Нэг. Намтрын товчоон
Рэнцэндоржийн Хосбаяр:
-1979 онд Улаанбаатар хотноо төрсөн
-Дарханы 9, 14 Улаанбаатарын 20, 38-р сургуульд суралцаж байсан
-1997 онд АНУ-д анхны солилцооны хөтөлбрөөр ирж, 1997-1998 ондMountainburg, AR High School-д суралцсан
-2000-2002 онд University of Arkansas  Watton business School-д элсэн оржээ
-2002-2007 онд Америкийн армийн тэнгисийн явган цэрэг /US Marine/-т алба хаасан
-2007-2009 онд буцаж Арканзасын ИС-д суралцан төгсгөжээ
-2009 оноос US Marine Corps -д ахлагчаар ажиллаж, одоо офицер болохоор бэлтгэж байна. Одоо Виржина мужид эхнэр 2 хүүхдийн хамтаар амьдарч байгаа.

Хоёр. Зорилгоос зорилго руу

Г.Г-Сүүлийн үед монгол залуус гадаадад ихээр гарч, өмнөө зорилго тавин сайн суралцаж, амжилттай ажиллаж байгаа нь анзаарагдаж байна. Энэ бол их боломж.  Тэд үнэхээр хурдан хөгжиж, бас өөрчлөгдөж байна. 
Р.Х- Залуу хүний амьдралын утга учир, хөгжил дэвшил, байгаа боломжоо бүрэн дүүрэн ашиглах чадвар, амжилт гаргах үндэс нь өмнөө тавьсан зорилгоос ихээхэн хамаардаг. Би анх АНУ-д суралцаж байхдаа армид явахыг хүссэн. Арми дотроо хамгийн нэр хүндтэй, мөрөөдлийн гэж хэлж болох тэнгисийн явган цэрэгт /ТЯЦ/ орохсон гэж мөрөөдсөн. Их шалгуур давж байж ТЯЦ-д тэнцээд олон олон залуустай өрсөлдөж байж өндөр чадвар эзэмшихийг, дараа нь дайнд оролцохыг, дараа нь офицер болохыг хүссэн. Энэ болгон миний амьдралын зорилго болон хувирч байлаа.
Бас хажуугаар нь сайн сургуульд суралцаж, өндөр боловсрол эзэмшин өөрийгөө хөгжүүлэхийг хүссэн. Хэдийгээр амаргүй байсан ч, зорилгодоо хүрэхийн тулд их ч хөдөлмөрлөж, их ч тэвчиж, их ч өрсөлдсөн. Одоо эргээд харахад энэ бүх мөчүүд зорилгоос зорилго руу тэмүүлсэн мөрөөдлүүд байлаа. Одоо ч зогсолтгүй л мөрөөдөж, зорьж тэмүүлж байна. Энэ л амьдралын их утга учир юм даа. Бас амьдралын хөтөч юм.

Г.Г- Мэдээж хүн болгон адилгүй. Зарим нь уйгагүй зүтгэн байж амжилтад хүрч байхад, зарим нь ямар ч зорилгогүй өдөр хоногийг өнгөрөөж л явна.
Р.Х.-Манай монголчууд аугаа ард түмэн. Гэхдээ өнөө үеийн залууст ажиглагдаж байгаа муу тал нь өөрийгөө зовоохгүйгээр амар хялбар амьдрах мөрөөдөл, залхуурал юм даа. Хүн өөрийгөө зовоохгүй амар хялбар байдлаар, хүссэн сайхан амьдралдаа хүрэх боломж үгүй. "Зовж олсон бүхэн амттай" гэдэг үг байдаг. 
Хүн залуу насандаа өөрт байгаа бүх боломжоо дайчилж, өөрийгөө зовоож, тарчлааж байж өөртөө бий болгосон баялаг нь их боломж болон хувирдаг. Алив зүйлийн хүнд хэцүүг нь барьж аван, түүнийгээ тэмцэл зүтгэлээр давж байж амжилтад хүрэхийн оронд залхуурч, "яавал өөрийгөө зовоохгүйгээр их мөнгө олж, сайхан амьдарч болох вэ?" гэж бодож эхлэхэд л чи өөрт байгаа олон боломжоо алдаж эхэлнэ гэсэн үг.

