Өтгөн хаталт түүнээс үүдэлтэй өвчний талаар мэддэг өгөхөөр Хавдар судлалын төвийн зөвлөх эмч, ЭМШУИС-ийн мэс заслын тэнхимийн багш, Анагаах ухааны докторг дэд профессор Р.Сандуйжавын зөвлөгөөг толилуулж байна.

Ямар асуудал таныг хүндрүүлж байна вэ, хэнээс юу асууж мэдмээр байгаагаа манай сониноор дамжуулж бидэнд хандаарай. Та бүхэнд хэрэгтэй гэсэн мэдээллийг бид цаг алдалгүй хүргэж байх болно.
Өтгөн хаталт бол маш элбэг тохиолддог бэрхшээл бөгөөд зөвхөн АНУ-д л гэхэд жилд хоёр сая шахам хүн энэ таагүй байдлаас болж эмчийн хаалга тогшиж байдаг ажээ. Үүний цаана эмчид хандалгүй энэ асуудлаа эмээр шийдэж байдаг олон зуун мянган хүмүүс байдгийн жишээ нь жилдээ 725 сая долларыг зөвхөн туулгах эмэнд зарцуулж байдаг америкчууд нотолж байна. /Интернэтийн мэдээнээс/ Зарим хүмүүс өдөр болгонхүндээр бие засч байх ёстой гэж боддог. Гэтэл бас ч яг тийм биш бололтой.
Яагаад гэвэл өтгөнөө гаргаж байх ёстой тогтсон “зөв” тоо гэж үгүй бөгөөд энэ нь зөвхөн хувь хүний хоол хүнсний хэрэглээ, биеийн хөдөлгөөний байдал зэргээс хамаараад янз бүр байдаг гэнэ. Өдөрт гурван удаа эсвэл долоо хоногт гурван удаа хүндээр бие засан бодисын солилцооны дүнд үүссэн хорт бодисыг гадагшлуулж байхын аль аль нь хэвийнд тооцогддог ажээ. Өтгөн хаталтаас бие нь тавгүйтэж байдаг хүмүүсийн ихэнх нь эмэгтэйчүүд, хүүхэд болон 65-аас дээш насныхан байна гэсэн тойм судалгааг ч эрүүл мэндийн судалгааны байгууллага гаргажээ.

Өтгөн хаталт гэж юу вэ?

-Өтгөн хатах өвчнийг ойлгохын тулд бүдүүн гэдсэнд өтгөн яаж бүрэлддэгийг мэдэх хэрэгтэй. Хүний идсэн хоол нь ходоодны шүүстэй холилдож, нарийн гэдсээр дамжин бүдүүн гэдсэнд хүрдэг. Нарийн гэдсэнд хоол боловсрох явцад шимт бодисууд нь бие махбодид шимэгддэг. Харин шимэгдээгүй үлдсэн хэсэг нь ялгадас болж бүдүүн гэдсэнд ордог.

Нарийн гэдэсний гол үүрэг:

-Бидний идсэн хоолны шимт бодисууд нь нарийн гэдсээр шимэгддэг.

Бүдүүн гэдэсний гол үүрэг:

-Бүдүүн гэдсэнд хоол тэжээлийн ялгадасны шингэн хэсэг нь шимэгдэж, өтгөрдөг. Зарим тохиолдолд бүдүүн гэдэс нь хэвийн хэмжээнээс илүү их шингэнийг шимэгдүүлснээр өтгөн хэтэрхий хатуурдаг. Ингэснээр бүдүүн гэдсэнд өтгөн удаан хугацаагаар бүрэлдэх нөхцөл бий болдог. Өтгөн нь гэдсэнд удаан байх тусам улам их хатуурч улмаар өтгөн хаталт гэдэг зовиурыг үүсгэдэг байна.

Өтгөн хаталтын шалтгаан

-Шингэн бага уух
-Гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөн сулрах. Гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг удаашруулдаг хэд хэдэн хүчин зүйл байдаг. Үүнд:

1.Биеийн хөдөлгөөн бага байх
2.Ислэгээр баялаг хоол идэхгүй байх
3.Уураг ихтэй хоол хүнс их хэмжээгээр хэрэглэх
4.Эмийг замбараагүй хэрэглэх түүнээс гадна аян замд яваа болон гэр орноосоо өөр газарт хүндээр бие засах дургүй хүмүүс, сургуулийн хүүхдүүд сургууль дээрээ хүндрэхээс хүртэл зайлсхийж биеэ барьснаас бүдүүн гэдсэн дэх өтгөний шингэн нь шимэгдсээр яваандаа шулуун гэдэс рүү шахагдан очихдоо хатаж хэвийн байдлаар гарч чадахгүйд хүрдэг ажээ.

Өтгөн хаталтын хор уршиг

Янз бүрийн шалтгаанаар өтгөн хатсанаар биед хорт бодис хуримтлагдан, эд эрхтэнг хордуулж улмаар биеийн эсэргүүцпийг сулруулдаг. Ингэснээр маш олон өвчний эхлэл болох аюултай гэнэ. Мөн өтгөн хатсанаар хүний биед таагүй байдал бий болж, өтгөнөө гаргах гэж хэт их хүчилсэнээс шамбарам өвчин үүсдэг. Энэ мэтээр өтгөн хатах өвчин даамжирвал хүний биед янз бүрийн өвчлөлүүд бий болдог. Тухайлбал өтгөн хатаптаас гэдэсний цүлхэнт өвчин үүснэ.
Таны өтгөн байнга хатдаг бол дараах энгийн зүйлийг мөрдөж хэвшээрэй.

-Өдөр бүр тогтмол хагас килограмм ислэгээр баялаг хүнс хэрэглэ. Ислэг гэдэг нь хүний биед зайлшгүй шаарддагатай, хүнсний бүтээгдэхүүний нэгэн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг юм. Үүнд бүх төрлийн хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ, алим, лийр, жүрж, лууван, шош, вандуй, цэцэгт байцаа, брокли, бүх төрлийн жимсгэнэ, хар чавга, үр тариа, будаа овьёос, эрдэнэ шиш, хивэг, бүтэн үрийн буудайн гурил, хөх тарианы гурил, талх, арвайн гурил гэх мэт ордог. Хүнсний ислэгийн ач холбогдол нь өтгөн хаталтаас сэргийлэн, шулуун гэдэсний элдэв өвчний эрсдлийг бууруулна. Цусан дахь холестеролыг бууруулахаас гадна зүрх судас, чихрийн шижин, хавдар зэрэг өвчнөөс урьдчилан сэргийлнэ.
-Өдөрт хангалттай хэмжээний шингэн зүйл ууж байх хэрэгтэй.
-Байнгын хөдөлгөөнтэй байх нь таны эрүүл байхын үндэс сууръ болдгийг мартаж болохгүй. Та заавал мундаг тамирчин байх албагүй, өдөрт ядаж 20-30 минут алхаж чаддаг бол та эрүүл мэнддээ их тус хүргэж байна гэсэн үг.
Хэрэв таны өтгөн хэт их хатаж, хоол хүнсний хэрэглээгээр зохицуулагдахгүй болсон бол гэдэс дотроо цэвэрлэхэд тань туслах туулгах бүлгийн шинэ эм “Бисакодил”-ыг хэрэглээд үзэхийг зөвлөж байна. Энэ эмийн гол ач холбогдол нь гэдэсний ханан дахь мэдрэлийн төгсгөлийг цочроосноор гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг сайжруулдаг тустай.