Сайныг дагавал сарны гэрэл, мууг дагавал могойн хор” гэх монгол үгийг хүн бүр цээжээр мэддэг мөртлөө амьдралд мөрдөхдөө алданги ононги. Сайн нөхрийг дагасан хүн түнэр харанхуйд ч сар саруулд яваа хүн шиг саад тотгоргүй зорьсон газраа хүрнэ. Ханилж түшсэн нөхрөөр нь чи чухам хэн бэ гэдгийг сонжин таних нь аль ч үндэстэнд байдаг нийтлэг шалгуур. Сайн хүнтэй нөхөрлөгч өөдлөх замаа засна. Өөдгүй хүнтэй сүжрэгч уруудах замаа бэлдэнэ. Сайн найз нөхөр ямар ч эд баялаг, хөрөнгө мөнгөнөөс хавьгүй үнэт, хайрлаж дээдлэх эрдэнэс. Эд баялаг гэгч өвсний шүүдрээс өөрцгүй. Цаг зуурын хишиг. Сайн нөхөр гэгч мөнхийн хишиг. Мөнх ногоон арц тэсгэм хүйтэн өвөл ч, аагим халуун зун ч өнгөө хувиргаж, чанараа алддаггүй шиг мөнхийн сайн нөхөд жаргаж цэнгэж явахад ч, зовж зүдэрч байхад ч хүн чанараа алдалгүй хамтдаа байдаг юм.
Чиний найз нөхдөд чамд байгаагаас илүү ямар шинж чанар байдгийг сайтар ажиглан мэд. Нөхрөө харж биеэ зас. Дутуу байгаагаа нөхдөөсөө дүүргэж ав, илүү байгаагаа нөхөддөө харамгүй өг. Өөрийнхөө төлөө өөрөө санаа тавь. Хэрэв чи өөрийнхөө төлөө санаа тавихгүй бол хэн чиний төлөө чамаас илүү санаа тавих юм бэ? Эхлээд өөрийнхөө учрыг ол. Өөрийнхөө учрыг олоогүй байж бусдын учрыг олох гэж мунгинах хэрэггүй. Өөртөө гэрэл асаагаагүй хүн өрөөл бусдыг юугаараа гийгүүлэх билээ дээ? Хувиа хичээж, довоо шарлуулан зөвхөн өөрийнхөө төлөө санаа тавигчийг сайн нөхөд хүрээлэхгүй. Хэрэв чи зөвхөн өөрийнхөө төлөө явбал энэ амьдралд чинь утга учир, баяр баясал юу байх билээ дээ? Тиймээс өөрийнхөө төлөө санаа тавихдаа найз нөхдөө мартахгүй байх хэрэгтэй. Ер нь “бусдын төлөө өнгөрүүлсэн амьдрал л утга учиртай байдаг” юм гэсэн.
Хүн итгэсэн нөхөртөө л зовлонгоо тоочдог юм. Найз нөхдийнхөө зовлон тоочихыг тэсвэртэйгээр сонс. Тэгвэл түүний зовлон нимгэрч, сэтгэл нь уужирч байгааг царайны өнгө, дууны аялгаас нь чи аяндаа мэдэрнэ. Энэ бол найзын зовлонг хуваалцахаар сэтгэлээ нээн, санаа тавьж байгаа нөхөр ёсны нэн чухал агшин. Ингэснээр чи зовлонд унасан нөхрийнхөө давчуурсан сэтгэлийг овоо сайн тэлж өгнө. Найз нөхөдтэйгөө чин зүрхнээсээ харьцаж бай. Үнэнээрээ байх гоё. Худлаа инээснээс, үнэнээсээ уурлачих нь хавьгүй дээр. Ямар ч үед янз бүрийн авир гарган жүжиглэх хэрэггүй. Байдгаараа байх нь чамайг чимнэ. Хэн нэгэнд тал өгч хуурмаг инээснээс танихгүй хүн шиг дуугүй яв. Эргэн тойронд чинь хоёр нүүртнүүд шарвалзана. Чи багтай хүмүүсийн нийгэмд амьдарч байгаагаа мэд. “Бялангачдыг найз нөхөд гэж тооцохоос болгоомжил. Шулуун шударга хүн л жинхэнэ найз нөхөд байдаг” юм. Олон найз нөхөдтэй байх сайхан. Гэхдээ зовох цагт нөхрийн чанараа таниулах нь хэд байх бол? Тарвалзаж явахад дагах нь олон, тартагтаа тулахад түших нь цөөн байдгийг бодоорой.
Болж бүтэж, болгож бүтээж яваа нөхдөөсөө үлгэр ав. Өөрийн болон үр хүүхдүүдийнхээ төлөө чи заавал амжилтанд хүрэх үүрэгтэй. Тэгэхдээ харин журамт хүний жудаг ёсноос гадуур үйлдлийг хийж болохгүй. Мөнгөтэй, хөрөнгөтэй чинээлэг амьдралыг хоосон мөрөөдөх биш өөртөө бий болгохын төлөө чиглэсэн зорилготойгоор хичээн зүтгэх хэрэгтэй. Мөнгө, санхүүгийн бие даасан, боломжит байдал хүнд жинхэнэ эрх чөлөөг олгоно. Мөнгө чиний өөрөө өөртөө хандах хандлага, эргэн тойрны хүмүүсийн чамд хандах хандлагыг өөрчилнө. Мөнгө чамайг нөлөөтэй, хүчтэй байр суурьтай болгоно. Мөнгөтэй хүнийг нийгэм хүлээж авахдаа дуртай. Мөнгөтэй хүн л мөнгө өсгөж үржүүлж чаддаг, харин мөнгөгүй хүн байгаагаа үрчихээд хоосон сууж байдаг. “Баян чинээлэг хүмүүс мөнгөний төлөө зүтгэдэггүй. Харин тэд мөнгийг өөртөө зүтгүүлдэг” юм гэсэн шүү. Хүүхэд, залуус та нарыг мөнгийг өөртөө зүтгүүлдэг хүмүүс болоосой гэж хүсч байна.
Залуус та нарын заяа тавилан, заяах ирээдүй өөр хэний ч биш, өөрсдийн чинь мэдэлд байна. Хувь заяагаа өөрсдийн гараар дархлан өөрсдөө захирцгаа!
Н.Багабаньд
.gif)
Баярлалаа, үнэхээр залуус бид хүмүүний ганц тохиосон амьдралдаа сайхан АМЬДАРЦГААЯ
