Английн Би-Би-Си агентлагийн интернэт хуудаснаа сэтгүүлч Крис Хогг Монголын үндсэрхэг үзэлт бүлэглэлийн талаар бичсэн нийтлэл гарсныг уншигч та бүхэнд толилуулж байна.МонголУлсын нийслэл Улаанбаатар хотын Зайсан толгойд дэлхийн II дайны үеэр амь үрэгдсэн цэргүүдийн дурсгалыг мөнхжүүлсэн цогцолбор байдаг.

Зөвлөлтийн арми нацист Германчуудыг ялахад Монголчууд тусалж байсан билээ. Энэ ялалтаас хойш олон арван жил өнгөрсний дараа тус улсад Оросын нөлөө ихээр нэвтэрчээ. Харин одоо цагт Монголд Хятад улс бусад улсыг бодвол ихээхэн хөрөнгө оруулж байгаа юм. Энэ их хөрөнгийн зарим нь буцалтгүй тусламж, зарим хэсэг нь хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр орж ирж байгаа. Энэ онд л гэхэд Хятадын ардын чөлөөлөх арми Монголын зэвсэгт хүчинд гурван сая гаруй долларын тусламж үзүүлжээ. Тус хоёр улсын зэвсэгт хүчний генерал тусламж үзүүлэх тухай хэлэлцээрт гарын үсэг зурсны дараа Монгол, Хятадын дээд тушаалтай офицерүүд хундага тулган бие бие рүүгээ инээмсэглэж байлаа.
Харин үүнд зарим Монгол хүн төдийлөн дуртай байгаагүйгээс гадна Хятадууд яг үнэндээ тэднээс юу хүсч байгааг мэдэхийг хүсдэг.
Монголчууд урд хөрш гэгдэх Хятадыг дээрэнгүй улс гэж сэжиглэдгээс гадна тэднийг өглөгч бус улс гэж үзэн хамтын ажиллагаа гэсэн нэрийдлээр монголчуудын амьдралыг бусниулах эхлэлээ тавьж байна гэж үздэг аж.
ЗҮГЭЭР ҮНДСЭРХЭГ ҮЗЭЛТЭН
Монголчуудын дургүйцлээ илэрхийлж буй байдлыг олж мэдэх тийм ч хэцүү биш. Улаанбаатар хотын барилгын хана, хашаа зэрэгт хас тэмдэг, дургүйцлээ илэрхийлсэн уриа лоозон бүхий бичиг хаа сайгүй тааралддаг. Түүнчлэн интернэт хуудасны үндсэрхэх бүлэглэлүүд Монгол угсаатныг үгүй болгохыг оролдож байгаа үйлдэлтэй хэрхэн тэмцэх талаар мэтгэлпдэг. Үүнээс гадна интернэтийн «Youtube» сайтад хятад эртэй нөхөрлөсөн Монгол эмэгтэйн үсийг хусан шийтгэж байгааг харуулсан бичлэг тавин өөрсдийн үндсэрхэх үзлээ илэрхийлжээ. Хэрэв хятад эртэй унтвал үсийг нь хусна гэсэн анхааруулга Монгол эмэгтэйчүүдэд томоохон сэрэмжлүүлэг болжээ. Энэ сэрэмжлүүлгийг Даяар Монгол бүлэглэлийн гишүүд хийсэн байна.

