Õүí өäөð òóòìûí àìüäðàëäàà ýðүүë õүíñ õýðýãëýñíýýð ýðóóë áàéæ өâ÷èí çîâëîí ýðãүүëýýä áàéäàããүé. Ýðóóë õîîë õóèñ ãýõýýð þó õýðýãëýõ ¸ñòîé âý ãýæ õүìүүñ èõ àñóóäàã. Áèä õýðõýí çөâ çîõèñòîé õîîëëîæ ýðóóë áàéõ òàëààð òà áүõýíä õүðãýõèéã çîðüñîí þì. Õүí çөâ äàäàë çóðøèëòàéãààð àìüäàð÷, çîõèñòîé õîîëëîâîë ýðүүë àç æàðãàëòàé áàéæ ÷àääàã. Èíãýñíýýð өâ÷íөөñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òөäèéãүé өөðò ìýäðýãääýã áîëîí ìýäðýãäýæ ýõëýýãүé áàéãàà áүõ өâ÷íөөñ áүð ìөñөí ñàëæ, ýðò õөãøðөõ àþóëààñ àíãèæðàõààñ ãàäíà ýð÷ õү÷òýé áàéæ àëèâààä çөâ õàíäëàãàòàé áîëäîã. Çөâ áîäîõ ÷àäâàðòàé õүí áóðóóãàà çàñ÷ ÷àääàã òóë ýðүүë çîõèñòîé õîîëëîæ ÷àääàã. Èíãýæ ýðүүë ìýíäèéíõýý òөëөө ýðãýëò õèéæ ÷àäâàë òà өөðòөө èòãýëòýé, óðàì çîðèãòîé àìüäðàõ áîëíî. Çөâ çîõèñòîé õîîëëîæ ñóðñàíààð өìíө íü èäýæ áàéñàí õîîë õүíñýý ÿìàð õîð óðøèãòàé áîëîõûã ìýäýðíý. Õîíîñîí õîîë, өөõ òîñ èõòýé õîîë õýçýý ÷ õýðýãëýõãүé áîëäîã. Ààæèìäàà ýëäýâ өâ÷èí òàíûã çîâîîõãүé áîëíî. Çîõèñòîé õîîëëîõîä òàíû áèå ýðүүëæèæ, àíõ òөðñөí õүүõýä ìýò ýðүүë ñàðóóë áîëäîã. Òà ãàéõàæ áàéíà óó? Òýãýõ õýðýããүé. Ó÷èð íü çîõèñòîé õîîëëîëò òàíû áèå ýðõòýíã ýðүүëæүүëæ ÷àäàõ òèéì óâèäàñòàé. Ýðүүë ñàðóóë áàéæ өâ÷èí çîâëîí ýðãүүëýõèéã õүñýõãүé áàéãàà õýí áүõýí õîäîîäîî øүòýæ, çîõèñòîé õîîëëîõ ë õýðýãòýé.

Õîäîîä ÿìàð үүðýãòýé âý?

Õүíèé õîîë áîëîâñðóóëàõ óðò õîîëîéí öүëõèéñýí өðãөí õýñãèéã õîäîîä ãýäýã. Õîäîîäíû áóë÷èíëàã õàíà ñóíàõ ÷àäâàðòàé áàéäàã. Õîîëûã øèìýãäýõýä áýëòãýõ íü õîäîîäíû үүðýã. Íýã үãýýð õîäîîä íü õàéëóóëæ, õîëèõ үүðýãòýé. Áèä õîîëîî çàëãèõûí өìíө õîîëîî çàæèëäàã÷ áүðýí æèæãýðäýããүé. Èíãýæ æèæèãðýýãүé õîîë õîäîîäîíä îðäîã. Õîäîîä äóòóó çàæëàãäñàí õîîëûã áîëîâñðóóëàõ ãýæ íýëýýäãүé óääàã. Õîäîîäíû àæèëëàæ ÷àäàõ õýä õýäýí ãîðèìûí íýãýíä íü áүãä çýðýã õàéëæ ÷àäàìãүé îëîí òөðëèéí þì õîëèëäñîíîîñ þìóó ìóóäñàí õîîë èäñýí çýðãýýñ áîëæ õîäîîäîíä áөөëæèñ áèé áîëäîã. Ìàíàéõàí íýã äîð õýòýðõèé îëîí òөðëèéí õîîë õүíñ èõýýð èäñýíýýñ áîëæ áөөëæèæ, õîîëíû õîðäëîãîíä îðäîã. Ýíý íü çàìáàðààãүé õîîëëîëòòîé øóóä õîëáîîòîé. Çîõèñãүé õîîëëîëò õîäîîäíû øàðõ үүñãýäýã.

