Бичлэгийн тоо 372
Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын судалгаагаар хүн амын өвчлөлийн 80 гаруй хувь нь хоол хүнснээс үүдэлтэй болохыг нь нотолсон байна. Тэгэхлээр хүнсний аюулгүй байдал гэдэг нь тухайн улсын Үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлдөг хүчин зүйлсийн нэг гэсэн үг. Тиймээс хүнсний аюулгүй байдлын тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхээр Монгол Улсын Засгийн газраас 2008 оныг “Хүнсний хаягамж, аюулгүй байдлын жил” болгон зарлаж, маш их ажил хийж байгаагаа тухайн үед хэвлэл мэдээллийн бүхий л хэрэгслээр цацаж байв.
Харамсалтай нь үүнээс хойш гурван жилийг үдээд байгаа ч цаасан хараар бичигдсэн ажил амьдрал дээр үл хэрэгждэг арчаагүй байдлаас үүдэлтэйгээр өнөөдөр монголчууд хортой байх магадлал өндөртэй хүнсний бүтээгдэхүүнийг хэрэглэсээр байна. Хамгийн гол нь ТЕГ-аас гаргасан ажлын хэсгийн судалгаагаар манай улсад худалдаанд байгаа импортын бүтээгдэхүүний 10 хурэхгүй хувийг шинжилгээнд хамруулдаг гэж байгаа. Гэтэл Улсын мэргэжлийн хяналтын газрын дэргэдэх төв лабораторийн шинжилгээгээр жимс, жимсгэний 55, хүнсний ногооны 40 орчим хувь нь хүнд металл, хор, нян судлалын үзүүлэлтээр эрүүл ахуйн шаардлага хангахгүй байгаа нь нотлогдсон байна.
Түүнчлэн чанаргүй хүнсний бүтээгдэхүүнээс болж монголчууд маш ихээр хорт хавдар, тэжээлийн гаралтай өвчинд нэрвэгдэх болжээ.Манай улсад импортын хүнсний бүтээгдэхүүний хяналт сул, тээвэрлэлт, хадгалалт, борлуулалтын нөхцөл маш муу байдаг хүнсний бүтээгдэхүүний чанарын аюулгүй байдлыг алдагдуулдаг байна. Мөн хүнсний бүтээгдэхүүнийг худалдаалдаг супермаркет, дэлгүүрийн 9.3, худалдааны төв, хүнсний захын 12,5, мухлаг, ТҮЦ-ийн 21,7 хувь ньзориулалтын бус тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэдэг болохыг тогтоожээ.
Хүн амын нийт өвчлөлийн дотор хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцооны эмгэг хоёрдугаарт орж, элэг ходоодны хорт хавдрын тохиолдол 10 мянган хүнд ногдох үзүүлэлтээр хамгийн их хувийг эзэлж, жилээс жилд уг өвчнөөр өвчлөх залуусын тоо нэмэгдсэн байна. Түүнчлэн ЭМЯ-наас жил бүр гаргадаг тайланд нийт халдварт өвчний 30 гаруй хувийг хоол хүнс, орчны бохирдол, ариун цэврийн шаардлага хангаагүйтэй холбоотой гэдэсний халдварт өвчин, хордлогот халдвар эзэлж байгааг онцолсон байх аж.
Сүүлийн жилүүдэд манай улсад мэргэжлийн бус хүмүүс ихээр хүнсний үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэх болсон нь бүтээгдэхүүний хадгалалт, тээвэрлэлт, боруулалтын горим алдагдах болж. Уг горимыг байнга зөрчдөгөөс хөгц, мөөгөнцөрийн бохирдолтой бүтээгдэхүүн худалдаалах нь ихэссэн байна. Тухайлбал УМХГ-ын ажлын хэсэг 97451 дээжийг судлахад 16455 буюу 17 хувь нь хүнсний түүхий эдийн, 463 дээжээс 9.6 хувь нь бохирдолтой гарчээ. Харин Хүнсний нян судлалын шинжилгээнд хамрагдсан 70926 дээжийн 9.6 хувь нь ямар нэгэн нянтай гарсан байна. Хүнсний химийн шинжилгээгээр дөрвөн хувь нь хордолттой гарсан бол хор судлалын шинжилгээгээр 10 хувь нь хүнд металлын бохирдолтой гарсан байх юм.
