-Валютын ханшны өсөлтөөс үүдэн шатахуунаас эхлээд олон барааны үнэ нэмэгдлээ. Монголбанкнаас энэ бүхнийг юу гэж харж байна вэ?
-Импортын барааны үнэ валютын ханшнаас хамааралтай. Гэхдээ нэг зүйлийг хүмүүс санах хэрэгтэй. Одоогоос хоёр жилийн өмнө ам.долларын ханш 1450 байхад шатахууны үнэ 1200 төгрөг байсан. Өнөөдөр ханш 1450 дээрээ байхад шатахууны ханш хэд болов. Яагаад ханш эргээд энэ үнэн дээрээ ирсэн бэ гэхээр Монгол Улсын гадаад худалдааны тэнцэл 2011 он хүртэл дээгүүр байсан. Энэ оны ихээр валютын орлого багасдаг. Үүнээс үүдэн шатахууны үнэ 60 хувь өсөж байна гэж зарим хүмүүс тайлбарлаж байгааг ойлгохгүй байна. Валютын ханшны энэ өсөлтийг шалтгаанаа болгоод байгаа нь ойлгомжгүй байна. Гадаад нөхцөл байдал нь өөрчлөгдсөн юм уу гэхээр дэлхийн зах зээл дээрх шатахууны үнэ 15 хувийн л өөрчлөлттэй байгаа. Энэ хооронд татвараа тэглэх гээд олон арга хэмжээ авсан. Гэтэл яагаад үнээ ингэж нэмсэн гэдгийг холбогдох албаны хүмүүс нь яаж тайлбарлахыг мэдэхгүй байна. Ямартаа ч шатахууны үнийн өсөлт валютын ханшнаас болж өсөөгүй гэдгийг би баталгаатай хэлж чадна. Хоёр жилийн өмнө 1200 байсан шатахуун өнөөдөр 1900 боллоо. Үүнийгээ валютын өнөөдрийн үнийн өсөлтөөс болсон гэж тайлбарлаад байгааг нь үнэхээр гайхаж байна.
-Монголбанкнаас одоо ямар арга хэмжээ авах вэ?
-Манайхаас арваннэг, арванхоёр, нэгдүгээр саруудад валютын ханшийг тогтворжуулах арга хэмжээнүүдийг авч байсан. Цаашид ч энэ арга хэмжээгээ авах болно. Хятадын цагаар сар болж байгаатай холбоотойгоор хил 14 хоног хаадаг. Манайхаас сар гаруйн өмнө тус улсын баяр тохиож байгаа учир манайд огцом эрэлт үүсдэг. Үүнийг тооцоолон бид валютын нийлүүлэлтээ огцом нэмэгдүүлээд байгаа. Цаашид ч нэмэгдүүлээд явах боломжтой байгаа.
-Валютын ханшны өсөлтийг танайхаас юу гэж тайлбарлаж байгаа вэ. Монголбанк өнгөрсөн онд өөрсдөө валютын их хэмжээний алдагдалтай ажилласан тул өнөөдөр ийм байдалд хүрсэн гэх тайлбарыг зарим эх сурвалж өгч байгаа?
-Валютын ханшийн өнөөдрийн өсөлтөд Монголбанкны тэр алдагдал ямар ч хамаагүй. Энэ хоёр ямар ч хамааралгүй гэдийг би хариуцлагатайгаар мэдэгдье. Зах зээлийн өөрийн зохицуулалтаараа ийм байгаа. Шинэ жилийн өмнө эрэлт өсөх байсан тул Монголбанк валютын нийлүүлэлтээ нэмэгдүүлсэний дүнд өнөөдөр байдал өдий зэрэгтэй байсан. Хэрэв Монголбанк сая нийлүүлэлтээ нэмэгдүүлээгүй бол үүнээс илүү өсөлт гарах байсан.
-Цаашид валютын ханшийг хэрхэн тогтворжуулах вэ. Та тогтвортой байна гэж хэлж чадах уу?
-Валютын ханшны өөрийн орох урсгал ямар байхаас их зүйл шалтгаална. Энэ урсгал арваннэгдүгээр сараас хойш нэлээд муу байгаа. Бид энэ урсгалын талаар сар бүр тогтмол мэдээлэл хийгээд явж байгаа.
-Монгол төгрөг улам бүр суларсаар байна. Дээрээс нь сонгууль болох дөхөж бэлэн мөнгөний нийлүүлэлт улам бүр нэмэгдэх хандлагатай байна. Инфляци өссөөр байгаа энэ үед Монголбанкнаас ямар арга хэмжээ авах гэж байна вэ?
-Хэчнээн хэмжээний төгрөг эдийн засагт нийлүүлэгдэж байна гэдэг өөрөө ханшинд шууд нөлөөлж байна. Энэ нөлөөлөлөөс гарахын тулд Монголбанк нөөцөөсөө валют нийлүүлж байна.
-Улс төрөөс хамааралтайгаар мөнгөний нийлүүлэлт их болж байгаа. Үүнийг хязгаарлах зөвлөмжүүдийг Монголбанкнаас УИХ, Засгийн газарт өгч болох уу?
-Эхийн одонгийн мөнгөнөөс гээд л иймэрхүү асуудлууд дээр Монголбанкны зүгээс тогтмол Засгийн газарт тогтмол өгч байгаа.
-Та яг өнөөдрийн байдлаар инфляци хэдэн хувьтай байгаа гэж үзэж байгаа вэ?
-Оны төгсгөлийн инфляцийн тоо өнөөдөр гарч байгаа. Түүнийг удахгүй олон нийтэд мэдээллэнэ.
-Оюутолгойгоос өнөө, маргаашгүй их хэмжээний валют нийлүүлэгдэж, өнөөдрийн үүсээд байгаа валютын ханшны өсөлтийг саармагжуулна гэсэн мэдээлэл гарч байгаа. Энэ хэр бодит мэдээлэл вэ?
-Оюутолгойгоос жил бүр миллиард орчим ам.долларын хөрөнгө оруулалт орж ирдэг. Энэ компанийн борлуулалт 2013 оноос эхлэнэ гэж байгаа. Энэ хооронд валютын орлого нэмэгдэнэ байх.
-Яг өнөө, маргаашгүй их хэмжээний мөнгө орж ирэх гэж байгаа гэсэн мэдээлэл бий?
-Эндээс их хэмжээний хөрөнгө оруулалт орж ирж байгаа ч тоног төхөөрөмж аваад л эргээд гараад явж байгаа учир монголчууд бидэнд наалдаж байгаа зүйл нь их бага. Борлуулалт эхлээгүй байхад Оюутолгойн мөнгө Монголд үлдээд байгаа юм шиг ярих нь буруу л даа.
С.Заяа
