Судлаач Д.Ганхуяг
2009/10/27, Мягмар - 00:28

С.Баяр “эрүүл мэнд”-ийн шалтгаанаар Ерөнхий сайдын ажлаа хүлээлгэж өгөхөөр шийджээ.  Олны цуурхлаар “хүүхэн эргүүлж” болоод байсан хүн “эрүүл мэндээр” ингэтлээ дорд орно гэж огт байдаггүй юм. Олон хүнд “хорвоо ертөнц эргэчихсэн” юм шиг бодогдож байгаа байх. Зарим нь жигтэйхэн “баярлаж” байгааг би дэндүү сайн мэдэж байна. Хэн хэн нь гэдгийг тодорхой ярих цаг тун ч удахгүй. Олон хүн намайг Н.Энхбаяр судлаач гэж хочлох. Орь ганц судлаач гав ганцаараа төр, нам нэртэй олон хүнтэй зэрэг зэрэг “байлдах” боломжгүй байсан юм. Тэрнээс биш бусдыг нь, нэн ялангуяа “сүүдэр”-т байсан хүмүүсийг огт “мэдэхгүй” буюу “мартчихсан” гэсэн хэрэг огт биш. Одоо тэд нар “гэрэлд гарах цаг” болсон гэж бодоод байх шиг. Тэгвэл надад ч гэсэн тэднийг ”гэрэлд цохиулах” боломж дэндүү хангалттай байгаа. Энэ явдал бол “Сайн байна уу, 2012 он” гэснээс өөр юм огт биш. Энэ тухай өгүүлсү.

Нам дотор... 
С.Баяр МАХН-ыг ямар үед хүлээж авсныг олон хүн “мартчихсан” байж магадгүй учраас дахин сануулах нь зүйтэй байх. 2004 оноос эхлэн хоёр “том” нам засгийг хоёр хоёр жилээр ээлжилж барина гэж “Зөвшилцөл” № 1, № 2, № 3 –ыг дэс дараалан байгуулж байсан. Тэгээд “цагаан дээр хар”-аар бичсэнээ хог дээр хаян Ц.Элбэгдоржийг тэсгэл нь хүрэхгүй огцруулсан. Ингээд Н.Энхбаяр маш их хүчлэн байж М.Энхболдыг “залгамжлагч”-аараа томилсон. Энд одоогийн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж үнэлж баршгүй тусалсан...

Асар удалгүй “тангараг нь там” болж, МАХН-ыг үймүүлсэн. Ингээд М.Энхболд, Н.Энхбаяр хоёр “амь тэмцсэн” тулалдаанд орсон. Маш их гарз хохирол үзэж, олон ч хүний аминд хүрсэн дээ...

Яг энэ үед МАХН –д Ө.Энхтүвшингийн “Ардчилал, шударга ёс...” жигүүр, Б.Жаргалсайхны “Шинэ эргэлт” хөдөлгөөн, Т.Гантулгын “Онц Их Хурлын төлөө” хөдөлгөөн зэрэг үй олон “бослого” гарсан юм. Дашрамд дурдахад энэ олон жигүүр хөдөлгөөний нөхдүүд улс төрийн тулгуур бүх баримт бичгүүдээ бүгдээрээ надаар хийлгүүлснээ нэг их мартчихаагүй байх гэж санана. Зарим нь нэрээ ч хүртэл надаас авсан бус уу ?!

Та нарын “улс төрч” гэдэг ёстой лөөлөө л байна. Ер нь ингэхэд би Та нарын өмнөөс “ичих” ямар албатай гэж ?!  Миний санааг “өөрийн” болгож, ТВ-ээр ярихыг чинь хараад Та нарт бүгдэд нь “гавъяат” өгчихмөөр л байсан шүү... 
Тэр үед би Тэд нарыг МАХН-ыг “шинэчлэнэ” гэж бодоод арчаагүй тархинд чинь “цэнэг” нэмж байсан болохоос биш, албан тушаал аваад таг чиг алга болно гэж зүүдлээ ч үгүй. Одоо бодоод байхад Та нараас мөнгө нэхдэг байж л дээ...

Та нар миний “толгойны ачаар” хангалттай их мөнгө идсэн дээ...Одоо намайг ядуу мядуугаар нь дуудмаар байгаа биз...Харин энийг ёс суртахуун, бас мэдлэг боловсрол, бас мэдээллийн систем гэдэг юм. Тэр нь одоо ч гэсэн Та нарт үзээд өгье гэсэн ч байхгүй...   

Энэ том тулалдаан холион бантан болж, энэ дундаас аваад гарчих “олигтой” хүнгүй байсан учраас арга буюу С.Баярыг зүтгүүлсэн. Тэр гарч ирээд нам доторхи “бослого”-ыг дарах хамгийн энгийн мөртлөө найдвартай арга олсон юм. МАХН-ын Удирдах Зөвлөлийг өргөтгөж, бас төрийн албанд хэдэн нөхөрт албан тушаал өгөөд л болоо. Аль хэдийнээ тараад алга болох байсан МАХН-ыг чинь тэр л “аварсан”. С.Баяр МАХН доторх цорын ганц боловсролтой хүн гэдгийг би хэтэрхий сайн мэддэг юм. Цорын ганц шүү дээ...