Õүíèé ãýäñýíä 8-23 êã èëүүäýë õýðýããүé өòãөí õàäãàëàãääàã

Èõýíõ õүìүүñ 2-4 õîíîã õүíäýðäýããүé ãýæ ÿðüäàã. Ýíý áîë үíýõýýð àéìøèãòàé. Èíãýæ óäààí өòãөíөө õàäãàëäàã õүìүүñ èõýíõäýý áүäүүí áýëõүүñòýé áàéäàã. Òýä ýðүүë ìýíäýý áîäîõûí îðîíä íàðèéõàí áýëõүүñòýé áîëîõûã èëүүä үçäýã. Èõ èäýýä, èäýýä òàðãàëäàããүé òóðàíõàé õүìүүñ áàéäàã. Èõýíõ íü àìàðõàí өëñäөã, èäýìõèé õүìүүñ áàéäàã. Òýãýõýýð ýðүүë ýñâýë өâ÷òýé ãýäãýý өòãөíөө àæèãëààä ë ìýäýæ áîëîõ àæ. ßàãààä өòãөí õàòàæ, èõ õýìæýýíèé èëүүäýë өòãөíèéã ãýäñýíäýý õàäãàëààä áàéíà âý? Òýãýõýýð өòãөí õàòàæ, òýð èõýýõýí õýìæýýíèé èëүүäýë өòãөíèéã ãýäñýíäýý õàäãàëààä áàéãàà îë øàëòãààí íü öàâóóëàã èõòýé óðñäàããүé, íààëäàìõàé øèíæòýé áóäàà, öàãààí ãóðèë, áàéãàëèéí àìüä õү÷ýý ãýýñýí öýâýðøүүëñýí õүíñ áàéíãà õýòðүүëýí õýðýãëýõ þì. Èéì õîîë õүíñ õýðýãëýäýã õүìүүñèéí õîäîîäíû õàíà öàðäàãäàí øàðõíû òàâ ìýò íààëäàöòàé áîëæ, õîîë áîëîâñðóóëàëò àëäàãäàíà. Èíãýñíýýð ãýäýñíèé ãүðâýëçýõ õөäөëãөөí ìàø ìóó áîëíî. Õîäîîä áîëîâñðóóëæ äèéëýõãүé áàéãàà ó÷ðààñ óã õýðýããүé èëүүäýë õîîë õүíñ íü ãýäñýí äîòîð ë õýâòýæ áàéõààñ өөð ÿàõàâ. Çүãýýð ÷ õýâòýõãүé ìóó äýýðýý óëàì ìóó áîëîîä ë ãàäàãøëàõ öàãàà õүëýýãýýä ë áàéæ áàéäàã.

Өòãөí õàòäàã áîë ÿìàð õîîë èäýõ âý?

Òàíû òîëãîé áàéí áàéí өâäөæ, äîòîð ÷èíü ìóóõàéð÷, õîîëíû äóðøèë ìóóäñàí áîë òà ãýäñýíäýý èõýýõýí õýìæýýíèé õîð õóðèìòëóóëààä áàéãààãèéí èëðýë. Ãýäýñíèé õàâäàð үүñýõ øàëòãààíä ìàõ èõ èäýõ, ýëñýí ÷èõýðòýé õүíñ áàéíãà õýðýãëýõ, õөäөëãөөíèé äóòàãäàë, ñýòãýëèéí õÿìðàë çýðýã õàìààðíà. Íàðèéõàí áýëõүүñòýéãýýð ýðүүë àìüäðàõûã õүñâýë ìàõûã çîõèñòîé èääýã áîëîõûí çýðýãöýý ýñëýã èõòýé õүíñ ñàéí õýðýãëýæ, çðүүë àæ òөðөõ ñîíãîëòûã õèéíý. Ýñëýã èõòýé ãýäýã íü áàéãàëèéí ãàðëààðàà áàéãàà áүòýí үð òàðèà, áүòýí áóäàà, òөðөë áүðèéí áүäүүí ãóðèë, õүíñíèé õèâýã, ñî¸îëæ, õàëüñòàéãàà, үðòýéãýý æèìñ, íîãîîã õýëäýã. Өòãөí õàòäàã áîë çөâ áүòýöòýé áèîëîãèéí èäýâõò óñ өäөðò õî¸ð ëèòðèéã óóõ õýðýãòýé. Ìөí óëààí áóóäàéí ãóðàâäóãààð ãóðèëûã, àðâàéí ãóðèëòàé õîëüæ, áàãà çýðýã õүíñíèé õèâýã íýìæ õөөëãөөä ìàíòóó õèéæ, ìîíãîë áàéöàà, øàð ëóóâàí, óëààí ìàíæèíãààð çóóø áýëòãýæ, çөөõèéãөөð àìòëààä, үõðèéí æèãíýñýí ãүçýýòýé èäâýë çàðäàë ÷èðýãäýë áàãàòàé үäèéí õîîëíû íýã õóâèëáàð áîëíî. Èéì õîîë õèéæ èäâýë ëàâ ë өòãөí õàòàõãүé. Õîîë èäñýíýýñ õîéø 30 ìèíóòûí äàðàà óñ ýñâýë öàé óóõ õýðýãòýé. Ìàíàéõàí òîñòîé õîîë èä÷èõýýä õүéòýí óñ øóóä ë óóæ îðõèäîã øүү äýý. Ýíý íü ìàø ìóó çүéë.

