Монголчууд бид ирэх дөрвөн жилд аль намыг засгийн эрхэнд гаргах вэ гэсэн сонголтын өмнө ирээд байна. Харин энэ цаг үед нэр дэвшигчид сонгуулийн сурталчилгаагаа албан ёсоор эхлүүлээд буй. Тэд өөрсдийгөө олонд таниулахын тулд 17 хоногийн хугацаанд рекламаа хийх учиртай.
Иргэн та бид харин энэ хугацаанд юу хийх хэрэгтэй вэ гэвэл улс төрийн намуудын дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөртэй л танилцах учиртай. Ингэхдээ мэдээж тэдний дэвшүүлсэн хөтөлбөр үнэхээр хэрэгжих боломжтой юу, амьдралд хэр ойр вэ гэдгийг л харах учиртай. Энэ ч утгаараа иргэн танд мэдээлэл хүргэх үүднээс хоёр том намын мөрийн хөтөлбөрийн зарим заалтаас харьцуулан хүргэвэл өдгөөгийн эрх баригчид үнэхээр л “тэнгэрийн” мөрийн хөтөлбөр дэвшүүлжээ.
Тухайлбал, нийт монголчуудын өмнө тулгараад буй ажилгүйдлийг хэрхэн бууруулах талаар АН-ынхан ипотекийн зээлээр дамжуулан барилгын салбарын ажил эрхлэлтийг хоёр дахин нэмэгдүүлэх зорилт тавьжээ. Ингэснээр ажилгүйдлийг тодорхой хэмжээгээр бууруулна гэж үзсэн бололтой. Гэтэл нийт ажилгүйчүүдийн хэчнээн хувийг барилгын салбарынхан эзэлдэг вэ гэдгийг харвал тэс ондоо тоо гарч ирнэ. Нэг ёсондоо барилгын салбар бол масс биш. Тэгэхээр энэ нь нэг салбарыг дэмнэсэн буюу бусдыг алагчилсан санаачилга ч байж болох юм. Нөгөө талаар өнөөдрийн байдлаар баригдсан орон сууцны боруулалт эрс буурсан, үнэ нь иргэдийн худалдан авах чадвараас давж, нийлүүлэлт илүүдсэн нөхцөлд барилгын салбарт үнэндээ ямар ч дэмжлэг нэмэр болохгүй.
Харин улс төрийн ууган нам энэ асуудлыг арай өөр хэлбэрээр харж байгаа бололтой. Тодруулбал, МАН ипотекийн зээлийг олон хувилбартай олгох, хүүг бууруулах заалтыг мөрийн хөтөлбөртөө тусгажээ. Энэ нь АН-ынхан шиг нэг салбарыг шүтээгүй, иргэд болон гэр бүлийн хэрэгцээнд суурилснаараа онцлог болжээ. Нөгөө талаас АН-ынхан ажиллах хүчийггаднын улсуудад сургана гэж байгаа. Энэ ажлыг УИХ-ын дарга З.Энхболд эхлүүлж, энэ сарын эхээр Япон улсад айлчлахдаа 100 мянган хүнийг тус улсад суралцуулахаар үзэглэсэн. Уг нь АН-ынхан “Монгол хүнийг Монголд нь сайхан амьдруулъя” гэдэг уриатайгаар 2012 оны сонгуульд орж байлаа. Гэтэл сонгуулийн жилийн төгсгөлд “БидМонголчуудыг Монголд нь сайхан амьдруулж чадахгүй учраас гадагшаа гараарай” гэх ухааны юм яриад байх жишээтэй. Цаашилбал, 100 мянган хүнийг Япон улсад дадлагажигчаар суралцуулна хэмээн тоо зааж байгаа нь биеллээ олох магадлал багатай.
Өөрөөр хэлбэл, Монголоос хэчнээн хүнийг дадлагажигчаар авах нь Засгийн газар нь биш, Японы үйлвэрүүдийн ажиллах хүчний хэрэгцээнээс шууд хамаарна. Өөрөөр хэлбэл, олны өмнө ярьж, гэрээнд үзэглэж байгаа ч бодит байдал дээр тийм ч олон хүнийг Япон руу гаргах боломжгүй байж мэдэх юм.
Энэ мэт мөрөөдлийн хөтөлбөртөө аймаг бүрт “Хүүхэд, залуучууд, гэр бүл хөгжлийн ордон”, ахмад настанд зориулсан сэргээн засах төв, иргэн бүрт эрүүл мэндийн цахим карт гэх мэт хөрөнгө хүч шаардсан амлалтуудыг нэлээд оруулжээ. Энэ нь үндсэндээ биелэх боломжгүй бөгөөд төсөв хүндрэлтэй байгаа үед иргэдэд чихэр долоолгох гэсэн АН-ынхны үндсэн арга барил байх магадлал тун өндөртэй. Учир нь дээр дурдсан олон ажлыг хийхийн тулд багагүй хэмжээний төсөв хөрөнгө шаардлагатай болж таарна.
Гэтэл өнөөдрийн байдлаар улсын төсөв 700-гаад тэрбум төгрөгөөр тасарсан байгаа. Гадаад өрийн хэмжээ 20 гаруй тэрбумд хүрсэн. Өөрөөр хэлбэл, улс урд хормойгоороо хойдохоо нөхөж байгаа үедсонгуулийн элдэв амлалтыг хэрэгжүүлнэ гэдэг үнэндээ үлгэр.
С.Дэлгэр
