-Өнөөдрийн Хятад улсад бодлогогүйгээр нэг зүйл ч явагддаггүй-

Аль ч улс оронд төрийн бодлого гэж бий. Тэр бодлогын хүрээнд улс төр, урлаг, спортын үйл ажиллагаа явж байдаг. Харин Монгол Улсад төрийн бодлого бий гэж үү. Монголчууд орос ах нарынхаа бодлогоор 70 жил явсан гэдэг юм. Тэр нь юугаар илэрдэг юм бэ гэхээр наад зах нь оросууд өнөөг хүртэл биднийг хямд үнэтэй шатахуунаар угжиж ирсэн, Манай эрх баригчид "Ах дүүгийн гал халуун сэтгэлээр дэлхийд ганцхан бидэнд л хямдхан шатахуун өгдөг" гэж ирээд л нялуурдаг юм. Энэ бол шал худлаа зүйл дээ. Нефть нэрснээс хямд түлшээр хангаад байгаа нь нефть нэрүүлэхгүй л гэсэн нарийн ухаан юм.

Хятад улс хилээ хаахад Монгол Улсын эдийн засгийн тусгаар тогтнол ганхаж эхэлдэг гэхэд болно. Монголчууд бүхий л түүхийнхээ туршид ийм байсан. Эдийн засгийн хагас эрх чөлөөтэй энэ үед тусгаар тогтнолын мянган хөшөө байгаад нэмэргүй билээ. Хятад улсын төрийн бодлого яаж нарийн нандин явагдаж байдгийн жишээ саяхан ил тод харагдлаа.

Хятад улс цуцашгүй үзэл суртал, чанга хатуу хуулиараа 50 гаруй үндэстнийг багтаасан тэрбум гаруй хүн ардаа олон арван жил тогтоон барьж байдаг гэхэд болно. Гэсэн хэдий ч Хятад улсын бодлого, дарангуйллыг эсэргүүцсэн бослого тэмцэл, халдлага дайралт төмөр хөшигний цаана тогтмол гардаг аж. Хэдхэн хоногийн өмнө Мэргэн гэдэг залууг хятад жолооч дайрч амь насыг нь хөнөөснөөс үүдээд Өвөр Монголд эсэргүүцлийн жагсаал цуглаан явагдаж байна.

Яг энэ үед "Авьяаслаг хятадууд-2011” тэмцээнд ӨМӨЗО-ны Хөлөнбуйр аймгаас ирсэн 12 настай Удмаа гэдэг хүү дуучин С.Жавхлангийн "Алсад суугаа ээж" дууг дууллаа. Төв телевизээр нь гарсан энэхүү нэвтрүүлэг тэрбум хүнтэй Хятад орныг уйлуулаад зогсохгүй монголчуудыг ч уяраалаа. Ээж нь өвчнөөр, аав нь авто ослоор өнгөрсөн Удмаа хүүгийн бичлэгийг интернэтээр хоёр сая гаруй хүн үзлээ. Тэрхүү бичлэгийн талаар товч өгүүлье. Ээтэн гутал, морины л хүүхдийн гэмээр хувцас өмссөн хүүгээс шүүгч мөрөөдлийг нь асуулаа. Удмаа хүү шидэт бэх бүтээгээд дэлхийг тэр чигээр нь ногоон өвсөөр будах хүсэлтэй гэлээ. Тэгээд аав, ээж хоёрыгоо тэнгэрийн орноос өөрийг нь харж байгаа талаар хэлсэн юм. Сэтгэл эмзэглүүлсэн түүх. Түүнийг дуулж дуусахад шүүгч эмэгтэй "Бид ийм сайхан хүүг хайрлах болно. Чи дэлхий ертөнцийг өөрчилж чадна" гэлээ.

Тэр шүүгч өвөр монголчуудад хандан "Та нарыг ийм сайн хүү шиг байвал хайрлана" гэж хэлсэн юм. Шүүгч эмэгтэй "Удмаа би чиний ээжийг орлож тэвэрье" гэлээ. Ямар сайхан сэтгэл вэ гэж харагдана. Бүр цаад агуулгаар нь харах юм бол Хятад улс өвөр монголчуудыг ээжийг санагдуулсан тэврэлтээр олон жил хайрласан. Эмэгтэй шүүгч "Удмаа миний дүү чөлөөтэй уйл" гэхэд өөр нэг эрэгтэй шүүгч "Монгол эр хүн уйлж болохгүй. Харин бид болно" гэсэн юм.

Энэ хорвоо дээр хүн бүхэн баярлах, гомдохдоо уйлдаг. Олон арван босогч тэмцэгчээ алдсан өвөр монголчууд уйлж болохгүй гэж үү.Терминатар биш бол хүн бүхэн уйлах эрхтэй. Гэхдээ монгол эр хүн уйлбал муухай шүү гэсэн үг өдгөө хөөрхийсийн цөсийг хөөргөж орхио биз ээ. Одоо ингээд орилолдоод жагсах гээд үз дээ. Дэлхийгээр нэг "Монгол эр хүн уйлдаггүй" гэж зарлаад байхад гоншигноод байх юм бол адаглаад монгол биш харагдана. Удмаа хүү шалгаруулалтад тэнцсэндээ ихэд баярлаж байгаа бололтой. Арга ч үгүй биз дээ. Тэрбум хүнээс тодроод ирсэн тэр хүүд баяр хүргэе. Монголчууд тодорч чадна.

Өнөөдрийн Хятад улсад бодлогогүйгээр нэг зүйл ч явагддаггүй. Тэр тусмаа хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр шүү дээ. Хятад улсын бодлогыг эсэргүүцсэн Шилийн гол аймагт гарсан тэмцлийг намжаах бодлогын хүрээнд Удмаа хүүг дуулуулжээ. Тэр шүүгч нар ч урьдаар бэлдсэн үг, үйл хөдлөлийг үзүүлсэн байгаа юм. Гадаадын хэд хэдэн сайтуудад энэ талаар мөн дурдсан байна лээ. Улс төрийн бодлого урлаг спорт, эдийн засагтай хэрхэн уялдаж явдгийг ийнхүү харууллаа.

Өвөр Монголын телевизээр "дэлхийг өөрчлөх хүсэлтэй" Удмаа хүүгийн бичлэг өдөр алгасахгүй гарч байна. Тэрбум гаруй хүн амтай Хятад улсад өвөр монгол хүү шиг дуулдаг, өнчин өрөөсөн хүүхэд сая саяараа бий. Удмаа хүүгээр дамжуулан улс орны цуурсан эв нэгдлийг гагнах төрийн бодлого явагдлаа.

Төр барих урлаг гэж мөн ч нарийн бөгөөд бага юмнаас эхэлж байгаа биз. Харин төрт ёсны 2220 жилийн ойгоо тэмдэглэж байгаа их галын нүүдэлчин гүрний гал голомт болсон монголчуудын бодлого санаа нь бодвол мань мэтэд анзаарагдахгүй нарийн нандин, нууцлаг явдаг биз гэж "хөөрөлхөж" сууна.