Энэ бүхнээс гадна нэг зүйлийг онцлоход сүүлийн үед урд хөршид үйлдвэрлэсэн хүнсний өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүнээс хүнд металл маш ихээр илрэх болсон. Хамгийн сүүлд л гэхэд өнгөрсөн долоо хоногт хүүхэд залуусын хамгийн ихээр хэрэглэдэг “kit kat”, “snikers”, “мaps” шоколадад хүнд металл байх ёстой төвшнөөс даруй 30 дахин ихээр илэрсэн нь шалгалтынханыг хирдхийлгээд байгаа гэсэн. Мөн сүүлийн жилүүдэд монголчууд маш ихээр хэрэглэх болсон сүү, сүүн бүтээгдэхүүнүүдэд хүний бөөрийг чулуужуулж, хорт хавдрыг үүсгэдэг меламин хэмээх хорт бодис илрээд байгаа. Гэтэл монголчууд бид л анзаардаггүй болохоос хятадад үйлдвэрлэсэн сүү сүүн бүтээгдэхүүнээс 2006 онд хүнд металл илэрч байсныг мартаж болохгүй юм.
2003 онд манай улсад албан ёсны худалдаагаа эхлүүлж, үйлдвэрээ нээж хоёр төрлийн сүү, дөрвөн төрлийн тараг үйлдвэрлэж эхэлсэн “Семпре” ХХК. БНХАУ-ын 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай энэхүү үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс 2006 оны арванхоёрдугаар сард дээж авч шинжилгээ хийхэд сүүнд хар тугалга зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс даруй 7.4 дахин их, тарганд хар тугалга дөрөв дахин их буюу кадми 1.6 дахин их байсан аж. Сүүнд хар тугалгын агууламж их байгаа нь хүний амь нас, эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг. Харин тарганд хар тугалга, кадмийн агууламж их байгаа нь энэхүү бүтээгдэхүүнийг удаан хугацаагаар хэрэглэсэн хүний биеийн дархлааг сулруулж, хорт хавдрыг үүсгэх шалтгаан болдог байна.
Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газраас ил задгай гудамжинд худалдаалж байгаа 110 төрлийн жимс, жимсгэнэ, хүнсний бүтээгдэхүүнээс дээжлэн хими, хор, нян судлалын шинжилгээ хийхэд хүнсний бүтээгдэхүүн, жимсний хлорт органик пестицид зөвшөөрөгдөх хэмжээнээсээ 15.4 дахин их. 21.6 хувь нь хөгц, мөөгөнцөртэй гэсэн дүгнэлт гарсан байна. Пестицид, нитратын агууламж жимс, жимсгэнэ хүнсний бүтээгдэхүүнд их байгаа нь хүнийг архаг хордлогод оруулж, хавдар үүсгэх хүчин зүйл болдог ажээ.
Дашрамд дурдахад, монгол-чуудад хоол хүнсний шим тэжээлийн талаар тогтсон узэл баримтлал байдаггүй юм байна. Мөн хүн амын эмзэг бүлэг, эх хүүхдийн дунд хоол тэжээлтэй холбоотой архаг өвчлөл ихээр нэмэгдэх болж, сүүлийн жилүүдэд. /ялангуяа зүрх судасны өвчин, таргалалт, чихрийн шижин, хоол боловсруулх болон бусад эрхтэний хорт хавдар зэрэг өвчин/ Бага насны хүүхдүүд хоол тэжээлийн дутагдлаас үүдэлтэй уураг, илчлэг дутагдал зэрэг эмгэгт илүү өртөх болсон байна. Эдүгээ Монгол Улсад маань тав хүртэлх насны дөрвөн хүүхэд тутмын нэг нь өсөлт нь хоцрогдсон, найман хүүхэд тутмын нэг нь тураалтай. 32.1 хувь нь сульдаатай, 43.6 хувь нь төмөр дутагдалтай, 14 хувь нь цус багадалтаар өвчилсөн болохыг нь ЭМЯ-наас гаргасан судалгаа харуулжээ.
