Бичлэгийн тоо 2,391
 |
| Нэмүү өртгийн татвар Бид өчигдөр нэмүү өртгийн албан татварын тухай хууль үндсэн хуулийн зүйл заалт зөрчиж байгаа талаарх иргэн Лхагважавын хийсэн хэвлэлийн хурлаас мэдээлэл хүргэсэн байгаа. Үндсэн хуулийн цэц дунд суудлын хуралдаанаараа өнөөдөр энэ асуудлыг авч хэлэлцлээ. Үнэхээр иргэн та бидний халааснаас нэмүү өртөг нэртэй 10 хувийг төрийнхөн хууль гаргаж мөрдүүлэх нэрээр шомбодоод байдаг юм биш биз? Үндсэн хуулийн цэц ямар дүгнэлт гаргасныг одоо дуулгая. Нэмүү өртөг гэж юу вэ? Үндэсий соёмбо хөдөлгөөний удирдах зөвлөлийн гишүүн Энхбатын хэлсэн товч тайлбарыг эхлээд хүргэе. Францын татварын албаны дарга татвар төлөгчдийг хэдий хэмжээний орлого олж байгааг шударга үнэнээр нь мэдэхийн тулд нэмүү өртгийн албан татвар гээчийг бий болгосон байна. Энэ нь худалдагч, үйлдвэрлэгч өөрийн борлуулж байгаа бараа, үйлчилгээний үнэ нь дээр нэмээд НӨТ 10 хувийг суулгаж, тэрхүү НӨТ-ийг худалдан авагч худалдан авсан бараан дээрээ нэмж 10 хувиар төлдөг болсон явдал. Гэхдээ худалдан авагч НӨТ төлсөн 10 хувийн татварын баримтаа хадгалж байгаад татварын байгууллагаас 10 хувиа эргүүлэн авдаг тогтолцоо энэ дэлхий дээр бий болжээ. Товчдоо бол НӨТ гэгч үйлдвэрлэгч худалдагчдын орлого, зарлагыг мэдэх арга юм байна. Манайд Нэмүү өртгийн албан татварын талаар хуульд заахдаа жилд 10 саяас дээш төгрөгийн орлоготой үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхлэгчид НӨТ-өөс чөлөөлөгдөнө, импортлогчдод энэ нь хамаарагдахгүй гээд заачихжээ. Үүнийг энгийнээр тайлбарлавал 10 саяас дээш төгрөгийн орлоготой аж ахуйн нэгжүүд НӨТ-ийн 10 хувийн татвараа төлсөн ч Ерөнхий сайдын багцад байгаа буцаан олголтын сангаас тэрхүү мөнгөө эргүүлээд авчихдаг байх нь. Харин 10 саяас доош орлоготой иргэдэд энэ асуудал хамаарахгүй. Өөрөөр хэлвэл та сар бүр гар утасны хураамждаа төлсөн мөнгөн дээрээ нэмж 10 хувийг төлдөг ч таны тэрхүү 10 хувь танд эргэж ирэхгүй Ерөнхий сайдын багц руу орчхож байгаа гэсэн үг. Энэ 10 хувийн татвар тэгэхээр та бидэнд ямар хамаатай татвар болж байгаа хэрэг вэ? Энэ асуудлыг Үндэсний Соёмбо хөдөлгөөнийхөн судалж, баримт нотолгоо цуглуулж, эцэстээ татварын энэ заалт нь ҮХ-ийн зарим нэг зүйл заалт зөрчиж байгааг маргааш нотлох гэж байна. 2004 онд улсын хилээр хувь хүний нэр дээр 100 тэрбум төгрөгийн бараа импортлогдсон байна. 100 тэрбум төгрөгийн импортын бараанаас төр 15 тэрбум 750 сая төгрөгийн НӨАТ авчээ. 100 тэрбум төгрөгийн барааг 10 мянган иргэн оруулж ирсэн гэж үзвэл 10 сая төгрөгөөс бага борлуулалтын орлоготой учраас тэрхүү НӨАТ-т төлсөн 15 сая 750 мянган төгрөгөөс нэг ч төгрөг авч чадаагүй байна. Уг нь бол авах учиртай. Одоо мөрдөж байгаа хуулиар 10 саяас доош орлоготой иргэдэд НӨТ-ийн буцаан олголтын сангаас мөнгө өгөхгүй гээд биччихсэн учраас тэр. Энэ нь хүнийг үндэс угсаа, нийгмийн гарал, хөрөнгө чинээгээр нь ялгаварлахгүй байх ҮХ-ийн заалт, мөн хүн бүр шүүхийн өмнө эрх тэгш байх ҮХ-ийн заалт, иргэддээ тайлан гаргагч, тайлагнагч биш гэсэн агуулгаар хуваах байдал бий болгож, үндэсний ЭЗ-т хор учруулж байгаа хууль баталсан хүмүүсийн буруу болж таарна гэж ҮСХ-ийнхөн мэдэгдлээ. Таны худалдан авч байгаа бүх зүйлд НӨТ шингэсэн бол танд НӨТ-д төлсөн тэрхүү 10 хувийн мөнгө эргэж ирэх учиртай зүй тогтол энэ үгийн цаана бий. Гэвч хуулийг хэдхэн хүнд ашигтай байдалд шилжүүлснээр сардаа 300 мянган төгрөгийн орлоготой цагаан утас ажиллуулдаг эмээгийн төлж байгаа НӨТ эргэж ирэхгүй байх хуулийг ҮСХ-ий УЗГ Энхбат эсэргүүцэж маргааш цэцийнхнээр хянан шийдвэрлүүлэх гэж байна. Үзэгч танд бид үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдаанаас сонсголоо. Танхим дүүрэн сонирхогчид суусан 2007 оны эхний хуралдаан халуухан болсон. Үндэсний соёмбо хөдөлгөөний удирдах зөвлөлийн гишүүн иргэн Лхагважавын хүсэлтийн дагуу цэц нэмүү өртгийн албан татварын тухай хуулийн зарим зүйл заалт үндсэн хууль зөрчиж байгаа эсэх талаар нээлттэй хуралдлаа. Хурлаар УИХ-ын онцгой бүрэн эрхийн асуудал гэсэн шийдвэр гарсан. Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуульд тодорхой хязгаарлалт тогтоож зарим татвар төлөөлөгчдийг нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлж байгаа нь цэцийн шийдвэрлэх асуудал биш, мөн үндсэн хууль зөрчсөн хэрэг огтоос биш болохыг цэцийн дунд суудлын хуралдааны үеэр нийтэд мэдээллээ. Өөрөөр хэлбэл жилийн 10 сая болон түүнээс доош төгрөгийн борлуулалтын орлоготой бизнэс эрхлэгчдийг нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлнө гэсэн заалт үндсэн хууль зөрчөөгүй болохыг өнөөдөр болсон ҮХЦэцийн дунд суудлын хуралдаанаар гаргалаа. Мэдээллийг Үндсэн хуулийн хэвлэл мэдээллийн албанаас авлаа. |
|
Бэлтгэсэн сурвалжлагч Д.Болормаа |
