"ӨРГҮЙ БОЛ БАЯН ӨВЧИНГҮЙ БОЛ ЖАРГАЛ..."
Ýíý íü öóñíû óëààí ýñèéí äîòîð áàéäàã áóäàã÷ áîäèñ áөãөөä óã áîäèñûí äîòîð òөìөð àãóóëàãääàã þì. Öóñ áàãàäàõ îëîí øàëòãààí áèé. үүíä: ÿíç áүðèéí ãýìòýë, ìýñ çàñàë, òөðөõèéí õүíäðýë çýðãýýñ öóñ àëäàõ ÿâäàë òîõèîëääîã. Ýíý øàëòãààíààð öóñ àëäàëòûí äàðààõ àíåìèÿ үүñäýã. Òөìөð äóòàãäëûí àíåìèÿ ãýæ áàéäàã. Ýíý íü õîîë òýæýýëýýð îðîõ ¸ñòîé òөìðèéí õýìæýý áàãà áàéõ ýñâàë øóëóóí ãýäýñíèé ãåìîððîé ãýõ ìýò өâ÷íèé үåä үë ìýäýãäýõ òөäèé áîëîâ÷ óäààíààð öóñ àëäàæ òөìөð äóòàãäàõ, ìөí ýõýýñ óðàãò î÷èõ ¸ñòîé òөìðèéí õýìæýý áàãà áàéõ çýðãýýñ үүñäýã. Òөìөð äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëò áàãà íàñíû õүүõäýä ìàø èõ òîõèîëääîã íü æèðýìñýí ýõèéí öóñ áàãàäàëòòàé õîëáîîòîé àæýý.
үүíýýñ ãàäíà ýìýãòýé õүíèé ñàðûí òýìäãèéí үåä èõ õýìæýýãýýð öóñ àëäñààð áàéãààä áàñ òөìөð äóòàãäëûí àíåìèÿ үүñýõ òîõèîëäîë ÷ ãýñýí áàéäàã. Ïîðôèðèíû íèéëýãæèëò àëäàãäñàíû óëìààñ үүñäýã óäàìøëûí àíåìèÿ үүñäýã. Ïîðôèðèí õýìýýõ áîäèñûí èõ үүñâýð íü ãåìîãëîáèíû áүòöýä îðäîã òөìөð àãóóëàãäàããүé õýñýã þì. Ýíý õýëáýðèéí öóñ áàãàäàëòûí үåä öóñíû ñèéâýí áà ýä ýðõòýíä òөìөð èõýýð õóðèìòëàãääàã. Âèòàìèí  12 äóòàãäñàíû óëìààñ үүñýõ àíåìèÿ ãýæ áèé. Ýíý íü õîîë òýæýýëýýð îðîõ ¸ñòîé âèòàìèí äóòàãäñàíû óëìààñ үүñýõýýñ ãàäíà íàðèéí ãýäñýíä òүүíèéã øèìýãäүүëæ íèéëýãæүүëæ ÷àäàõààðãүé áîëñîí òèéì íөõöөëä үүñäýã áàéíà. Æèøýý íü: Ãýäýñíèé àðõàã үðýâñýë þìóó ãýäñýý òàéðóóëñàí õүìүүñò ýíý õýëáýðèéí àíåìèÿ òîõèîëääîã áàéíà. Ýäãýýðýýñ ãàäíà õàð òóãàëãà, áåíçîë ãýõ ìýòèéí õèìèéí áîäèñ, ëåâîìèöåòèí çýðýã çàðèì ýì, âèðóñûí õàëäâàð, óäàìøëûí øèíæòýé öóñ çàäðàõ өâ÷íүүäèéí óëìààñ öóñ áàãàäàëò үүñýõ òîõèîëäîë íýëýýä èõ áàéãàà ãýíý. Äýýðõ îëîí ÿíçûí öóñ áàãàäàëòóóä íü èëðýõ øèíæýýðýý ÿëãààòàé áөãөөä òýäãýýðèéã ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýíèé үíäñýí äýýð ÿëãàí îíîøèëäîã.
Òөìөð äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëòûí үåä èëðýõ øèíæ òýìäýã:
ßäàð÷ ñóëüäàõ, òîëãîé өâäөõ, өòãөí õàòàõ, äàâñòàé ãàøóóí þì èäìýýð ñàíàãäàíà. Õóìñ íèìãýð÷ àìàðõàí õóãàðäàã áîëîõîîñ ãàäíà үñ èõ óíàíà. Øýýñ îéð îéðõîí õүðíý. Öàðàé çүñ öàéæ öîíõèéæ, íүäíèé ñàëñò, õóìñíû òîëü öàéíà. Çүðõ äýëñýæ ýõëýõ áөãөөä ÿëèìãүé áèåèéí õү÷íèé àæèë õèéâýë àìüñãààäíà.