Харамсалтай нь үүнээс хойш гурван жилийг үдээд байгаа ч цаасан хараар бичигдсэн ажил амьдрал дээр үл хэрэгждэг арчаагүй байдлаас үүдэлтэйгээр өнөөдөр монголчууд хортой байх магадлал өндөртэй хүнсний бүтээгдэхүүнийг хэрэглэсээр байна. Хамгийн гол нь ТЕГ-аас гаргасан ажлын хэсгийн судалгаагаар манай улсад худалдаанд байгаа импортын бүтээгдэхүүний 10 хурэхгүй хувийг шинжилгээнд хамруулдаг гэж байгаа. Гэтэл Улсын мэргэжлийн хяналтын газрын дэргэдэх төв лабораторийн шинжилгээгээр жимс, жимсгэний 55, хүнсний ногооны 40 орчим хувь нь хүнд металл, хор, нян судлалын үзүүлэлтээр эрүүл ахуйн шаардлага хангахгүй байгаа нь нотлогдсон байна.
Түүнчлэн чанаргүй хүнсний бүтээгдэхүүнээс болж монголчууд маш ихээр хорт хавдар, тэжээлийн гаралтай өвчинд нэрвэгдэх болжээ.Манай улсад импортын хүнсний бүтээгдэхүүний хяналт сул, тээвэрлэлт, хадгалалт, борлуулалтын нөхцөл маш муу байдаг хүнсний бүтээгдэхүүний чанарын аюулгүй байдлыг алдагдуулдаг байна. Мөн хүнсний бүтээгдэхүүнийг худалдаалдаг супермаркет, дэлгүүрийн 9.3, худалдааны төв, хүнсний захын 12,5, мухлаг, ТҮЦ-ийн 21,7 хувь ньзориулалтын бус тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэдэг болохыг тогтоожээ.
Хүн амын нийт өвчлөлийн дотор хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцооны эмгэг хоёрдугаарт орж, элэг ходоодны хорт хавдрын тохиолдол 10 мянган хүнд ногдох үзүүлэлтээр хамгийн их хувийг эзэлж, жилээс жилд уг өвчнөөр өвчлөх залуусын тоо нэмэгдсэн байна. Түүнчлэн ЭМЯ-наас жил бүр гаргадаг тайланд нийт халдварт өвчний 30 гаруй хувийг хоол хүнс, орчны бохирдол, ариун цэврийн шаардлага хангаагүйтэй холбоотой гэдэсний халдварт өвчин, хордлогот халдвар эзэлж байгааг онцолсон байх аж.
Сүүлийн жилүүдэд манай улсад мэргэжлийн бус хүмүүс ихээр хүнсний үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэх болсон нь бүтээгдэхүүний хадгалалт, тээвэрлэлт, боруулалтын горим алдагдах болж. Уг горимыг байнга зөрчдөгөөс хөгц, мөөгөнцөрийн бохирдолтой бүтээгдэхүүн худалдаалах нь ихэссэн байна. Тухайлбал УМХГ-ын ажлын хэсэг 97451 дээжийг судлахад 16455 буюу 17 хувь нь хүнсний түүхий эдийн, 463 дээжээс 9.6 хувь нь бохирдолтой гарчээ. Харин Хүнсний нян судлалын шинжилгээнд хамрагдсан 70926 дээжийн 9.6 хувь нь ямар нэгэн нянтай гарсан байна. Хүнсний химийн шинжилгээгээр дөрвөн хувь нь хордолттой гарсан бол хор судлалын шинжилгээгээр 10 хувь нь хүнд металлын бохирдолтой гарсан байх юм.
