Бичлэгийн тоо 497
Дулмаа гуай эмнэлгээс гарч ирээд Доржоогийн морьд алга болсонд ихэд харамсан,
янз бүрийн таамаг дэвшүүлэв. Тэрбээр “Манай хоёрын энэ муусайн ноход ядахдаа
хуцдаггүй гурайнууд юм уу.өвгөн та хоёр ч гэсэндээ, ямар залуу улс “¥биш
хашаатай адуунаас морьд уургалж барьж аваад явж байхад сэрдэггүй” хэмээн
үглэнэ.
Хэд хоногоос эмгэний бие дахин доройтов. Санж өвгөн хот орж нэрд гарсан нэгэн бөөг залж ирлээ. Зайрантан “Адууны хулгайн бузраас болж өвчин дахисан байна. Хөрш айлаасаа адууны гуяны гурван жаахан мах олоод ир” гэж Санжид хандан хэлээд түүнийг сүрхий харав. Дулмаа эмгэн орох газраа олж ядан хулмаганан суугаа өвгөн рүүгээ гайхан хараад уртаар санаа алдахад өвгөн ухасхийн гарав...
Түнэр харанхуйд хазгай газар барьсан хашаатай олон адуунаас морь барих амаргүй ажээ. Өвгөн хөлдүү хомоол дээр гишгэн хальтарч унаад хэм болсон ясаа хэмхлэхээс айн хашааны аман дээр зогсоод хүүгийнхээ бүтэлгүйд бухимдан дэмий л “Биш ээ, цаадах нь” хэмээн амандаа шивэгнэнэ. Хүүгийн нь найз уурга авлаа. Тэр бол алс Тэс нутагтаа байхдаа ч, хотод ирсэн хойноо ч энэ мэт ажлыг нэг бус удаа хийсэн тул өвгөний заагаад байгаа саарал морь, хээр морь хоёрыг яаж ийгээд барьж дөнгөв. Өвгөн:
-За бушуулж үз. Алаг морь нь үхрийн хашаанд уяатай байгаа. Хар зам дагаад яваарай, би маргааш оройхон очно гэж дуулдах төдий хэлэхэд хоёр залуу алаг, саарал хоёрыг нь зайдагнан, хээр морийг хөтлөн шөнийн харанхуйд уусан арилав...
Намраас хойш төлөвлөсөн ажлаа эмгэнээ эзгүйчлэн сэвгүй амжуулсан Санж гэртээ орж ирээд шууд орондоо орсон боловч элдвийн бодол эргэлдэн цурамхийсэнгүй.
“Одоо Доржоо таван морь уян айргийн тавын бай аваад байхгүй. Өнгөрсөн зун намар энэ баазад болсон жижиг сажиг олон удаагийн уралдаанаас наана хэлэхэд 1000 ногоон туусан даа, муу золиг. Сайн эрийн явдлаар олж авсан хул морь, зээрд соёолон хоёр минь айргийн таваас мултрахгүй. Дээрээс нь гурван морины махны өртгөөр хойт голын нөгөө сагсуу хархүүгийн доголон хүрэн морийг хямдхаан авчихна. Ногооноор хатгачихад дорхноо зүв зүгээр болно. Хүрэн морь бас таваас хойш ирэхгүй. Тэгэхээр би энэ зун ядаж 500 ногоон олохгүй яахав”. Тэрээр ийн бодоод адуугаа гаргахаар гарахад үүр тэмтгэрч байлаа.
Хотын ойролцоох жуулчны том бааз бараадан хэдэн адуу, хоёр гурван үнээгээ нийлүүлэн хоёр жил айлсан амьдарсан энэ хоёр айлд нэгэн ёсны хөдөлмөрийн хуваарь аяндаа тогтсон нь Доржоо нь адуугаа үдшээр тууж ирэн хашдаг, Санж нь үүрээр гаргадаг явдал бөлгөө.
Санж “Эхэлж би үгүйлэх үү, өөрөөр нь үгүйлүүлэх үү? Доржоо намайг юу л гэвэл итгэнэ. Цайлган хүний сэтгэл сохор байдаг. Үдийн үед адуугаа ойртуулж ирье. Тэгээд “Дурандаад тоолсон чинь 2-3 адуу дутаад байх шиг болохоор нь яваад очтол чиний гурван морь байдаггүй дээ хө. Урьд шөнө л аваад явчихлаа. Ээ дээ энэ муухай хулгайч нарыг ер яалтай билээ” гээд үглэхэд мань эр үнэмшинэ” гэж бодов.
