Одоо ирээдүйд ч гэсэн бүх л салбар мэдээллийн технологи дээр тогтож байгаа гэдэгтэй хэн ч маргахгүй байх гэж бодож байна. Яагаад мэдээллийн технологи дээр тогтож байгаа юм тийм биш гээд хариулчих хүн ховорхон гарах байхаа.
Дээхнэ үед бүх шинжлэх ухааны хаан нь математик байсан бол одоо мэдээллийн технологигүйгээр ямарч салбар үйл ажиллагаагаа явуулхад хүндрэл бэрхшээлтэй болсон цаг.
Ийм эрин зуунд амьдарч байгаа бид бүхэн цаг үетэйгээ хөл нийлүүлэн бусдын доор орохгүйгээр алхаж явахын тулд мэдээллийн технологийн тодорхой түвшиний мэдлэг боловсролтой, ядаж хэрэглээнийхээ түвшинд интернэт, гар утас, компьютер, цахим хуудас, зурагийн апрат, видео камер хэрэглээний програм дээрээ ажиллаж чаддаг хүссэн мэдээллээ интернэт болон бусад эх сурвалжаас олоод авчих чадвартай техник, технологийн боол болчихгүй явах нь бид бүхний үүрэг бизээ.
Далай дуслаас бүтдэгийн адил хүчирхэг улс чадварлаг ард түмнээс бүрддэг. Тэгвэл чадварлаг ард түмнийг бүтээгч нь та бид билээ. Бид чадварлаг байвал улс орон ч хүчирхэг болж сайн сайхан нийгэм бүрэлдээд юугаар ч дутахгүй сайхан амьдралыг буй болгох болно. Мэдээж та өөрийнхөө эзэмшсэн мэргэжилдээ маш сайн байж болно гэхдээ улам их амжилт гаргахын тулд танд мэдээллийн технологийн суурь мэдлэг зайлшгүй хэрэг болох болно. Дандаа хүнээс асуугаад яваад байна гэж юу байхав наад захын зүйлүүдээ өөрөө хийгээд сурчих хэрэгтэй байх.
Жишээ нь:Хэрэгтэй мэдээллээ интернэтээс олоод авчихдаг, компьютерийнхээ вирусыг устгачихдаг, ворд, эксэл, поверпойнт дээр ажилчихдаг, хүссэн файлаа аттач хийгээд эсүүл уплоад хийгээд хэн нэгэндээ илгээчихдэг, мэйлийнхээ пассвордыг сольчихдог, сошиал нэтворк ашиглаад бусадтай танилцаад өөрийн хүрээлэлээ нэмэгдүүлчихдэг, гар утсаа ярьж мэссэж бичихээс илүүтэгээр ашиглачихдаг, принтер, скайнер гэх мэт комьютерийн дагалдах хэрэгсэлүүдийнхээ драйверуудыг таниулчихдаг.... гэх мэт наад захын хэрэглээний зүйлсээ цаг үеээсээ хоцролгүй эзэмшээд явах юм бол энэ нь таны ажилд маш их тус болох нь гарцаагүй бизээ. Хэн нэг нь ирж хийж өгхийг нь хүлээсээр байгаад таны үнэтэй цаг дахин хэзээч эргэж ирэхгүйгээр алслан холдох болно.
Иймд та өөрийгөө дайчлан бага багаар сурж мэдэх хэрэгтэй. Эдгээр зүйлүүдийг мэдэж сурхад заавал хэн нэгэн заахыг хүлээлгүй интернэтийн асар том мэдлэгийн сангаас олох боломж хүн бүхний өмнө тэгш эрхтэйгээр байж байна.
1. Тусгай түлхүүр тэмдэгтүүдийг ашиглах. Үүнд хэд хэдэн тэмдэгт бий. “-“ тэмдэг дээрх нэмэх тэмдгийн эсрэг утгатай ба энэ үг байх ёсгүй гэсэн утгыг агуулна. Ажил
бүтээхийн эрэмбэ нь "Мэдлэг, Чадвар, Дадал" гурав. Аливаа шинжээс
эрхэм нь "Мэргэн, Түргэн, Даамай" гурав. - Д. Данзанравжаа
“+” тэмдэг, үүнийг ашигласнаар заавал байх ёстой утгыг агуулна.
Жишээ нь “Harry Potter +3” гэж бичвэл энэ киноны зєвхєн гуравдугаар ангийг нь хайна.
“~” тэмдэг ашиглан ижил утгатай үгнүүдээр нь хайна.
