ШИНЭ ҮСГИЙН “ГАНЖУУР”, “ДАНЖУУР”-ЫН ДЭЭЖИЙГ ОЮУТНЫ НОМЫН САНД ЗАЛАВ
Уншсан 10479 vote 0 2012.06.07 16:55:14
-“Ганжуур”, “Данжуур”-ыг кирилл бичигт буулгах ажлыг хэзээнээс эхлүүлэв?
-Арваад жилийн өмнөөс төлөвлөж, хүмүүсээ сургахаас эхлээд бэлтгэлээ базаасан. Жилийн өмнөөс хөрвүүлэх ажлаа эхэлж, одоогийн байдлаар 30 ботийг шинэ үсэгт буулгаж, 18 ботийг хэвлүүлээд байна. Мөн найман ботийг хэвлэлтэд шилжүүлсэн.
-Их хөлгөн судруудыг орчин цагийн монгол хэл рүү хөрвүүлж байна уу, эсвэл галиглан буулгаж байгаа юу?
-Бид өвөг дээдсийн эх хэлнээ хөрвүүлж үлдээсэн монгол бичгийн эхээс кирилл бичиг рүү буулгаж байгаа ч төвд, хятад, манж хэлнээс харах зүйл олон гарч байна. Тухайн үед хэрэглэж байсан, өнөөгийн бидний ойлгохгүй үг хэллэг, нэр томъёо олонтаа таарч, үүнийг тайлбарлахад мэргэжлийн хүмүүсийн эрдэм мэдлэг тус болж байна даа.
-Ямар бүрэлдэхүүнтэй, хэдэн хүнтэй баг энэ нөр их ажлыг нугалж байгаа бол?
-Манж, төвд, хятад, санскрит, монгол хэл, бичгийг сайн эзэмшсэн, буддын гүн ухаан, будда судлалаар мэр гэшсэн 40 орчим лам болон МУИС-ийг хэл шинжлэлийн мэргэжлээр төгссөн судлаач нар ажиллаж байгаа.
-Хэзээ дуусгахаар төлөвлөж байгаа вэ?
-Бидний ажил жигдэрсэн. Сард 6-8 боть хэвлүүлэхээр төлөвлөж байгаа. 2016 оны тавдугаар сард дуусгах ерөнхий төлөвлөгөө гаргасан ч үүнээс өмнө амжуулахыг хичээнэ. Яарч байж алдаа гаргахаас болгоомжилж байгаа. Монголчуудын соёлын их өв, шинжлэх ухааны гайхамшигт бүтээл болох их хөлгөнүүдийг шинэ үсгээр алдаагүй, зөв буулгах нь бидний гол зорилго. “Ганжуур” гэдэг нь “Зарлигийн орчуулга” гэсэн утгатай төвд үг. Бурхан багшийн 3000-аад жилийн өмнө айлдсан аман зарлигийг Ананд тэргүүтэй хувилгаад эмхтгэн Ганжуур буюу “Зарлигийн орчуулга” -ыг туурвисан гэдэг.
Бурхан багшийн айлдсан бүхий л сургаал “Ганжуур”-т бий. Үүнийг монгол хэлнээ ор чуулах ажлыг Монголын хутагт хувилгаа д XIII зууны сүүлчээр эхлүүлж, Лигдэн хааны зарлигаар их эрдэмтэн Гунгаа Одсэр, Дархан лам Самдан Сэнгэ, Билэгт Эрдэнэ Дай гүүш, тойн Сандүв тэргүүтэй эрдэмтэд 1628-1629 онд бүрэн орчуулж дуусгажээ. Бурхан багшийн аман зарлиг “Ганжуур”-ыг үе үеийн мэргэд судлан шинжилж, утга санааг нь тайлбарлан баяжуулсан нь 226 боть “Данжуур” судар юм.
“Данжуур”-т бурхны шажны ном голлох боловч уран зохиол, толь бичиг, хэл зүй, гүн ухаан, газар зүй зэрэг олон ухааны ном судар багтжээ. Үүнийг Жан жаа хутагт Ролбийдорж, Ширээт хутагт Лувсанданбийням тэргүүтэй 200 орчим гүүш 1741-1742 онд төвд хэлнээс монгол хэлнээ орчуулсан бөгөөд 1742-1749 оны хооронд Бээжинд барлаж, 226 боть болгон, модон бараар хэвлэсэн нь өдгөөгийн Монгол шунхан “Данжуур” юм. Монгол шунхан “Данжуур”-ыг өнгөрсөн жил ЮНЕСКО дэлхийн баримтат өвөөр бүртгэж авсан.
