Солонгос улсад Монголчууд хамгийн их хөдөлмөр эрхлэж, гэр бүл болж, ажиллаж амьдарч байна. Тэд мөнгө олохын хажуугаар хүний эрх, эрүүл байх эрхээ байнга зөрчүүлдэг. Хүний газар хөрөнгө хурааж ирэхээр явж байгаа та бидний үр хүүхэд өрөөсөн гар хөлгүй, нуруу нугасны гэмтэлтэй болсоор байна. Хараар ажиллаж байгаагаасаа болж хуулийн дагуу авах ёстой нөхөн олговор, эрүүл мэндийн үйлчилгээгээ хүртээх боломжоо хасуулдаг Монголчууд хуулиар хамгаалуулах эрхтэй юм байна.

Солонгос улсад яг хичнээн Монгол иргэн гэрээний дагуу ажиллаж, хараар буюу хууль бусаар хичнээн нь байдгийг Монголын хууль хяналтын байгууллага хэлж мэддэггүй. Солонгосын цагаачлалын байгууллагаас гаргасан судалгаагаар 35 мянга гаруй Монголчууд гэрээгээр хөдөлмөр эрхлэж, хууль бусаар 20 орчим мянга нь оршин сууж байна.

Хөдөлмөр эрхлэж байгаа иргэдийн дунд үйлдвэрлэл, автын осол, хүчирхийлэлд өртөж хохирох, цалингаа авч чадахгүй үлдэх болон Монгол иргэд холбогдсон аллага, хулгай, хүчин, залилангийн хэргүүд их гардаг.  Гэвч МУ-ын ЗГ, харьяа яам, Солонгосын ЗГ, хөдөлмөрийн яам энэ асуудлыг шийдвэрлэх эрх зүйн бодлого байхгүй байна.

Солонгост байгаа Монгол иргэд тааруухан ажлын байранд янз бүрийн аюултай нөхцөлд ажиллаж байгаа бөгөөд ялангуяа эмэгтэйчүүд ажлын байрандаа хүчиндүүлэх, хүчирхийлэлд өртсөн ч хэнээс ч хамгаалалт авч чадахгүй байна. Хуулийн мэдлэггүйгээсээ болж нөхөн төлбөр, даатгалын мөнгө, цалин хөлсөө авач чадахгүй, зарим тохиолдолд туслана гэсэн хүмүүст хулхидуулсаар байна.

Ийм боломж байдаг ч хуулийн мэдлэггүйгээсээ болж гэрээний ч бай хараар ч бай ажиллаж, амьдарч байгаа иргэд эрхээ эдлэж чадахгүй байна. Жшээлэхэд Монгол улсын иргэн М барилгын талбайд ажиллаж байгаад 5 давхараас унаж гэмтжээ. Түүнд тахир дутуугийн тэтгэмж гэж 60 сая вонн өгөөд хэргийг хааж, Монголруу буцаажээ.

Харин хууль зүйн төвд хандсанаар дахин эмчилгээнд хамрагдаж, 15 сая вонны тэтгэмж авахаар болжээ. Энэ мэтчилэн гар хуруугаа үйлдвэрийн машинд тасдсан, нурууны яс нь шахагдаж хугарсан, химийн үйлдвэрт гал гарч бүх бие нь түлэгдсэн, арьс нь бүхэлдээ яранд баригдан өвчилсөн гээд 50 гаруй хэргийг “Хан Мон Лоу” хууль зүйн товчооны тусламжтайгаар шийдэгджээ.

Хэрвээ хууль бусаар Солонгост оршин сууж байсан бол нутаг буцаад 5 жилийн дотор эргэн ирэх боломжгүй гэж нийтлэг ойлголт байдаг. Харин 10 жил хараар ажиллаж байгаад ирсэн ч 1 жилийн дотор эргээд Солонгост очих боломж ч байна. Үйлдвэрийн болон өөрийн буруугаас ч байна осол, гэмтэл авсан бол 2 жилийн дотор багтаж хуулийн байгууллагад хандсанаар Солонгосын хуулийн дагуу нөхөн төлбөр авч, эмчилгээнд бүрэн хамрагдах боломж байна.

Монголчууд Солонгосын хуулийн талаарх мэдээллийг авч, эрхээ хамгаалуулахыг хүсвэл Монгол дахь “Хан Мон Лоу” хууль зүйн товчоо, Солонгос дахь “Хан Мэг” хууль зүйн товчоонд хандах боломжтой юм байна.