"ӨРГҮЙ БОЛ БАЯН ӨВЧИНГҮЙ БОЛ ЖАРГАЛ..."
Өнөөдөр Монголд төдийгүй дэлхий нийтэд хүнсний аюулгүй байдал гэдэг хамгийн том тулгамдсан асуудал болоод байна. Бид өдөр тутам хүнсэндээ эрүүл бүтээгдэхүүн хэрэглэж байгаа эсэхдээ эргэлздэг, айдаг боллоо… Гэвч энэ талаар төрийн бодлогын хэмжээнд авч хэрэгжүүлсэн дорвитой арга хэмжээ үгүйлэгдсээр. Энэ сэдвээр мэргэжилтнүүд өгүүлж байна.
Төрийн бодлогын тулгуур, үндсүүдийн нэг нь хүнсний бодлого бөгөөд энэ нь хүн амын хүнсний хангамж, хүнсний эрүүл ахуй, хүнсний тэжээллэг чанар, шимт байдал гэсэн зүйлд төвлөрч байх ёстой.
Дэлхий нийтийн анхаарлын төвд хурдацтай өсөн нэмэгдэж буй хүн амыг тэжээллэг, шимт байдлаа алдаагүй, эрүүл ахуй ариун цэврийн шаардлага хангасан хүнсээр хангах асуудал тулгараад байна.
Энэ асуудлыг шийдвэрлэх янз бүрийн боломж, гарцыг дэлхийн улс орнууд олохыг хичээж байна. АНУ, Аргентин, Канад, Хятад зэрэг орнууд генетикийн өөрчлөлттэй хүнс (GMF-genetically modified foods) үйлдвэрлэх замаар хүн амын хүнсний хангамж, хүрэлцээг нэмэгдүүлэхийг зорьж байна. Генетикийн өөрчлөлттэй хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн 99% нь эдгээр орнуудад ноогддог .
АНУ-ын Хүнс, ХАА-н байгууллага (FAO)-аас хийсэн судалгаагаар дэлхийн нийт хүнсний бүтээгдэхүүний зөвхөн 1% нь ямар ч химийн орц найрлагагүй, жинхэнэ цэвэр байдаг ажээ.
Генетикийн өөрчлөлттэй хүнсний үйлдвэрлэл газар тариалангийн салбарт түлхүү ашиглагдаж байна. Энэ нь урьд өмнө байгаагүй ашигтай шинж чанарыг бий болгож чадах генийг ургамалд нэмэх замаар тухайн ургамлын болцыг түргэсгэн хэмжээ гарцыг нь нэмэгдүүлж, ган гачиг болон хортон шавьжийг тэсвэрлэх чадварыг нь сайжруулсан хүнс юм. Эрдэнэ шиш, шар буурцаг, улаан лооль, төмс зэрэг хүнс генийн өөрчлөлтөд хамгийн их өртсөн байдаг гэсэн судалгааг эрдэмтэд хийжээ.
Хамгийн анх 1992 онд АНУ-д Калифорнийн Калжина компани Flavr Savr гэж нэрлэгдсэн улаан лоолийг генетикийн өөрчлөлтийн тусламжтайгаар гарган авчээ. Ердийн улаан лоольтой харьцуулахад том, болц сайтай зэрэг давуу талтайгаас хэсэг хугацаанд борлуулалт нь маш сайн байв. Удалгүй амт муутай гэсэн шалтгаанаар хэрэглэгчдийн худалдан авалт эрс буурахад түүнийг даршлан лаазлах, кетчуп хийх замаар борлуулах болжээ.
Генетик организм агуулсан хүнсний үйлдвэрлэл 1995 оноос хойш эрчимжиж эхэлсэн бөгөөд Америкчууд хүнсэндээ зориулж байгаа нийт мөнгөнийхөө 90%-ийг бэлэн боловсруулсан бүтээгдэхүүнд зарцуулж, тэдгээрийнх нь 70% нь генетик өөрчлөлттэй хүнс байдаг байна .
2000 онд дэлхийн 13 орон генетикийн өөрчлөлттэй хүнс, ургамлыг худалдаанд гаргасны 68%-ийг АНУ, 23%-ийг Аргентин, 7%-ийг Канад, 1%-ийг Хятадад үйлдвэрлэжээ. Мөн энэ онд Австрали, Болгар, Герман, Мексик, Румын, Испани, Өмнөд Америкт бага хэмжээгээр үйлдвэрлэж байжээ. Генетикийн өөрчлөлттэй хүнсний үйлдвэрлэлийн 82%-ийг шар буурцаг эзэлдэг ба тэдгээрийн 74% нь зэрлэг хогийн ургамлыг тэсвэрлэх, 19% нь хортон шавьжийг эсэргүүцэх чадвартай нэмэлт гентэй байсан байна .
Өнөөдөр генетикийн өөрчлөлттэй хүнсний бүтээгдэхүүний хэрэглээ, хүний бие махбодид хэрхэн нөлөөлөх талаар санал зөрсөөр.
Үүнд:
Хүнсний бүтээгдэхүүнд генетикийн өөрчлөлттэй организм хэрэглэхийг хориглох
Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд уламжлалт болон биотехнологийн ололтыг хамтад нь хэрэглэх
Экологийн цэвэр бүтээгдэхүүнээс ялгаж салган, генетикийн өөрчлөлттэй организм агуулсан талаар тэмдэглэгээ хийж, тэгснээр энэ төрлийн мэдээллийг үндэслэж сонголт хийх эрхийг нь хэрэглэгчдэд эдлүүлэх
Европын холбоо, Австрали, Япон, БНСУ зэрэг орнууд генетикийн өөрчлөлттэй хүнсийг хүний генд, цаашлаад үр удамд нь сөрөг нөлөөтэй гэж үзэн үйлдвэрлэл, тариалалтыг нь хязгаарлах, хүнсний бүтээгдэхүүний орцод генетикийн өөрчлөлттэй организм 0,9-өөс дээш хувиар орсон бол генетикийн өөрчлөлттэй хүнс гэсэн тэмдэглэгээ, хаяглалт хийхийг шаардаж, экологийн цэвэр бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих чиглэлтэй байна.
АНУ болон хөгжиж буй зарим орнууд хүнсний хангамжийг нэмэгдүүлэх, хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн бүтээмжийг дээшлүүлэх зэрэг ач холбогдолтой гэж үзэж, хүний биед сөрөг нөлөөтэй нь нотлогдоогүй гэсэн тайлбарыг хийж генетикийн өөрчлөлттэй хүнсний үйлдвэрлэл, тариалалт эрхэлсээр.
Ихэнх улс орнууд генетикийн өөрчлөлттэй хүнсний талаарх төрийн бодлогыг тодорхойлж, холбогдох арга хэмжээг авсаар байна.
Хэрэглэж буй хүнснийхээ дийлэнхийг нь импортоор хангадаг манай орны хувьд төрөөс энэ асуудалд хэрхэн яаж хандах нь тодорхойгүй, ард иргэд нь энэ талаар мэдээлэл, мэдлэг муутай байсаар л ..