Хэт барууны үзэлт бүлэглэл буюу Монголын үндсэрхэг үзэлт тус бүлэглэлийг Зэнэмядарын Эрдэнэбилэг үүсгэн байгуулжээ. Түүний бүлэглэлийн вэб хуудаснаа гишүүд нь нацистуудын туг намируулж байгаа гэрэл зургийг нийтэлжээ. Хас тэмдэг тус бүлэглэлийн бэлгэ тэмдэг болжээ. Эрдэнэбилэг өөрийгөө нео нацист бус үндсэрхэх үзэлтэн гэж хэлжээ. Тэрбээр бидэнтэй уулзахдаа үндэсний хувцасаа өмсөн иржээ. Энэ нь нүүдэлчин Монголчуудын хувцас юм.
Даяар Монгол бүлэглэл эмэгтэйчүүд болон гадаадын иргэдэд халддаг гэж хүний эрхийг хамгаалах байгууллагууд шүүмжилдэг юм. Эрдэнэбилэг хүчирхийллийг буруушаадаг ч гадаадын иргэдтэй явалдсан эмэгтэйн үсийг хуссан үйлдлийг хамгаалсан байна. «Гадаад хүнтэй явсан эмэгтэйн үсийг хуссаныг би зөв гэж боддог. Хэрэв Монгол хүмүүсээс асуувал ихэнх нь үүнийг дэмжинэ. Гадаад иргэд Монгол Улсын хуулийг зөрчиж байгааг залуучууд харж, дургүйцдэг. Тиймээс хуулийг хэрэгжүүлэхийн тулд тэднийг сүрдүүлж, заримдаа биед нь халддаг. Энэ нь буруу үйлдэл ч гэлээ олон удаа гарч байгаа. Тэдгээрт манай бүлэглэлийн зарим гишүүн нэр холбогдсон байдаг ч дийлэнх тохиолдолд гишүүнчлэлгүй хүмүүс байдаг. Тэд бидний үйл ажиллагааг дэмждэг байж магадгүй ч бид тэднийг мэдэхгүй» гэж Эрдэнэбилэг хэлжээ.
Бидний энэ ярианд тус бүлэглэлийн гишүүн Жамсрангийн Соронзон гэдэг 28 настай залуу нэгдсэн юм. Тэрбээр цахилгаанчин мэргэжилтэй бөгөөд саяхан Даяар Монгол хөдөлгөөнд элсчээ. Энэ залуу цэргийн өмд, хар өнгийн богино ханцуйтай цамц өмсөн хүзүүндээ хас тэмдгийн дүрстэй гинж зүүжээ. «Германы үндсэрхэх үзэлтнүүд үндэстнээ цэвэр байлгахыг хүсдэг байсан.
Тиймээс миний хувьд хас тэмдэг Монгол үндэстнээ цэврээр нь хадгалахыг хүсдэгийн бэлгэдэл болдог. Энэ тэмдгээр би нацист Германыг дэмждэг гэсэн үг биш. Би бол зүгээр л үндсэрхэх үзэлтэн. Монгол үндэстэн цэврээрээ үлдэх ёстой» гэж Соронзон хэлжээ.

ЗОЛИОС
Монголд байгаа гадаадын компаниудын үйл ажиллагаанд тус улсын хүн амын ихэнх нь санаа зовнидог гэдэгт Улаанбаатар хот дахь ижил хүйстнүүдиин эрхийн төлөө тэмцдэг Робин Гарнер санал нэг байгаагаа хэлжээ.
Тус улсын байгалийн нөөц баялаг, үнэт хөрөнгийн ихэнхийг гадаадын иргэдэд худалдаж байгааг тэд харж байна. Үүнээс үүдэлтэй бухимдал хэт барууны үзэлтнүүдийн хүчирхийллийг улам бадраан тэдний халдлагад ижил хүйстнүүдийн бүлэглэл ч өртөх болсонд Гарнер санаа зовниж байгаа аж. Хэт барууны үзэлт бүлэглэлийн гишүүдийн халдлагад өртсөн трансжендер хоёр эмэгтэй /эсрэг хүйстнийхээ адил хувцаслаж, эмэгтэй юм шиг харагдах сонирхолтой эрэгтэй/ эх орноосоо дүрвэн гарчээ.
Улаанбаатар хотод сар бүр болдог ижил хүйстнүүдийн үдэшлэгийн дараа энэ арга хэмжээнд оролцсон 19 настай залуу тэдний халдлагад өртөн зодуулсан байна. «Би гудамжаар явахдаа халдлагад өртөхөөс сэргийлэн үргэлж хамгаалалттай явдаг. Би халдлагад өртөхөөс үргэлж айдаг» гэж ижил хүйстнүүдийн эрхийг хамгаалагч Цэдэндэмбэрэлийн Отгонбаатар гэдэг залуу ярьжээ.
2008 оны Монголын парламентын сонгуулийн үеэр явуулсан санал асуулгаар хэт барууны үзэлт бүлэглэлтэй холбоотой нам нэг хүрэхгүй хувийн санал авч байжээ. Улаанбаатар хотын төвийн нэгэн баарыг нацистын дурсгалт зүйлээр чимэглэсэн байв. Тус газрын хананд нацистуудын үзэл суртал бүхий зургууд наан нацист герман цэргийн хувцас өмсүүлсэн маникен тавьжээ. Энэ газар тэрс үзэлтнүүд байгаагүй харин хэдэн охин булангийн ширээнд суун хөөрөлдөж байв. Үүнээс харахад нацистуудын энэ бэлгэ тэмдэг нь тус газар бус хаа нэг өөр газар л өдөөн хатгасан үйлдэл гаргадаг бололтой гэсэн сэтгэгдэл төрсөн юм.