Манай улсын эмзэг бүлгийн багагүй хувийг өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд эзэлж байна. Нөхөр нь салж явсан, эсвэл нас барсан зэрэг шалтгааны улмаас олон эмэгтэй амьдралын хатуу хөтүүг нуруун дээрээ үүрч, үр хүүхдээ тэжээхийн төлөө борви бохис хийлгүй ажиллаж байна.Харамсалтай нь судалгаагаар өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдсэн гэх дүн гарчээ. Тодруулбал, Нийслэлийн статистикийн газраас гаргасан судалгаагаар орон даяар 81.2 мянган эмэгтэй өрх тойлгойлон амьдарч, тэдний гар дээр 350 мянга гаруй хүүхэд өсч, хүмүүжиж байна.
Зөвхөн нийслэлд гэхэд 26.7 мянган эмэгтэй байх жишээтэй. Тэдний дийлэнх нь 3, 4 хүүхэдтэй аж. Амьдралын хэцүү бэрхийг даван туулах боломж, чадвар байхгүйгээс 80 гаруй хувь нь ядуу, 20 орчим хувь нь нэн ядуу амьдарч байна. Өөрөөр хэлбэл, боломжийн амьдралтай өрх толгойлсон эмэгтэй бараг л байхгүй байгаа юм. Тэд айлын хаяа бараадаж, орцны жижүүр хийж, зарим нь траншейгаар үр хүүхдээ дагуулан амьдарч, хог ухан, хоног өдрийг аргацааж байна.

Олсон хэдэн “Цаас”-аас амьдралдаа хүргэх гэж хичээж явна

Чингэлтэй дүүргийн VIII хорооны иргэн, өрх толғойлсон эмэгтэй Н.Бятбажаваас зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Та хэчнээн хүүхэдтэй вэ?
-0-20 насны зургаан хүүхэд­тэй. Үүнээс гурав нь сургуульд явдаг.
-Ямар ажил хийдэг вэ?
-Би бүрэн бус дунд боловсролтой. Хааяа барилгын ажил олдвол хийдэг. Саяхан төрсөн болохоор одоо гэртээ байна.
-Таны олсон мөнгө гэрийхэнд тань хүрэлцдэг үү?
-Олсон хэдэн “цаас”-аа амьдралдаа хүргэх гэж хичээж л байна.

Ихэнхдээ гэр бүлийн хүн нь хаяж явсан байдаг

“Монголын эмэғтэйчүүдийн сан”-гийн захирал Н. Чинчулуунтай цөөн хором хөөрөлдсөн юм.
-Манайд өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд жил бүр хэдээр нэмэгдэж байна вэ?
-Гэр бүлийн хүн нь хаяж явсан, нөхөр нь архинд донтсон зэрэг шалтгаанаас болж өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдийн тоо жилд 3-4 мянгаар нэмэгддэг.
-Тэдний хөдөлмөр эрхлэлт ямар түвшинд байдаг вэ?
-Өрх толгойлсон эмэгтэй­чүүдийн 60 хувь нь ажилгүй. Тэд нуруун дээрээ үүрсэн ачаанаасаа болоод дийлэнх нь ядуу амьдардаг. Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд дунджаар 3-4 хүүхэдтэй. Тэднийгээ боловс­ролтой болгохын тулд өөрийгөө гаргуунд нь хаяж байгаа жишээ олон бий.
-Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдэд чиглэсэн халамж, үйлчилгээ хэр байдаг бол?
-Урьд нь төрөөс шинэ хүүхэд төрөхөд мөнгө өгдөг байлаа. Өрх толгойлсон эмэг­тэйчүүдийн ихэнх нь энэ мөнгөөр амьдарч байсан. Харин үүнийг зогсоосноор тэдэнд асуудал үүссэн. Мөн тэдэнд чиглэсэн халамжийн хөтөлбөр байхгүй.

Жилд нэг удаа мөнгөн тусламж үзүүлдэг

Төрөөс өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдэд зориулж гурван төрлийн халамжийн үйлчилгээ ззүүлдэг байна. Энэ талаар Нийгмийн хөдөлмөр халамж үйлчилгээний хэлтэсийн ахлах мэргэжилтэн Д.Ганчимэгээс тодрууллаа.
-Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдэд сар бүр 53800 төгрөг өгдөг. Ямар нөхцөлийг хангасан хүмүүст дээрх халамжийг өгдөг вэ?
-Энэ нь нийгмийн халамжийн тэтгэвэр юм. Үүнд дөрөв ба түүнээс дээш хүүхэдтэй өрх толгойлсон, 45 насанд хүрсэн эх хамрагддаг.
-Эхчүүдийн амьжиргааг дэмжих өөр ямар халамжийн үйл­чилгээ байдаг вэ?
-Тэдний амьжиргааг дэмжихийн тулд нөхцөлт мөнгөн тусламжийг төрөөс олгодог. Үүнд гурав ба түүнээс дээш тооны 14 хүртэж насны хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх хамрагдана. Энэ нь жилд нэг удаа өгдөг 60 мянган төгрөгийн мөнгөн тусламж юм.
-Эмэгтэйчүүдийн санаачилгыг дэмжиж, халамж үзүүлдэг гэсэн?
-Энэ нь олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээ юм. Нийгмийн халамжийн дэмжлэг, туслалцаа шаардлагатай өрх, иргэн олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээнд хамрагдах боломжтой.
-Үүнд хэрхэн хамрагдах вэ?
-Иргэд өөрсдийн гаргасан санаачилгыгхорооны нийгмийн ажилтанд танилцуулж, тухайн хорооноос нь тэднийг дэмжсэн төсөл, хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлдэг юм.

Төсөл хөтөлбөр байхгүй

Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдэд зориулсан ямар нэгэн төсөл, хөтөлбөр хэрэгжиж буй талаар НХХЯ-ны хэвлэл мэдээллийн төлөөлөгч Р.Болормаагаас тодруулахад “Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдэд тусгайлан зориулсан төсөл, хөтөлбөр байхгүй. Энэ талаар нийгмийн халамжийн төсөл, хөтөлбөрт тусгагдсан байдаг” гэсэн хариуг өглөө.