Г.Г-Америк орон надад лав их боломжийг мэдрүүлсэн. Сайн муу олон талтай ч хувь хүнд эрх чөлөөг нь эдлүүлж, боломжийг нь мэдрүүлж, бололцоог нь олгож чаддаг болохоор л олон сая хүн Америк руу тэмүүлдэг байх.
Р.Х-Америк орон надад өөрийгөө хөгжүүлэх их боломжийг өгсөн. Үүний төлөө би энэ оронд талархаж, хариу тус болохыг хичээдэг. Би энэ оронд суралцаж, армид алба хааж, бас ажиллаж байхдаа өөртөө байгаа боломжоо бүрэн ашиглаж, өөрөө хөгжихийг л хүссэн. Ийм боломжийг хүн бүрт тэгш олгож чаддагтаа л Америк, цагаач нарт хамгийн ээлтэй орон. 
Би энд монгол хүний мундаг гени, эр зориг, тэсвэр тэвчээр, ур ухааныг нотлохыг хүсдэг. Яагаад бид бусдаас дутуу байх ёстой гэж? Илүү, бүр их илүү байх ёстой.

Гурав: Америкийн арми эр зоригийн шалгуур

Г.Г-Арми бол эр хүний шалгуур. Армиар дамжуулж л тухайн орон эрчүүдээ сургаж, хатуужуулж, хүмүүжүүлж, хөгжүүлдэг. Харин америкийн армид алба хаана гэдэг...
Р.Х-Би 2002 онд Америкийн армид тэнцсэн. Надад олон сонголт байсан ч Америкт хамгийн шилдэг нь гэж тооцогддог тэнгисийн явган цэрэг /ТЯЦ/-т элсэж өөрийгөө сорихыг  хүссэн. ТЯЦ хамгийн өндөр шалгууртай. Учир нь тэд агаарт, газарт, усанд ер нь хаана ч тулалдах чадварыг эзэмшдэг. Тийм болохоор хамгийн эрүүл саруул, оюуны өндөр чадвартай, бие бялдрын өндөр хөгжилтэй залуусыг сонгон авна. 
Залуус Америкийн армид алба хаахад их амархан гэж ярьж, төсөөлдөг бололтой. 300 сая хүн амтай энэ оронд хүн амынх нь 1 % буюу 3 сая хүн л энэ албыг хаана. Тэгэхээр энэ бол их том шалгарал, их өрсөлдөөн. Өрсөлдөөн дундаас шалгарч байж л алба хаана. Тиймдээ ч их л бахархал болдог юм.

Г.Г-Яг тэнгисийн явган цэрэг /ТЯЦ/ буюу Marine-ийн бусдаас илүү гэж сонгох үндэслэл нь юу юм бол? Бид болохоор киноноос үзсэн төсөөлөлтэй байдаг. Их л өндөр бэлтгэгдсэн. мэргэшсэн чадвартай хүмүүс байдаг бололтой.
Р.Х-ТЯЦ буюу Marine АНУ-д хамгийн өндөр түвшинд мэргэшсэн арми гэж үздэг. Бусад армиудаасаа ялгаатай нь тэд шууд АНУ-ын ерөнхийлэгчийн мэдэлд захирагддаг. АНУ-ын ерөнхийлэгч асан Р.Реиганы "Хүн энэ амьдралдаа, би юу хийж бүтээвээ гэж өөрөөсөө асуудаг бол Marine-хан хэзээ ч ингэж асуудаггүй. Учир нь зөвхөн тэд л өөрсдийгөө бүрэн дайчилж, бүх боломжоо дүүрэн ашиглаж амьдардаг" гэж хэлсэн үг л энэ бахархлын илэрхийлэл. ТЯЦ-ийнхэн энэ үгэнд дуртай, байнга иш татаж байдаг. ТЯЦ-ийнхэн энэ дэлхийн хамгийн хүнд цэгт, хамгийн хүнд даалгаврыг биелүүлдэг юм.

