Монгол цэргийн сүр хүчний илэрхийлэл болсон Их Хар сүлд цэнгүүлэх ёслол өчигдөр Цонжин болдогт болж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч Ц.Элбэгдорж, Батлан хамгаалахын сайд Л.Болд, ЗХЖШ-ын дарга, дэслэгч генерал Ц.Бямбажав болон Зэвсэгт хүчин, хилийн цэрэг, цагдаа, дотоодын цэргийн бие бүрэлдэхүүний төлөөлөгчид оролцлоо. Эзэн Чингис хааны цэргийн сүр сүлд болж байсан Их Хар сүлдийг 1992 онд шинээр бүтээн залсан юм.

Үүнийг бүтээхэд Монгол Улсын Эрдэнэсийн сангаас 180 гр шижир алт, 300 гр цалин цагаан мөнгө гарган, эртний Монголын нийслэл Хархорум хотын орчмоос суурийн чулуу, эзэн Чингисийн төрсөн нутаг Хан Хэнтийгээс шилбэний хус, Эрдэнэтээс зэс зэргийг залж авчирсан. Бүх цэргийн Их Хар сүлд нь Монгол Улсын тусгаар тогтнол, төр цэргийн сүр хүчний бэлгэдэл, туурга тусгаар монгол түмэнд мөнх тэнгэрээс илгээсэн монгол цэргийн үеийн үед сүлдлэн бишрэх оройн дээд онгон шүтээн мөн хэмээн эртнээс нааш үзэж ирсэн юм. Хар сүлд нь маш эртний түүхэн уламжлалтай юм. Үүнийг гэрчлэх хамгийн эртний дурсгал нь МонголОрос-Америкийн хамтарсан Монгол чулуун зэвсгийн үеийг судлах экспедицийнхэн 2000 онд Баянхонгор аймгийн Баянлиг сумын Бичигтийн амнаас олсон туг өргөн яваа морьтныг дүрсэлсэн хадны зураг юм.

Археологчид энэ ховор, чухал дурсгалыг шинжлэн үзээд адууны дэл, сүүлээр хийсэн Монгол Улсын төрийн ба цэргийн туг нь бүр хүрэл зэвсгийн үеэс уламжлалтай гэж дүгнэсэн байна. Харин 1990-ээд оноос түүхэн уламж лалт туг сүлдээ бүтээх түмэн олны санаа чилга өрнөж, түүнд үндэслэн монгол цэргийн Хар сүлдийг бүтээн залах асуудлыг 1991 оны хоёрдугаар сарын 19-нд БХЯ-ны Сайдын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцэн Хар сүлдний эх зураг, түүнийг бүтээн залах саналыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид өргөн барьжээ.

Хар сүлдийг бүтээснээс хойш БХЯ-нд залсаар өнөөг хүрсэн бөгөөд хоёр жилд нэг удаа Хар сүлд цэнгүүлэх ёслол үйлддэг юм. Батлан хамгаалахын сайдын тушаалаар Бүх цэргийн Хар сүлдний тугчаар ЗХЖШын дэд дарга, хошууч генерал Б.Баярмагнай, сүлдний хамгаалагчаар ЗХЖШ-ын мэргэжилтэн, дэд хурандаа Д.Амарсанаа, Н.Сүхбаатар, Элч сүлдний сүлдчээр ЗХЖШ-ын мэргэжилтэн, дэд хурандаа Г.Чулуунзагд, Л.Батболд, С.Содов, Ү.Амгаланбаатар нарыг томилон, тайга үйлдэх газар оронд хүргэж, авчруулдаг юм.

www.mongolnews.mn - Эх нутгийн чимээ