тэдэнд хэн хяналт тавьдаг вэ?
-Хуульд зөвшөөрөл өгдөг газар тусгагдаагүй. Тиймээс энэ бүх үйл ажиллагааг хууль бус гэж хэлж болно. Жишээ нь "Хос багана" гэдэг төрийн бус байгууллага байна. Үүн шиг олон газрууд байна. Зуучлалын компани болон нөхөр нь болох гэж буй гадаад хүн монгол эмэгтэйчүүдийг бараа шиг үзээд байгаа юм. Энд байхад нь эрүүл мэндийн үзлэгээр орчих, цагдаагийн бичиг авчрахыг шаардсан гэж байгаа юм. Эдгээр бичгийг аваачаад өгөхөөр зуучлагч компани нь буудалд долоогоос 14 хоног хамт байлгадаг байх жишээтэй.
Уг нь Хууль зүйн яаман дээр гэр бүлийн тухайн хуульд өөрчлөлт оруулахаар хоёр жил гаруй яригдаж .