Г.Г-Тийм болохоор ТЯЦ-ийнхэн өөрийн гэсэн ёс зүй, өндөр шаардлагатай байдаг байх.
Р.Х-Энд сонгохдоо өндөр шаардлагатай. Гэмт хэрэгт холбогдож байсан болон цагдаад шалгагдаж байсан, түүнчлэн олон шивээстэй бол авахгүй. Тэд хувцаслалт, соёл, ёс зүй, харилцаа, биеэ авч явах байдал талаасаа хамгийн үлгэр жишээ, өө сэвгүй байхыг шаарддаг. Худлаа хэлэх, хулгай хийх, цаг барихгүй байхыг хамгийн муу зүйл гэж үздэг. ТЯЦ-ийнхэн өдөр бүр сахлаа хусч, үсээ байнга засуулж, хувцсаа байнга цэвэрхэн өмсөж, гаж ямар нэгэн үнэртэй байхыг ч цээрлдэг. Та тэгээд төсөөлөөд үз дээ.

Г.Г-Ийм онцгой армид бэлтгэнэ гэдэг их л хатуу шаардлага, дэг хэрэгтэй байдаг байх.
Р.Х-ТЯЦ-т үнэхээр чанга бэлтгэдэг. Заримдаа надад "ингэж тамлуулж байхаар..." гэж бодох үе байсан. Гэхдээ энэ дэглэлт, тамлалт ямар нэгэн дайны үед амьд үлдэх баталгаа юм гэдгийг хожим Иракийн дайнд оролцохдоо жинхэнэ утгаар нь ойлгосон. Иракт байлдаж явахад энэ бэлтгэлжилт, надад илүү амар юм шиг л санагдаж байсан шүү. Ийм бэлтгэлжилтийн ачаар усанд 3 хонож, ямар хоолгүй 2 хоног тэсч, бүх л хүнд хэцүүг давж чадаж байсан. Энэ бэлтгэлжилтийн ачаар дайнд  өөртөө итгэлтэй, гэртээ амьд харих найдвартай болдог. 10 л усаар 20 сэкүндэд амжиж усанд орох чадвар ердийн зүйл. Мэргэн буучид 500 м-т буудах, далайд 1.5 км сэлэх, 5 км-т бүх хурдаараа гүйх, турникэнд хөдөлгөөнгүйгээр 20 суниах, шөнөөр шүхрээр үсрэх байнгын дасгал л дайны үед,бидний амьд гарах баталгаа болдог. 
Энэ бүх бэлтгэлжилт биднийг дээрээс өгсөн тушаалыг биелүүлэх, тухайн нөхцөл байдалд өөрийн рефлексээрээ бүхнийг гүйцэтгэхэд сургана. 

Г.Г-ТЯЦ байхын гол бахархал?
Р.Х-Америк даяараа ТЯЦ-ийхнийг хамгийн итгэлтэй, найдвартай хүмүүс гэж тооцдог. Тийм болохоор тэднийг сургуульд болон ажилд авахыг илүүтэй сонирхоно. Ажилд орох болон сургуульд элсэх хүсэлт бөглөхөд, ТЯЦ -ийн алба хаасан хүнд 15 пойнт нэмж тооцдог. АНУ-ын топ 10 компаны ихэни ажиллагсад нь, АНУ-ын цагдаа болон тусгай албадын ажиллагсдын ихэнхи нь ТЯЦ-ийнхэн байдаг гээд бод доо. Надтай хамт алба хааж байсан нэг залуу, одоо нэг мужийн амбан захирагчийн сонгуульд өрсөлдөж байна. 
Энэ бол тэдэнд маш их итгэдэг, тэдний ур чадварт маш их найддагийн нотолгоо.

