Манай телевизүүд нэг нэгээсээ өрсөж, уралдан Солонгосын олон ангит киногоор “дарж алахаа” шахдаг болсоор

багагүй хугацаа өнгөрчээ. Суваг эргүүлэх бүрт солонгос сериал. Нэг киног хоёр суваг өөр нэрээр гаргаж холион бантан хутгах нь ч энүүхэнд. Баян ядуу, хайр дурлал, өшөө хонзон, төөрсөн хувь заяа, ой санамжаа алдах, хорт хавдар тусах, амиа хорлох гээд кино болгон нь нэг хэвэнд цутгасан мэт адилхан өгүүлэмжтэй.
Нүдээ дараад өнгөрвөл биенээ харахгүй, нүүрээ будаад, үсээ тайраад, хувцсаа сольчихвол нэгнээ танихгүй, хоол идэж, хэрүүл хийж, өс хонзон авахаас өөр ажилгүй мэт харагдах солонгосын савангийн дууриас бид үнэндээ залхаж байна. 1990-ээд оны дундуур хотын гудамж хүнгүй болж, монголчуудыг телевизорынх нь өмнө суулгаж чадсан “Халтар царайт” киноноос хойш олон ангит киноны амтанд орсон үзэгчдийн “цангааг” эдгээр кинонууд тайлж байсныг үгүйсгэхгүй.
Гэхдээ Монгол ёс заншил, соёлоос хол энэ кинонууд хүн чанар, хүүхдийн хүмүүжилд сөрөг нөлөө үзүүлж, өсвөр насны хүүхдүүд өдөр бүхэн, суваг болгоноор гарч буй сериалуудыг хуулбарлан хувцаслаж, үг хэллэгийг нь цээжилж, үйл хөдлөлийг нь дуурайж байгаад бухимдах эцэг эх олон. Ялангуяа хөдөө орон нутагт сургуулийн сурагчид өөрөөсөө ах залууст дурлах, охид нийлж биенээ дээрэлхэх, хэт эрт бэлгийн амьдралд орох, амиа хорлох зэрэг үзэгдэл ихэсч байгааг олон удаа ярьж байна.
Тиймээс ч үр хүүхдээ гадны соёл, хүмүүжилд уусгахгүйн тулд телевизороо унтраах дөхөж байгаа эцэг, эхчүүдэд монгол цуврал кинонууд амьсгаа авах боломж олгосон. “Эзэнгүй айл” /UBS/ анхны олон ангит уран сайхны кино гарснаас хойш өнөөдрийг хүртэл нэлээд олон кино үзэгчдийн хүртээл болоод амжиж. Монголчуудын амьдралын онцлог, залуусын хайр дурлал, сургуулийн сурагчдын нөхөрлөл, цэргийн амьдрал, эмч, цагдаагийн тухай гээд амьдралын бүхий л сэдэвтэй кино хийж байна.
“Хэцүү анги” / МҮОНТВ/, “Тусгай салаа” / МҮОНТВ/, “Хайрын эрэлд” /Боловсрол/, “Хувилгааны эрэлд” / Боловсрол/, “Сонголт” /SBN/, “Бид дөрвийн хайр” /NTV/, “Амьдралд тавтай морил” /МҮОНТВ/ зэрэг кинонууд хэдийнэ үзэгчдийн хүртээл болжээ. Харин намрын шинэ цувралын салхийг энэ сарын сүүлээр эфирт шилжих “Гэр” /SBN/ олон ангит кино хагалах бол “Өдөр өдрийн нар” /МҮОНТВ/, “Би хайртай” / MN25/, “Онцгой тушаал” /МҮОНТВ/ зэрэг кинонууд ид зураг авалтандаа явж байна.
Бүх урлагийн дотроос хамгийн аугаа нь кино урлаг гэдэг. Бусдын хийснийг орчуулан үзүүлэх биш өөрсдийн уураг тархи, оюун бодол, зүрх сэтгэл, хөлс хүчээ шингээн хийсэн киногоороо үзэгчдээ “уях” болсон уран бүтээлчдэдээ баярлахаас аргагүй. Алдаатай, оноотой ч монгол хүн бичиж, тоглож, найруулж, хийж байгаа энэ кинонууд кино урлагт нэгэн том эргэлт болж байна. Өдөр өдрөөр, бүтээлээс бүтээлд улам сайжирч буй Монголын олон ангит кинонууд ирээдүйд солонгосчууд, япончуудыг байлдан дагуулахыг ч үгүйсгэхгүй. Уран бүтээл олон байх тусам өрсөлдөөн ширүүсч чанартай бүтээл төрдөг жамтай.

Америк болон барууны хөгжилтэй орнуудад болон бидний муулан байж үздэг Солонгос, Японд ч, урд, хойд хөршид ч телевизүүд нь сериалаараа өрсөлддөг жишиг бий. Хамгийн сайн цуврал гаргасан телевиз үзэгчдээ байлдан дагуулж, нэр хүндийг олдог. Манайд ч энэ өрсөлдөөний цаг үе ирж байна. Телевизийн уран бүтээлчид өөрсдийгөө илэрхийлэх, үзэгчдийг татах гол хөшүүрэг болох олон ангит кинонд анхаарал хандуулаад эхэлчихлээ. Гэхдээ Сүнжид багш Зулаа охинтойгоо кино бүрт ээж, охин болох нь, мэргэжлийн жүжигчдийг биш олны танил дуучид, фото моделиудыг тоглуулаад байх нь хэр зохимжтой вэ гэдгийг бас бодолцох л ёстой. Ямар боловч Солонгосын савангийн дууриас үзэгчдээ чөлөөлж буй монголынхоо уран бүтээлчдэд алга ташицгаая.