Санжийг бодсоноороо хийхэд Доржоо санаснаар нь болж хий дэмий л яахав, ийхэв хэмээн өөртэй нь зөвлөлдөнө. Тэрбээр мордож гэрийнхээ арын дэнж, толгодоор дамжин мөр хараад мухардав. Хулгайч гурван морийг нь аваад гэрийн нь үүдээр өнгөрөх хар зам даган явсан, Санж өглөө адуу гаргахдаа хар зам хүртэлх мөрийг адуугаараа зориуд дарсныг тэрхэн үедээ тэр яахин мэдэх вэ.
Доржоо хэд хоногийн дараа хөршийндөө орон цай ууж суунгаа:
-За яахав, алдсан хүн арван тамтай, авсан хүн ганц тамтай гэдэг. Би ч хоёр гурвын зэрэг л тамтай байхыг бодно. Уяж уралдуулах санаатай хүн авсан бол хаана ч уралдаж байсан ялгаа юу байхав. Арай ч махлах хүн аваагүй болов уу гэж горьдох юм. Алаг морь даанч туранхай даа. Жаахан тамир суулгах санаатай тэжээл өгөөд үхрийн хашаанд уячихсан байсан юм шүү дээ. Хажууд нь таны хоёр ч тарган морь уяатай байж л байсан, сонин шүү гээд Санжийг ширтэн харав. Санж “Үгүй ээ харин тийм, сонин л юм” гэхээс өөрийг эс дуугарав. Доржоо амандаа маани хэлэн авдар дээрх хүрдийг нь эргүүлээд:
-Хулгайч, хулгайд юмаа алдсан хүн хоёрын хэн түрүүлж очсон нь эрлэгийн үүдэнд нөгөөгөө хүлээж байгаад заавал уулздаг юм гэсэн. Тэнд л нэг хүнтэй нүцгэнээрээ уулзах болзоотой болж таарлаа даа, таньдаггүй л хүн байгаасай билээ гэж хэлээд гарахад өдрөөс өдөрт доройтсоор байгаа Дулмаа гуайн зовиуртайяа бүгшүүлэн ханиах нь бүдэгхэн сонсдов.
Хэд хоногоос эмгэний бие дахин доройтов. Санж өвгөн хот орж нэрд гарсан нэгэн бөөг залж ирлээ. Зайрантан “Адууны хулгайн бузраас болж өвчин дахисан байна. Хөрш айлаасаа адууны гуяны гурван жаахан мах олоод ир” гэж Санжид хандан хэлээд түүнийг сүрхий харав. Дулмаа эмгэн орох газраа олж ядан хулмаганан суугаа өвгөн рүүгээ гайхан хараад уртаар санаа алдахад өвгөн ухасхийн гарав...
Түнэр харанхуйд хазгай газар барьсан хашаатай олон адуунаас морь барих амаргүй ажээ. Өвгөн хөлдүү хомоол дээр гишгэн хальтарч унаад хэм болсон ясаа хэмхлэхээс айн хашааны аман дээр зогсоод хүүгийнхээ бүтэлгүйд бухимдан дэмий л “Биш ээ, цаадах нь” хэмээн амандаа шивэгнэнэ. Хүүгийн нь найз уурга авлаа. Тэр бол алс Тэс нутагтаа байхдаа ч, хотод ирсэн хойноо ч энэ мэт ажлыг нэг бус удаа хийсэн тул өвгөний заагаад байгаа саарал морь, хээр морь хоёрыг яаж ийгээд барьж дөнгөв. Өвгөн:
-За бушуулж үз. Алаг морь нь үхрийн хашаанд уяатай байгаа. Хар зам дагаад яваарай, би маргааш оройхон очно гэж дуулдах төдий хэлэхэд хоёр залуу алаг, саарал хоёрыг нь зайдагнан, хээр морийг хөтлөн шөнийн харанхуйд уусан арилав...
Намраас хойш төлөвлөсөн ажлаа эмгэнээ эзгүйчлэн сэвгүй амжуулсан Санж гэртээ орж ирээд шууд орондоо орсон боловч элдвийн бодол эргэлдэн цурамхийсэнгүй.