Дөрөв. Дайн эр хүний мөн чанарын шалгуур

Г.Г-АНУ-ын арми Иракт байлдааны үйл ажиллагааг идэвхтэй явуулж байх үед чи алба хааж байсан төдийгүй, энэ дайнд АНУ-ын армиас оролцож байсан монгол хүн...
Р.Х-ТЯЦ-т алба хааж байгаад 2003 оны 1 сард Кувеитэд очсон. Харин 3 сарын 19 нд Иракийг чөлөөлөх ажиллагаанд оролцсон. Мэдээж цэргүүд үүрэг гүйцэтгэгчид учраас Америкийн төрийн бодлого болон ерөнхийлэгчийн шийдвэрийг шүүмжилж хэлэлцэн, дүгнэн ярих эрхгүй. Тийм шаардлага ч үгүй. 
Манай хэсэг Америкийн армийн цувааг хамгаалж байсан. Мэдээж Иракийн тал энэ цувааг таслахыг хичээнэ. Би отоонд орно, цуваа явж байхад дайсны галыг өөр дээрээ авч, хариу өгнө.  20-30 заримдаа хэдэн зуун машин техник, бусад зүйлийг хамгаална. Их л хариуцлагатай үүрэг.

Г.Г- Дайны тухай чиний бодол?
Р.Х- Дайн бол их л бохир зүйл. Цагаан ч биш, тас хар ч биш, саарал өнгөтэй. Дуу чимээ, цус, үхэл. Энд бүх зүйл яг л зэрэгцэж явдаг. Үхэл-амьдрал, эр зориг-айдас, хүн чанар-хулчгар зан гээд. Дайны үед бүх зүйл яг л дээд цэгтээ очно. Тухайн хүний мөн чанар, зан араншин ямар ч хаалтгүй яг л бодитоор илэрнэ. 
Дайны үед нөхөрлөсөн нөхөрлөл л жинхэнэ нөхөрлөл байдаг. Дайнд оролцсоноор хүн их өөрчлөгддөг. Оюун санааны стресс ердийн үеийнхээс 5 дахин их. Яг энэ утгаараа дайн бол эр хүний мөн чанарын оргил шалгуур.

Г.Г- Хэрхэн тулалдав?
Р.Х-Би мэргэн бууч байсан болохоор Хаммер дээр буудагчаар явна. Заримдаа батальоны захирагчийн бие хамгаалагч жолоочийн үүрэг гүйцэтгэнэ. Байлдааны 5 Хаммер хариуцна. Бас шуудан хариуцна. Тухайн нөхцөлд хийх ёстой ажил , гүйцэтгэх ёстой үүргээ л гүйцэтгэнэ. Бидний өөрсдийгөө хамгаалах боломж нь хурд, бас овсгоо л байсан.
Хүмүүс надаас " дайнд яваад хэдэн хүн алав?" гэж асуудаг юм. Би энэ асуултад дургүй л дээ. Бид үүрэг гүйцэтгэж, тушаал биелүүлж яваа болохоор дайснаа л устгах үүрэгтэй.