Энэ бүхнээс гадна нэг зүйлийг онцлоход сүүлийн үед урд хөршид үйлдвэрлэсэн хүнсний өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүнээс хүнд металл маш ихээр илрэх болсон. Хамгийн сүүлд л гэхэд өнгөрсөн долоо хоногт хүүхэд залуусын хамгийн ихээр хэрэглэдэг “kit kat”, “snikers”, “мaps” шоколадад хүнд металл байх ёстой төвшнөөс даруй 30 дахин ихээр илэрсэн нь шалгалтынханыг хирдхийлгээд байгаа гэсэн. Мөн сүүлийн жилүүдэд монголчууд маш ихээр хэрэглэх болсон сүү, сүүн бүтээгдэхүүнүүдэд хүний бөөрийг чулуужуулж, хорт хавдрыг үүсгэдэг меламин хэмээх хорт бодис илрээд байгаа. Гэтэл монголчууд бид л анзаардаггүй болохоос хятадад үйлдвэрлэсэн сүү сүүн бүтээгдэхүүнээс 2006 онд хүнд металл илэрч байсныг мартаж болохгүй юм.
2003 онд манай улсад албан ёсны худалдаагаа эхлүүлж, үйлдвэрээ нээж хоёр төрлийн сүү, дөрвөн төрлийн тараг үйлдвэрлэж эхэлсэн “Семпре” ХХК. БНХАУ-ын 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай энэхүү үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс 2006 оны арванхоёрдугаар сард дээж авч шинжилгээ хийхэд сүүнд хар тугалга зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс даруй 7.4 дахин их, тарганд хар тугалга дөрөв дахин их буюу кадми 1.6 дахин их байсан аж. Сүүнд хар тугалгын агууламж их байгаа нь хүний амь нас, эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг. Харин тарганд хар тугалга, кадмийн агууламж их байгаа нь энэхүү бүтээгдэхүүнийг удаан хугацаагаар хэрэглэсэн хүний биеийн дархлааг сулруулж, хорт хавдрыг үүсгэх шалтгаан болдог байна.
Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газраас ил задгай гудамжинд худалдаалж байгаа 110 төрлийн жимс, жимсгэнэ, хүнсний бүтээгдэхүүнээс дээжлэн хими, хор, нян судлалын шинжилгээ хийхэд хүнсний бүтээгдэхүүн, жимсний хлорт органик пестицид зөвшөөрөгдөх хэмжээнээсээ 15.4 дахин их. 21.6 хувь нь хөгц, мөөгөнцөртэй гэсэн дүгнэлт гарсан байна. Пестицид, нитратын агууламж жимс, жимсгэнэ хүнсний бүтээгдэхүүнд их байгаа нь хүнийг архаг хордлогод оруулж, хавдар үүсгэх хүчин зүйл болдог ажээ.
Дашрамд дурдахад, монгол-чуудад хоол хүнсний шим тэжээлийн талаар тогтсон узэл баримтлал байдаггүй юм байна. Мөн хүн амын эмзэг бүлэг, эх хүүхдийн дунд хоол тэжээлтэй холбоотой архаг өвчлөл ихээр нэмэгдэх болж, сүүлийн жилүүдэд. /ялангуяа зүрх судасны өвчин, таргалалт, чихрийн шижин, хоол боловсруулх болон бусад эрхтэний хорт хавдар зэрэг өвчин/ Бага насны хүүхдүүд хоол тэжээлийн дутагдлаас үүдэлтэй уураг, илчлэг дутагдал зэрэг эмгэгт илүү өртөх болсон байна. Эдүгээ Монгол Улсад маань тав хүртэлх насны дөрвөн хүүхэд тутмын нэг нь өсөлт нь хоцрогдсон, найман хүүхэд тутмын нэг нь тураалтай. 32.1 хувь нь сульдаатай, 43.6 хувь нь төмөр дутагдалтай, 14 хувь нь цус багадалтаар өвчилсөн болохыг нь ЭМЯ-наас гаргасан судалгаа харуулжээ.
Б.Мандухай
www.mglclub.com Administrator
- Холбоотой бичлэг :
- http://www.mglclub.com/4933152/566/trackback