Òөìөð äóòàãäëûí үåä öóñ áàãàäàëòûã ýì÷ëýõ íü:
Ýíý үåä öóñ þүëýõ ýì÷èëãýý õèéëãýõ õýðýããүé ãýäãèéã àíõààðóóëúÿ. Õàìãèéí ãîë ýì÷èëãýý áîë îáëãåìîñòèìóëèí, ôåððîêàëü, îðôåðîí çýðýã òөìðèéí áýëäìýëèéã ýì÷èëãýýíèé çîðèóëàëòààð óóõ þì. Ãýõäýý öóñíûõàà òөìðèéã òîäîðõîéëóóëæ îíîøîî òîãòîîñíû äàðàà øүү äýý. Òөìðèéí áýëäìýë óóõûí õàæóóãààð õîíü ìàëûí äîòîð ìàõ ÿëàíãóÿà ýëýã èäýõ ìàø ñàéí áөãөөä ìàõ èäýõ үåä òөìðèéí øèìýãäýëòèéã ñàéæðóóëàõ үé÷èëãýýòýé æүðæèéí öýâýð øүүñ óóõ õýðýãòýé.
үүíýýñ ãàäíà ýìýãòýé õүíèé ñàðûí òýìäãèéí үåä èõ õýìæýýãýýð öóñ àëäñààð áàéãààä áàñ òөìөð äóòàãäëûí àíåìèÿ үүñýõ òîõèîëäîë ÷ ãýñýí áàéäàã. Ïîðôèðèíû íèéëýãæèëò àëäàãäñàíû óëìààñ үүñäýã óäàìøëûí àíåìèÿ үүñäýã. Ïîðôèðèí õýìýýõ áîäèñûí èõ үүñâýð íü ãåìîãëîáèíû áүòöýä îðäîã òөìөð àãóóëàãäàããүé õýñýã þì. Ýíý õýëáýðèéí öóñ áàãàäàëòûí үåä öóñíû ñèéâýí áà ýä ýðõòýíä òөìөð èõýýð õóðèìòëàãääàã. Âèòàìèí  12 äóòàãäñàíû óëìààñ үүñýõ àíåìèÿ ãýæ áèé. Ýíý íü õîîë òýæýýëýýð îðîõ ¸ñòîé âèòàìèí äóòàãäñàíû óëìààñ үүñýõýýñ ãàäíà íàðèéí ãýäñýíä òүүíèéã øèìýãäүүëæ íèéëýãæүүëæ ÷àäàõààðãүé áîëñîí òèéì íөõöөëä үүñäýã áàéíà. Æèøýý íü: Ãýäýñíèé àðõàã үðýâñýë þìóó ãýäñýý òàéðóóëñàí õүìүүñò ýíý õýëáýðèéí àíåìèÿ òîõèîëääîã áàéíà. Ýäãýýðýýñ ãàäíà õàð òóãàëãà, áåíçîë ãýõ ìýòèéí õèìèéí áîäèñ, ëåâîìèöåòèí çýðýã çàðèì ýì, âèðóñûí õàëäâàð, óäàìøëûí øèíæòýé öóñ çàäðàõ өâ÷íүүäèéí óëìààñ öóñ áàãàäàëò үүñýõ òîõèîëäîë íýëýýä èõ áàéãàà ãýíý. Äýýðõ îëîí ÿíçûí öóñ áàãàäàëòóóä íü èëðýõ øèíæýýðýý ÿëãààòàé áөãөөä òýäãýýðèéã ëàáîðàòîðèéí øèíæèëãýýíèé үíäñýí äýýð ÿëãàí îíîøèëäîã.
Òөìөð äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëòûí үåä èëðýõ øèíæ òýìäýã:
ßäàð÷ ñóëüäàõ, òîëãîé өâäөõ, өòãөí õàòàõ, äàâñòàé ãàøóóí þì èäìýýð ñàíàãäàíà. Õóìñ íèìãýð÷ àìàðõàí õóãàðäàã áîëîõîîñ ãàäíà үñ èõ óíàíà. Øýýñ îéð îéðõîí õүðíý. Öàðàé çүñ öàéæ öîíõèéæ, íүäíèé ñàëñò, õóìñíû òîëü öàéíà. Çүðõ äýëñýæ ýõëýõ áөãөөä ÿëèìãүé áèåèéí õү÷íèé àæèë õèéâýë àìüñãààäíà.
Òөìөð äóòàãäëûí үåä öóñ áàãàäàëòûã ýì÷ëýõ íü:
Ýíý үåä öóñ þүëýõ ýì÷èëãýý õèéëãýõ õýðýããүé ãýäãèéã àíõààðóóëúÿ. Õàìãèéí ãîë ýì÷èëãýý áîë îáëãåìîñòèìóëèí, ôåððîêàëü, îðôåðîí çýðýã òөìðèéí áýëäìýëèéã ýì÷èëãýýíèé çîðèóëàëòààð óóõ þì. Ãýõäýý öóñíûõàà òөìðèéã òîäîðõîéëóóëæ îíîøîî òîãòîîñíû äàðàà øүү äýý. Òөìðèéí áýëäìýë óóõûí õàæóóãààð õîíü ìàëûí äîòîð ìàõ ÿëàíãóÿà ýëýã èäýõ ìàø ñàéí áөãөөä ìàõ èäýõ үåä òөìðèéí øèìýãäýëòèéã ñàéæðóóëàõ үé÷èëãýýòýé æүðæèéí öýâýð øүүñ óóõ õýðýãòýé.