Та ямар нэгэн юм хайхыг хүссэн боловч тэр үгнийхээ утгыг нь мэдэхгvй байгаа vед илүүтохиромжтой.
“ОR” тэмдэг, үүнийг Boolean тєрлийн үйлдэл гэдэг. Ихэнх тохиолдолд I гэж бичдэг.Амьдрал дээр "бол", "эсвэл" гэсэн утгатай.
Жишээ нь Лондон юм уу Парис хотод амралтын газар хайж байгаа бол "vacation London OR paris" гэж хайх хэрэгтэй.
Тооны интервал оруулах: Та ямар нэгэн тооны заагаар хайх боломжтой.
Бичихдээ дээд доод хязгаарын дунд 2 цэгтэйгээр бичих хэрэгтэй.
Жишээ нь "XBOX 360 $250..$300" гэж хайвал танд 250-300 долларын үнэтэй ХВОХ олдох болно.
2. Тусгай үгнүүд ашиглах
"SITE:: үг" ингэж хайвал тухайн сайтын домайныг тодорхойлно.
Жишээ нь та зєвхєн Монгол сайтуудаас хайхыг хvсвэл "SITE:: mn" гэж эхлvvлэх ёстой. Энэ мэтчлэн маш олон янзаар ашиглаж болно.
"INTITLE" Энэ бол маш чухал тvлхvvр vг. Тухайн хуудасны нэршил гарчиг
буюу title-д байх vгээр хайдаг. Хамгийн тvгээмэл ашиглагддаг. Та уг
тvлхvvр vгийг ашигласнаар ямар нэгэн файлыг шууд татахаар олж авч чадна.
Жишээлбэл ямар нэгэн дууг шууд татахаар хайя гэвэл "?intitle:index.of?
mp3 (хамтлаг болон дууны нэр)" гэж хайвал та хvссэн дуугаа хайж олох
боломжтой.
Жишээ нь: MC Sniper хамтлагын "Gloomy Sunday" хэмээх дууг хайх хэрэг
гарвал ?intitle:index.of? mp3 MC Sniper Gloomy Sunday гэж бичээд л
хvссэн vедээ шууд татахаар олж авч болно.
"INURL" URL буюу тухайн хуудас байрлаж буй интернет хаягыг нь
тодорхойлж єгєх. Жишээ нь "inurl:andromeda" гэвэл url-д нь andromeda
гэсэн vг орсон бvх сайтыг олно.
Define: гэсэн комманд нь тухайн vгний олон хэл дээрх тодорхойлолт буюу
тайлбарыг гаргаж ирнэ. Vvнийг словарь болон шинжлэх ухааны тайлбар толь
ашиглалгvйгээр тухайн vгний олон хэлний тайлбарыг олоход ашиглана.
Жишээлбэл: Define:USA товчилсон vгний Англи, Испани, Итали, Португали гэх мэт олон хэлээрх тодорхойлолтыг vзэж болно.
Filetype: Энэхvv командыг єєрийн хvссэн єргєтгєлтєй файл, баримт хайхад
хэрэглэнэ. Єргєн хэрэглэдэг MS Office-ийн Word ".doc", Excel ".xls"
Powerpoint ".ppt" єргєтгєл, Adobe Acrobat Reader ".pdf гэх мэт тєрєл
бvрийн файлыг хайж болох юм.
Жишээлбэл: дипломын ажил filetype:doc гээд бичихэд тєрєл бvрийн сэдвээр MS Word дээр хийгдсэн дипломын ажлууд гарч ирнэ.
Site: комманд нь хайлтаа ямар єргєтгєлтэй сайтуудаас хайхыг
тодорхойлно. Монголын сайт ".mn", боловсролын сайтуудаас хайх ".edu.mn",
".edu" гэх мэтээр хайх бєгєєд хайлтынхаа хvрээг хумьж оновчтой хайлт
хийхэд тусална.
Жишээлбэл: American college site:edu Хайлтын vр дvнд зєвхєн АНУ-ын боловсролын ".edu" єргєтгєлтэй коллежийн сайтуудыг харуулна.
In коммандын тусламжтай єєр нэгж хэмжээсvvдийг хооронд нь шилжvvлэн
гаргаж болдог. Жишээлбэл: 3 miles in km Маилын хэмжээсийг километрт
шилжvvлэх. 23 USD in Euros, 130 lbs in kg, 98.6 Fahrenheit in Celsius, 1
year in seconds гэх мэт.