Г.Г- Хүн болгон дайн үзээгүй. Дайны тухай гэртээ диван дээр сууж байгаад дэлгэцээр үздэг. Тухайн үйл явдлыг дэлгэцээр үзэж байхдаа сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлнэ үү гэхээс яг бодитоор мэдэрч чадна гэж үү?
Р.Х-Яг дайнд тулалдаж явахдаа би яг юу бодсон гээч? Ердөө л маш хурдан хүүхэдтэй болохыг л хүссэн. Яг миний дэргэд үхэл амьдрал зэрэгцэж байх мөчид энэ амьдралын утга учир, амьд байхын жаргал, үр хүүхэдтэй байхын хэрэгцээг дэндүү сайн мэдэрсэн. Намайг үхэхэд миний үргэлжлэл үр удам энэ ертөнцөд үлдэнэ гэдэг зүгээр л нэг амьдрахаас огт өөр зүйл юм. 
Нөгөө талаар бид тулалдахдаа өөрийнхөө төлөө, найз нөхдийнхөө төлөө л тулалддаг. Нэг их "эх орныхоо төлөө', эсвэл "хайрт ерөнхийлэгчийнхээ төлөө" гэж боддоггүй юм. Миний хажууд надтай мөр зэрэгцээд тулалдаж байгаа найз нөхөртэйгээ цугтаа амьд харих ёстой гэдэг бодол л биднийг удирддаг. Тийм болохоор хичнээн хүнд нөхцөлд ч шархдаж, цустайгаа хутгалдсан анд нөхрөө үүрээд л дайны талбараас хамтдаа амьд гарах гэж тэмцдэг. 

Г.Г-Яг дайныг биеэр үзэж, тулалдааны талбарт амь өрсөн тулалдаж явсаны хувьд чи их өөрчлөгджээ. 
Р.Х-Одоо бол амьдралыг шал өөрөөр хардаг болсон. Амьдрал гэдэг ямар сайхан зүйл, амьд байх гэдэг ямар их боломж гэдгийг илүү ойлгосон. Түүнээс гадна дайн надад маш их боломжуудыг олгосон.

Нэг удаа манай дарга надад "Хосбаяраа! чи эр зориг чадвараараа Монгол-Америкийн цэргийн харилцаанд их түлхэц өгсөн шүү" гэж хэлсэн. Энэ үг надад их урам зориг төдийгүй их тэмүүлэл өгсөн. Би энд алба хааж байхдаа АНУ-ын ерөнхийлэгч асан Ж.Бушийн хамгаалалтад ажиллаж байлаа. Өнгөрсөн 7 сарын 4 нд АНУ-ын тусгаар тогтнолын өдөр АНУ-ын ерөнхийлэгч Б.Обама биднийг гэр бүлийн хамт Цагаан ордонд хүлээж авч уулзсан. 
Ерөнхийлэгч асан Ж.Буш Монголд айлчлахдаа аав ээж 2-ыг минь хүлээж авч уулзан талархал илэрхийлсэн. Энэ жил АНУ-ын БХЯ-ны дэд сайд Монголд айлчлахдаа аав ээж 2 дээр минь зочилж очин хүндэтгэл үзүүлсэн. Ямартай ч энэ бүхэн миний Америкийн армид нэр төртэй үүргээ биелүүлж яваагийн нотолгоо. Хамгийн гол нь би энд алба хааснаар энэ ертөнцийг арай том хэмжээгээр харж чадах боллоо.

Г.Г-Америкийн арми дахь Р.Хосбаярын орон зай?
Р.Х-Би дайнаас өмнө 2002 оноос ТЯЦ-т алба хааж байхдаа том бууны "мастер буудагч", жижиг бууны "онц буудагч" зэрэглэлтэй болсон. Мэдээж олон ур чадвараар хэнээс ч дутаагүй. Миний гол хүслэн Чингисийн монгол залуу, энэ дэлхийд хэнээс ч дутахааргүй, харин ч илүү гэдгийг нотлох хүсэл. 
Иракийн Багдад Хаммер дээрээ гараа зориуд ташаан дээр авч ил сууж явахдаа, аль 12 -р зуунд, яг энэ газар нутаг дээр Монголын дайчин цэргүүд морин дээрээ жишүүхэн сууж, гараа ташаан дээрээ авч ихэмсэг нь аргагүй харж явсан шүү дээ гэж сэтгэлдээ төсөөлөн, омогшиж явлаа. Тэр үедээ Marine Монгол гэдэг үгсүүд 2-уулаа М-ээр эхэлсэн юм байна шүү гэж бэлэгшээж байсан. 
Одоо бол  US Мarine Corps-t ахлагч цолтой, 30-аад цэрэг удирдаж байна. Ахлагч цол дороосоо 5 дахь зэрэглэл. Цаашдаа офицер болохоор бэлтгэж байна. Офицер болохын тулд одооныхоосоо хэд дахин илүү чадвартай баих ёстой. Хичээж зүтгэж л байна.