“Одоо Доржоо таван морь уян айргийн тавын бай аваад байхгүй. Өнгөрсөн зун намар энэ баазад болсон жижиг сажиг олон удаагийн уралдаанаас наана хэлэхэд 1000 ногоон туусан даа, муу золиг. Сайн эрийн явдлаар олж авсан хул морь, зээрд соёолон хоёр минь айргийн таваас мултрахгүй. Дээрээс нь гурван морины махны өртгөөр хойт голын нөгөө сагсуу хархүүгийн доголон хүрэн морийг хямдхаан авчихна. Ногооноор хатгачихад дорхноо зүв зүгээр болно. Хүрэн морь бас таваас хойш ирэхгүй. Тэгэхээр би энэ зун ядаж 500 ногоон олохгүй яахав”. Тэрээр ийн бодоод адуугаа гаргахаар гарахад үүр тэмтгэрч байлаа.
Хотын ойролцоох жуулчны том бааз бараадан хэдэн адуу, хоёр гурван үнээгээ нийлүүлэн хоёр жил айлсан амьдарсан энэ хоёр айлд нэгэн ёсны хөдөлмөрийн хуваарь аяндаа тогтсон нь Доржоо нь адуугаа үдшээр тууж ирэн хашдаг, Санж нь үүрээр гаргадаг явдал бөлгөө.
Санж “Эхэлж би үгүйлэх үү, өөрөөр нь үгүйлүүлэх үү? Доржоо намайг юу л гэвэл итгэнэ. Цайлган хүний сэтгэл сохор байдаг. Үдийн үед адуугаа ойртуулж ирье. Тэгээд “Дурандаад тоолсон чинь 2-3 адуу дутаад байх шиг болохоор нь яваад очтол чиний гурван морь байдаггүй дээ хө. Урьд шөнө л аваад явчихлаа. Ээ дээ энэ муухай хулгайч нарыг ер яалтай билээ” гээд үглэхэд мань эр үнэмшинэ” гэж бодов.
Санжийг бодсоноороо хийхэд Доржоо санаснаар нь болж хий дэмий л яахав, ийхэв хэмээн өөртэй нь зөвлөлдөнө. Тэрбээр мордож гэрийнхээ арын дэнж, толгодоор дамжин мөр хараад мухардав. Хулгайч гурван морийг нь аваад гэрийн нь үүдээр өнгөрөх хар зам даган явсан, Санж өглөө адуу гаргахдаа хар зам хүртэлх мөрийг адуугаараа зориуд дарсныг тэрхэн үедээ тэр яахин мэдэх вэ.
Доржоо хэд хоногийн дараа хөршийндөө орон цай ууж суунгаа:
-За яахав, алдсан хүн арван тамтай, авсан хүн ганц тамтай гэдэг. Би ч хоёр гурвын зэрэг л тамтай байхыг бодно. Уяж уралдуулах санаатай хүн авсан бол хаана ч уралдаж байсан ялгаа юу байхав. Арай ч махлах хүн аваагүй болов уу гэж горьдох юм. Алаг морь даанч туранхай даа. Жаахан тамир суулгах санаатай тэжээл өгөөд үхрийн хашаанд уячихсан байсан юм шүү дээ. Хажууд нь таны хоёр ч тарган морь уяатай байж л байсан, сонин шүү гээд Санжийг ширтэн харав. Санж “Үгүй ээ харин тийм, сонин л юм” гэхээс өөрийг эс дуугарав. Доржоо амандаа маани хэлэн авдар дээрх хүрдийг нь эргүүлээд:
-Хулгайч, хулгайд юмаа алдсан хүн хоёрын хэн түрүүлж очсон нь эрлэгийн үүдэнд нөгөөгөө хүлээж байгаад заавал уулздаг юм гэсэн. Тэнд л нэг хүнтэй нүцгэнээрээ уулзах болзоотой болж таарлаа даа, таньдаггүй л хүн байгаасай билээ гэж хэлээд гарахад өдрөөс өдөрт доройтсоор байгаа Дулмаа гуайн зовиуртайяа бүгшүүлэн ханиах нь бүдэгхэн сонсдов.
- Холбоотой бичлэг :
- http://www.mglclub.com/454873/bdc/trackback
