Сар
шинийн баяр болоход сар хүрэхгүй хугацаа үлдлээ. Сүүлийн жилүүдэд
цагаан сарын шинийн 1 хоёр өдөр давхцан тохиох болсон. Энэ жил ч мөн
шинийн 1 хоёр байгаа тухай ярих боллоо. Тиймээс Зурхайч Л.Тэрбишээс хоёр
шинийн 1-ний аль өдөр нь золгох нь зөв болон зарим асуултад хариулт
авлаа.
-Сүүлийн жилүүдэд шинийн 1 хоёр тохиох болжээ. Энэ ямар учиртай юм бэ?
-Монгол зурхайн ёсоор билгийн тооллын өдрүүд давхарлах, тасрах, өдөр алсрах ёс гэж байдаг. Энэ жилийн шинийн нэгэнд өдөр давхарлаж байгаа юм. Өдөр давхарлана гэдэг нь сар нэг одны гэр дээр хоёр хоног харагдах үзэгдэл юм. Ийм тохиолдолд тухайн өдрийг хоёр болгоно. Харин нэг хоногийн дотор одны гэрийг алсалсан тохиолдолд тэр өдрийг орхидог.
Өдөр тасарч, давхарлах нь сарны харагдах байдалтай холбоотой. Энэ нь билгийн хоногийн тоонд нөлөөлдөггүй. Өдөр хоёр тохиох тохиолдолд хэзээ золгох учиртайг хүмүүс их асууж байна. Энэ жилийн шинийн 1-ний тухайд эхний өдрийн шинийн 1-нд цагаалах учиртай. Зурхайн номонд өдөр давхар байвал урд өдрийг, тасарсан байвал хойд өдрийг нь авдаг юм.
Тэгэхээр давхардсан өдрийн эхнийх буюу хоёрдугаар сарын 3-ны өдөр л шинэлж, зүг мөрөө гарган золгох учиртай. Өдөр давхарлах үзэгдэл нь сарны байрлалаас хамааралтай, байдаг л үзэгдэл. Энэ үзэгдэл хэдэн жил ч давхцаж болно. Тухайн өдрийн сарны байрлал ямар байна тэр өдрийн тооллого түүгээр л гарна.
-Миний сонсож байснаар хоёр шинийн 1 тохиоход эхний өдөр нь зүгээр золгоод хоёр дахь өдөр нь дээлээ буруу харуулж өмсөөд золгодог байсан гэсэн?
-Монголын ёсонд тийм зүйл байхгүй. Хүмүүсийн ам дамжсан яриа, цуурхал л юм даа. Хүмүүс шинийн 1-ндээ золгодогоороо золгож, уламжлалт баяр үргэлжилдгээрээ үргэлжилнэ. Сарны хувьд шинийн 1-ний өдөр нь хоёр тохиож байгаа болохоос биш, хоёр өдөр шинэл гэсэн үг биш. Энэ тухай тодорхой мэдэхийг хүсвэл “XVII жарны төмөр туулай жилийн өнгө, нуруу” гэсэн өгүүллээс үзээрэй.