Тав. Хүнийг удирдана гэдэг маш өндөр чадвар

Г.Г-Хүнийг удирдана гэдэг маш өндөр чадвар шаарддаг. Мэдээж армид бол бүр ч их өндөр шаардлага тавигддаг байх.
Р.Х-Армид хүнийг араас нь биш урдаас нь удирддаг. Энэ нь, удирдаж байгаа хүн удирдлагадаа байгаа хүнээс бүх талаараа илүү байх ёстой гэсэн үг. Мэдлэг боловсрол, ур чадвар, зан харилцаа, биеэ авч явах соёл гэхчилэн бүх талаар үлгэр жишээ байх зарчим. Бэлтгэлжилт тулалдаанд хүртэл ямагт урд нь явна. Тэгж байж тэд над шиг болохыг хүсэх учиртай. Одоо миний удирдлагад байгаа 30 цэргийнхээ бүх л зүйлийг хариуцаж, санаа тавина. Эрүүл мэнд, гэр бүл, амьдралын олон асуудлууд гээд...

Г.Г-Тэгэхээр удирдлага хүнд их хариуцлага ирнэ гэсэн үг. Бас нэг том чадвар нь хариуцлага хүлээх чадвар юм даа. 
Р.Х-ТЯЦ-ийнхэн ямагт АНУ-ын төлөө, ТЯЦ-ийнхээ төлөө, хажуу дахь анд нөхдийнхөө төлөө байдаг. Яагаад гэвэл энэ чинь бие биеэсээ хамааралтай нэгэн цул зүйл. 
Чингисийн арми "аравтын"зохион байгуулалттай байсан нь тохиолдлын зүйл биш. Тэр 10 цэргийн нэг нь алдаа гаргахад бүгдийг нь шийтгэдэг байсан. АНУ-ын арми энэ зарчим дээр тулгуурладаг учраас амжилтад хүрдэг. Тэгэхээр удирдагч байна гэдэг, тэднийг нэгэн цул болгон зангидаж байна гэсэн үг. Үүнийг л би сайн сурч байгаа. Удирдлага хүн алдаа гаргах эрхгүй. Энэ бол олон хүний амь настай холбоотой учраас тэд хамгаас шилдэг, бас оюунлаг байх ёстой.

Г.Г-Сайн удирдагч хүн илүү оюунлаг, илүү хүнлэг, илүү чадвартай байна гэдэгтэй санал нийлж байна.
Р.Х-Хүмүүс цэрэг хүнийг зүгээр л үүрэг гүйцэтгэгч төдийгөөр төсөөлдөг. Үгүй л дээ. Илүү оюунлаг байхыг шаарддаг. Энэ шаардлагаараа ТЯЦ-ийнхэн их өндөр боловсролтой.
Би Арканзасын ИС-д суралцаж байгаад ТЯЦ-т явсан. 2007 онд цэргээс халагдаж, буцаж сургуульдаа ирээд хэдэн нөхдийн хамт "АНУ-ын цэрэгт алба хаасан оюутны холбоо" байгуулсан л даа. Арканзасын ИС нь АНУ-даа 51 -д ордог 40 000 орчим оюутнуудтай. Бидний энэ холбоо байнгын 120 гишүүд, дэмжигч 700 орчим гишүүдтэй болсон. Би анх энэ холбооныхоо санхүү хариуцсан дэд ерөнхийлэгчээр сонгогдлоо. Энэ хугацаандаа 60 000$-ын тэтгэлэг босгож чадсан. 
Харин төгсөх жилээ ерөнхийлэгчээр ажиллаж, ажлаараа 2009 оны "Оюутны шилдэг удирдагч" шагналыг хүртсэн. Энэ ч бас муугүй амжилт байлаа.

