Дөрөв дэх нь гурав дахьдаа урьдын өрөө төлж барагдууллаа. Монгол Улсын экс болон эдүгээгийн Ерөнхийлөгч нарын панз үүгээр эцэслэн тэглэгдэх үү, эсвэл дам үсэрч, намуудыг дахин задрах, нэгдэж нийлэх үйл явц руу тэлэх үү гэдэг асуудал энэ өдрүүдээс ирэх жилийн сонгууль хүртэлх гол дуулиан болж үргэлжлэх төлөвтэй. Ц.Элбэгдорж Н.Энхбаярт нүүр өгөлгүй луу унжиж чадах байсан.
МАХН-ын нэр МАН-ын хууль ёсны өмчид үлд лээ гэхэд Төрийн тэргүүний гарнаас хуруу, нүүрнээс хамар нь тасарчихгүй. Гэхдээ Ерөнхийлөгч зориглон Дээд шүүхэд нөлөөлж орхижээ. Ганц нүүдлээр гайгүй хэдэн бод идэхгүй юм бол экс тэргүүнд үйлчлэхийн хэрэг Элбэгээд мэдээж байхгүй. Ц.Элбэгдорж, Н.Энхбаяр хоёр Ерөнхийлөгчийн 2013 оны сонгуулийн талбарт дахин халз тулах нь ойлгомжтой тул тэд Үндсэн хуулийн цэцийн дээгүүр алхсан тохироогоо чухам энэ хүрээнд авч үзсэн болов уу.
ГУЙВАЛ МАН Л ГУЙНА
МАХН-ыг хүлээн зөвшөөрснөөр Элбэгээд ирэх эхний оноо АН-аар дамжих болно. МАХН-аар МАН-ын нервийг барах тусам АН-д аятай. МАН үүрээ эвдүүлсэн шоргоолжны бүл шиг юу юугүй үймэлдэхгүй ч гэсэн нэг жил хүрэхгүй хугацааны дараа болох сонгууль хүртэл зугуухан бужигнаж амжих билээ. МАН-д эмх замбараагүй байдал үүсвэл цэгцэлж үл амжих саармаг хугацааг АН-ын илгээлттэй ардчилсан Ерөнхийлөгч овжин эхлүүллээ. Улс төрийг хатуу, харгис хэмээн хүлээн зөвшөөрөх үүднээс харах юм бол Ц.Элбэгдоржийн буруу гэж юу байх билээ.
МАХН нэрээр улс төрийн 19 дэх нам мэндэлж байгаа тохиолдолд УИХ-ын 2012 оны сонгуулийн санал улаан талбартаа хоёр хуваагдах болж байна. Нэг бус тандалтаар МАХН-ын рейтинг яг одоо тав орчим хувьтай байгаа юм. МАХН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Н.Удвалын баярын нулимстай амалсан “өдөр болгон барих сюрприз” биелбэл сонгуулийн өмнө гэхэд энэ үзүүлэлт хоёр оронтой тоо руу цойлж таарна. МАН өөрт хатуу хадгалагдаж байгаа 20 гаруй хувийн саналыг 50 руу дөхүүлье гэхэд үүнээс нь автоматаар сорох “охин” бойжиж байна. Ардын намын “намрын халуун өдрүүд” наадмын наахна эхэллээ.
МАХН-тай нэгдэх санал бүхий гишүүд нь байр сууриа илэрхий хэлж эс зүрхлэн, хий дэмий “бор шувуу” нисгэж сууна. МАН-ын удирдлагуудын дунд МАХН-тай нэгдэх бодолтой хүн одоогоор үгүй ч УИХ-ын сонгуульд “МАН-МАХН” гэсэн эвсэл байгуулж орох төлөвлөгөөг эрс няцаах нь эртэдсэн хэрэг болох юм. Тэгээд хэн хадаг барих вэ? Н.Энхбаяр лав биш. Гуйлгах гэж эхлүүлсэн операцийнхаа тэхий голд ирчихсэн хүнд МАН-ын дарга нараас л хадаг ирж таарна. С.Батболд ичих нь үү, У.Хүрэлсүх нүүрээ ширлэх нь үү. Н.Энхбаяр төсөөлчихсөн инээж суугаа даа. Чухам МАН-ын лидерүүд нэрэлхүү зандаа тээглэн хэр удаан гэдийхээс шалтгаалж МАН-МАХН-ын эвсэл, эс бөгөөс нэгдэл 2012 оны сонгуулийн өмнө төрөхгүй байж болох юм.
УИХ-ын сонгуулиар шинэ Парламент бүрдсэний дараа МАХН-д суудал алдсан МАН олонх болохын төлөө МАХН-ыгаа гуйж л таарна. Н.Энхбаярт мөнх гэдийснээс 2012-2016 оны УИХ-д олонх байж эрх мэдэл, мөнгө санхүүгийн хуваарилалтыг атгах нь “ариун явдал” болж хувирна. МАН, МАХН Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн буухианд ч тэр, уралдаж тамир алдсанаас уусаж нэгдэхээ илүүд үзэх биз ээ. МАН, МАХН эс нэгдсэн тохиолдолд Элбэгээд бүр сайн л биз. Ерөнхийлөгчийн сонгуульд түүнтэй өрсөлдвөл ялна гэдэгтээ төгс итгэлтэй байдаг ганц хүн бол Н.Энхбаяр. Түүнд МАХН-ыг бэлэглэснийхээ шанд МАН-ын өрсөлдөгчийг сульдаах төслөө батлуулаад авлаа. Элбэгээ энэ мэт бодыг хэд хэдээр нь бараг идчихээд Төрийн айлчлалаар Украиныг зорив.
Тэрбээр эх орондоо ирээд хамгийн түрүүнд хийх ажил нь МАН-д сонгуулийн шинэчлэлээр шахалт үзүүлнэ. Энэ шахалтыг Н.Энхбаярын төлөө хийх хийсвэр муйхар дарамт гэж үзэж боломгүй. МАН-ын лидерүүдийн нэг С.Баярын аль эрт уриалж сонгуульд ялсан сонгуулийн төгөлдөршил гэж бий. МАХН, Сонгуулийн хууль гээд МАН-ын хувьд тун түвэгтэй нөхцөл байдал үүслээ.
Б.ЭНХЦЭЦЭГ
