“Үерийн усанд ой зургаан сартай хүүхэд урсаад олдохгүй байна. Ах, эгч нь болох зургаа, 12 настай хүүхдүүд усанд амиа алджээ. Харин азтай, есөн настай ах нь айлын өндөр хашааны банзанд өлгөгдөөд амьд хоцорч. Багынх нь цогцсыг аврагчид олжээ”

Хэдхэн өдрийн өмнө байгалийн аюулт үзэгдэл үерийн дараахан хэвлэл мэдээлэл болоод хүмүүсийн амнаас ам дамжин ярьсан гол сэдэв энэ байлаа. Монгол хүн үр хүүхдээ дээдлэн өсгөж хүмүүжүүлэхдээ эхийн хэвлийд бүрэлдсэн мөчөөс нь “Хүн нэмбэл хүнс нэмнэ” гэж билэгшээдэг сайхан уламжлалтай ард түмэн сэн. Энэхүү философийн цаана эцэг эх бүл нэмэхийн хэрээр үр хүүхдээ тэжээж тэтгэх хариуцлага, үүргээ нэмэгдүүлдэг бичигдээгүй хууль үйлчилсээр ирсэн. Гэтэл өнөө цагт дээрх уламжлалын агуулга эсрэгээрээ өөрчлөгдсөн гэхэд хатуудахгүй. Хүүхдээ гудамжинд суулгаад гуйлга гуйлгаж амь зогоох юу ч биш. Хаана ч хамаагүй хаяна, дуртай газраа гээнэ. Барьцаанд үлдээнэ, хоол ундгүй хэдэн өдрөөр орхиод алга болно. Харин улаан нялзрай үрс эхийн хэвлийгээс унасан үеэсээ л аав ээж, гэрийнхнээ тэжээх үүрэг хүлээдэг. Тэд ээжийнхээ гэдсэнд байхаасаа сар бүр 20 мянган төгрөгөөр “цалинжиж, хөдөлмөрийн харилцаа”-нд орж эхэлдэг. Цаашлаад тэд хэчнээн төгрөгөөр бүхэл бүтэн өрх айлыг тэжээж, гол залгуулдаг вэ гэвэл овоо хэдэн оронтой тоо гарах вий. Энэ бүхний цаана ажил хөдөлмөр эрхлэх сонирхолгүй “хүүхэд үйлдвэрлэгч” эцэг эхчүүдийн амар хялбар амьдралын гол арга нь тэдний бяцхан үрс болж таарч байгаа юм. Монгол Улсын Гэр бүлийн тухай хуулинд эцэг эхийн үр хүүхдийнхээ өмнө хүлээх үүрэг, асран хамгаалагчийн хариуцлагын талаар сэтгэл гонсоймоор хэдхэн үгс оруулсан байдаг. Их сайндаа л, хуулийн дагуу үүргээ уландаа гишгэсэн аав ээжийг шүүхийн шийдвэрээр зургаан сар эцэг эх байх эрхийг нь түдгэлзүүлнэ гэж заажээ. Үүнээс өөр эрх зүйн зохицуулалт манай улсад байхгүй.

Золгүй нэгэн гэр бүлийн дөрвөн хүүхэд амь тэмцэн, усанд үйж явахдаа хэнийг дуудаж, аврал эрсэн бол. Ээж аав хоёр минь хүрээд ирээсэй гэж сэтгэлдээ хэчнээн их залбирсан бол. Гэсэн ч тэд үр үндэс нь юм болохоор айлын хашаанд эзэнгүй орхиод явсан эцэг эхдээ гомдохгүй. Энэ эмгэнэл олон монгол айлд хатуу сургамж болоосой. Тэр өдөр ой хүрээгүй нялхыг нь ахад нь найдаж орхиод, өдрийн хугас явсан аав ээж хоёрын хэн нэг нь үрсийнхээ дэргэд байх нь яав даа гэсэн харууслаас өөр хэлэх үг бидэнд олдохгүй л байгаа. Америкт хүүхэд рүү гар далайсан аав ээжийг дор нь баривчилна. Харин манай улсад хүүхдийн эрх ашиг зөрчигдөх үед эцэг эхэд хүлээлгэх хариуцлагын тухай эрх зүйн үндэслэл хомс учир гурван хүүхдээ үерийн усанд алдсан аав ээжээс “ял” асуух эрхгүй байна. Тэд гадаадын бусад улс орны хуулиар бол үр хүүхдээ асран хамгаалаагүйн төлөө хариуцлага хүлээнэ.

Бид хэзээг хүртэл хүүхдүүддээ ийм харгис хатуу хандах вэ. Аав нь аав шиг, ээж нь ээж шиг байхыг яаж ухамсарт нь шингээх вэ. Саяын Ардын хувьсгалын баяр наадмаар хурдны морь унаач 30 гаруй хүүхэд хүнд, хүндэвтэр гэмтэж, бэртсэн. Морь унаач хүүхдүүдэд насны хязгаар тогтоох тухай хуулинд өөрчлөлт оруулъя гэж өнгөрсөн парламентад ганц нэг гишүүн ярьж, бусаддаа шоолуулаад өнгөрсөн. Инээх биш ханиах болоод байна. Ямартай л гадаадын жуулчид “Монголчууд зэрлэг хүмүүс. Нялх хүүхдээ адгуусны нуруун дээр ямар ч хамгаалалтгүй тавиад хэдэн зуун км газар уралдуулдаг” гэж шогширхов.  Хүн болоход минь туслаж, эрүүл саруул, гэдэс өлсөхгүй, даарахгүй байлгаж, битгий орхиж яваач гэж олон хүүхэд гуйж байгаа. Эх нялхсын эрдэм шинжилгээний төвийн Төрөх тасгийн үүдний хананд сэтгэл шимшрэм бадаг шүлэг бий. “Би эрдэмтэн, доктор, эмч, жолооч болно. Намайг хүн болгож үлдээгээч аав аа, ээж ээ” гэсэн үгс орой руу орох цаг болжээ.