Г.Г- Сургуулийн төлбөрөө яаж шийдэж байв?
Р.Х-Би эрдэм мэдлэгийг их хичээж сурдаг. Ахлах сургууль болон ИС-д суралцаж байхдаа B үнэлгээ цөөхөн авсан даа. Ямагт л тэргүүлэхийг хүсч байсан. ИС-ийн эхний 2 жилийн төлбөрөө төлөх гэж, 2 ажил бүтэн цагаар хийж их ч гүрийсэн. Харин сүүлийн 2 жилд армийн тэтгэлэгээр суралцаж төгссөн. Одоо хэсэг хугацааны дараа мастерт сурах бодол бий.
Зургаа: Би монгол эр хүний бахархал байхыг хүсч байна

Г.Г-Яг үнэндээ чамтай ярилцахаар бодож байхдаа өөрөөр төсөөлж байсан. Харин ийм их эрч хүч, бахархлыг төсөөлж байсангүй.
Р.Х-Миний бахархал шүтээн минь аав ээж 2 минь Би тэднийгээ бурхан мэт шүтдэг. Аав минь Рэнцэндорж гэдэг цахилгааны механик инженерийн мэргэжилтэй хүн бий. Монголын армид олон жил пуужингийн инженер хийж байсан. Харин ээж минь Буяндэлгэр гэдэг ня-бо-гийн мэргэжилтэй. Булганд Дарханд, сүүлд  нь ХААЯ-нд ажиллаж байсан. Бид их удам сайтай хүмүүс. Одоо харин хүмүүс хүний удам судрыг нилээд сонирхдог болжээ. 
Миний бас нэгэн бахархал минь миний гэр бүл. Миний эхнэр Нямаа хуульч мэргэжилтэй. Миний мөрөөдөж байсанчлан 2 хүүхэд төрүүлж, өсгөж байна. Бид сэтгэл хангалуун аз жаргалтай амьдарч байгаа.

Г.Г-Харин би чамайг Америкийн армид нэр төртэй, орон зайтай яваа монгол хүн гэдгээр чинь бахархаж байна. Чи Монголын ирээдүй болсон олон залууст үлгэр жишээ болж чадна. 
Р.Х-Би Монгол хүн гэдгээрээ маш их бахархаж ямагт омогшиж явдаг. Хаа ч явсан "би монгол хүн шүү, бусдаас илүү байх ёстой" гэж өөртөө хэлдэг. Яагаад гэвэл бид аугаа өвөг дээдсийн үр сад, Чингис хааны удам. 
Би өөрт байгаа бүх авьяас чадлаа бүрэн дайчилж, хаа ч явсан Монгол гэдэг нэрийг гаргахыг хүсдэг. Хэзээ нэгэн цагт Монголынхоо төлөө өөрийн сурсан, өөртөө бий болгосон бүхнээ зориулна гэдэгтээ итгэдэг. Харин одоо бүр ч их зүйл сурч, их ч хөгжих хэрэгтэй байна.