Ýðүүë õүí өäөðò äөðâөí óäàà õүíäýðäýã

Ýðүүë õүí өäөðò äýýä òàë íü äөðâөí óäàà õүíäýýð áèå çàñàæ, èäñýí õîîëíûõ íü øèíãýýãүé үëäýãäýë, áàñ áóñ õàÿãäëààñàà òîãòìîë ñàëæ, ãýäñýý öýâýðëýæ ÷àääàã. Ãýõäýý çөâõөí óðãàìëûí ãàðàëòàé õүíñíèé áүòýýãäýõүүí õýðýãëýäýã áîë. Èéì õүìүүñ òààðñàí ìàõ ìàðèàòàé, ñàéõàí áèåòýé, íàðèéí áýëõүүñ, ñàéõàí үñòýé, ñýðãýëýí áàéäàã.

Íàðèéí áîëîí áүäүүí ãýäýñíèé үүðýã

Õîîë áîëîâñðóóëàõ òîãòîëöîîíû õàìãèéí ñүүëèéí áөãөөä õàìãèéí óðò õýñýã íü íàðèéí, áүäүүí ãýäýñ þì. Õîîëíîîñ àâ÷ áîëîõ õýðýãòýé áүõýí ýíý õýñýãò øèìýãääýã. Ãýäýñíèé ãàäóóð áàéäàã ãөëãөð áóë÷èíãóóä íü óäààí áîëîâ÷ õýìíýëòýéãýýð àãøèæ, äîòîð íü áàéãàà çàäàð÷, øèìýãäýæ áóé õîîëíû õîëèìãèéã öààø òүëõýæ ÿâóóëäàã. Õîîëíû õîëèìîã íü íàðèéí ãýäñèéã 20 îð÷èì öàãèéí òóðø òóóëæ өíãөðөõäөө ôåðìåíòүүäèéí íөëөөãөөð óëàì æèæãýðýí çàäàð÷, íàðèéí ãýäýñíèé õàíààð öóñ ðóó øèìýãäýíý. Õîîë èäñýíýýñ õîéø 24 öàã өíãөðөõөä èäñýí çүéëýýñ åðäөө ë áîëîâñðîõ áîëîìæãүé õýñýã íü үëäñýí áàéäàã. Ìөí ãýäýñíèé өíãөð, ãýäýñíèé äîòîð áүðõýâ÷èéí үõñýí ýñүүä ÷ áàéäàã. Ýäãýýð õàÿãäëóóä áүäүүí ãýäñýýð өíãөðөõäөө өòãөí áîëæ, øóëóóí ãýäñýíä õóðèìòëàãäàí õîøíîãîîð ãàäàãøèëíà. Íàðèéí, áүäүүí ãýäýñíèé óðò íèéëýýä 8 ìåòð îð÷èì áàéäàã. Үүíýýñ íàðèéí ãýäýñ èõýíõ óðòûã ýçýëäýã. Õàðèí áүäүүí ãýäýñ 1,5 ìåòð óðòòàé. Õýâëèéí æèæèãõýí õөíäèéä áàãòàõûí òóëä íàðèéí, áүäүүí ãýäýñ íü ÷àöàðõàéíä áýõëýãäýí ìóøãèð÷ ýâõýãäñýí áàéäàã. Ãýäýñíèé äîòîð áүðõýâ÷ íü õүíèàñ ìýò îëîí íóãàëààòàé. Ýäãýýð õүíèàñ, õөõëөãүүä íü øèìýãäýõ òàëáàéã èõ áîëãîõ òөäèéãүé ãýäýñíèé ãүðâýëçýõ õөäөëãөөíä ÷óõàë үүðýãòýé.
I want to