Төр дотор...
2008 оны сонгууль дэндүү аймаар луйвар байлаа. Худлаа гэж хэлэх гээд үзээрэй л дээ. Үүнийг болон дараах олон ноцтой үйл явдлуудыг (!!!) Н.Энхбаяр эртнээс голлон зохион байгуулсныг би олон удаа хэлж байсан. Энэ хүнд нөхцөлд С.Баяр ахиад л “эвийг бодох” арга хэрэглэж хамтарсан Засгийн Газар байгуулсан юм. Дашрамд дурдахад “стандарт бус байдал” нэр томъёог би анх гаргасан бөгөөд энэ нь ноён С.Баярын “тайлбарлалд” ямар нэг байдлаар тус болсон л байх. Гэхдээ би өөрөө “давхиж очоод” л энэ адгийн новш нар шиг С.Баярт “шивнээгүй” юм шүү...

“Юм мэддэг” олон хүн үүний зөв бурууг одоо ч гэсэн ярьдаг юм. Би ч гэсэн сайн дүгнэж чадахгүй л байна. Ингээд С.Баяр бараг “дайтах” шахсан төрийг ахиад л түр ч гэсэн “эвлүүлэв”.
Энэ нь ноён Н.Энхбаярт огт таалагдаагүй юм. Тэгээд нам дотроос нь үймүүлж эхлэв. Энэ үед чинь манай улс чинь хоёр Ерөнхий сайдтай болчихсон байлаа шүү дээ. Уншигч нар минь, надаас хаана байна тэр Үндсэн Хууль мууль чинь гэж л битгий асууж үзээрэй дээ. Тэр мэр чинь манай “аваргуудад” ямар хамаа байна ?!   

Дараа нь Ерөнхийлөгчийн сонгууль болов. Н.Энхбаяр С.Баярыг өөр шигээ ч юмуу, М.Энхболд шиг санаж  байсан байх. Мэдээж С.Баяр “үндэсний удирдагч”-аас хавьгүй илүү ухаантай, бас төрөлхийн зоригтой байлаа...
Хуучин Н.Энхбаярын эдэлж байсан “Алтангадас” хүүхнийг бөөлжис нь хутгаж байсан ч С.Баяр хөнжилдөө аваад орчихсон л юм даа...Ингэж байж л энэ муу “төр шиг юм” нь одоо болтол тогтож байгаа ухаантай.
Энэ хооронд Н.Энхбаяр С.Баярын орны хөлийг “хөрөөдөж” эхлэв. Энэ нь Ерөнхийлөгчийн болон саяхны нөхөн сонгуулиар бүр ч ил тод болов. Харин С.Баяр гүрдийсээр байгаад “Оюу Толгой” гэсэн нэг хүүхэдтэй болсон нь их юм ш дээ...

Энэ бол “Оюу Толгой” – гэрээ жигтэйхэн сайхан болчихсон хэрэг огт биш, харин валютын нөөцөөсөө эхлээд хамаг “буяныхаа уут”- ыг гүвчихсөн хувхай хоосон саванд “юм” хийх гэж эхэлснийг нь хэлж байна...

Бүлэглэл дотор...
С.Баяр МАХН болон төрийнхөө “эвийг сахих” гэж байх хооронд Н.Энхбаяр нам дамжсан маш олон бүлэглэл байгуулаад амжчихаж. Энэ тухай өмнө нь би тодорхой өгүүлсэн. Одоо энэ бүлэглэлүүд 2012 онд шууд бэлтгэж байна.

Ер нь бол МАХН, АН хоёр одоо “хөнжлөөсөө гарах” цаг аль хэдийнээ болсон юм. Хэдийгээр энэ нь ердийн нэг зүй тогтол боловч тэд өөрсдөө ямар ч гэмгүй амьтад шиг С.Баярын хөнжлийг шууд “хуу” татаж байна...
Ингэлээ гээд ичгүүр нь өөр хүнд л ирнэ үү гэхээс биш, С.Баяр түүнийг огт тоохгүй...

Манайд нэг зүй тогтол байдаг бөгөөд үүнийг: ”Сонгуулийн дараа бол нам баяртай, төр мандтугай, сонгууль дөхөөд ирэхээр төр баяртай, нам мандтугай” гэж томъёолж болно.

Арай, ноён Н.Энхбаяр ил гарахаа больж “сүүдэр”-үүд нь ил гараад л дундуур нь “гүйчихнэ” гэж бодоод байгаа юм биш биз дээ. Энэ “сүг сүүдрүүд” МАХН, АН-ын аль алинд нь байгааг шууд хэлэх нь шударга ёсонд нийцнэ гэж би бодож байна. Наад “нууц амраг” чинь аль хэдийн ил болчихоод байхад эсвэл “салах” ёстой, эсвэл “суух” ёстой” л доо...
Эсвэл би наад муу ёрын “нууц явдал”-ыг чинь дэлгэх ёстой юу ?! Тэгвэл ч харин болж байна шүү... 

МАХН дотор бол “нусаа ч арчиж чадахгүй пацаанууд” болон “юугаа ч мэдэхээ больсон зөнөгүүд”-ийн хооронд л байлдаан болж байна даг. Энэ юу нь сонин байгаа юм...
Энийг чинь системийн цогц өөрчлөлт хийж байж шийддэг болохоос биш, Ерөнхий сайд сольсноор шийддэг юм огт биш, тэгээд нам хэний мэдэлд байгаа юм ?!

Ингээд л бодоод байж дээ. Одоохондоо үүнээс цааш хэлэх боломж надад байхгүйг Та бүхэн ойлгоно буй за...  
Сайн байна уу ? 2012 он...