Г.Г-Чамаас их эрч хүч, бардамнал, омогшил мэдрэгдэж байна шүү.
Р.Х-Хүмүүс заримдаа "даруу" байх хэрэгтэй гэдэг. Заримдаа би үүнийг өөрөөр боддог.
Залуус бид хийж чадаж, бүтээж чадаж, сурч чадаж байгаа зүйлдээ бахархаж, омогшиж, өөрийгөө болон бусдыг асааж, шатааж байх хэрэгтэй. Хоосон онгирч сагсуурахаас огт өөрөөр, сурч хийж бүтээж чадаж байгаа хэрээрээ өөрөөрөө бахархаж байх хэрэгтэй. 
Монголчууд бидэнд нэг муу зан бий. Ихийг бүтээж сайн яваа нэгнээ хараад бахархаж, "энэ ингэж чадаж байхад, би үүнээс илүүг сурч бүтээх сэн" гэж хичээхийн оронд "энэ юун онгироо юм бэ? ямар нэгэн зүйл нь бүтэлгүйтээд над шиг болоосой" гэж арчаагүй, залхуу сэтгэлдээ уягдаж суудаг. Энэ үнэхээр муухай зан. Бидэнд шударга өрсөлдөөн хэрэгтэй байна. Бид атаа хорслоор биш шударгаар өөр хоорондоо өрсөлдөж, бие биенээ дэмжиж, эвлэлдэн нэгдэж чадвал амжилтад хүрнэ. Монгол хүний гени үнэхээр агуу шүү. Бид бүхнээс илүү байж чадна.

Г.Г-Чамд амьдралын туйлын зорилгоос гадна нэг зарчим байна даа?
Р.Х-Хүмүүс бие биенээ шүүмжилж, их зааж сургадаг. "Чи тэгэхгүй яасан юм бэ?", " Чи тэгэх хэрэгтэй шүү дээ" гэхчилэн. Би тийм хүмүүст "чи миний гутлыг өмсөөгүй байж, намайг яаж алхахыг мэдэхгүй шүү дээ" гэж хэлдэг. За тэгээд миний хэлдэг хэдэн үг бий. "АМъДРАЛ АУГАА САЙХАН. ГЭХДЭЭ ЗӨВ АМъДРАХ Нъ ХАМГААС ХЭЦҮҮ"." ЧИ ӨӨРИЙНХӨӨ АМъДРАЛААР АМъДАР! ХАРИН ХЭНЭЭС Ч УУЧЛАЛ БҮҮ ГУЙ! ШҮҮГЧ Нъ ЦАГ ХУГАЦАА Л БАЙДАГ". 
Энэ бол миний амьдралын зарчим. Заавал бусдад таалагдах албагүй. Энэ миний өөрийнхөө амьдралаас олж авсан ухаарал.  ТЯЦ-ийнхэн "Нөхрийн сайн нь дайсны аймшиг" гэж ярьцгаадаг. ТЯЦ-ийнхэн "үхэхдээ хүртэл дайсандаа сайхан харагдах ёстой" гэж сургадаг. Чухам тийм болохоор дайснууд нь хүртэл ТЯЦ-ийнхэнтэй тулалдахаас зайлсxийдэг.

Г.Г-Чамтай уулзаж ярилцахад үнэхээр сайхан байлаа. Чамайг монгол залуусын гайхамшигт нэгэн бахархал, үлгэр дуурайлал нь байгаасай гэж хүсч байна. Чи мундаг байна шүү! Илүү мундаг байгаарай. 
Р.Х-Танд ч бас их баярлалаа. Монголчууд бид цөөхүүлээ. Гэхдээ бүгдээрээ мундаг байх боломжтой. Залуус минь өмнөө уул шиг том зорилт тавьж, түүнийхээ төлөө цуцалтгүй зүтгэж, өөрийгөө зовоож, тамалж байгаад ч болов зорилгодоо заавал хүрч сур. Тэгвэл чи хүч чадалтай, бахархах зүйлтэй, аугаа Монгол хүн гэдгээ мэдрэх болно. Та нартаа амжилт хүсье.
Саяхан Р.Хосбаяр маань АНУ-ын нэртэй ТВ-ийн алдартай шоунд оролцоод ирсэн гэсэн. Монгол залуусийн ид хав, авьяас чадварыг харуулсан тэрхүү шоуг 2011 оны хавар бид үзэх биз ээ.