Бичлэгийн тоо 4,494
Нэгэнтээ их, дээд сургуулийг vй олноор нь "бойжуулсан" боловсролын гажуудал нийгэмд дипломтой ажилгvйчvvдийн тоог нэмэгдvvлснээс хэтэрсэнгvй.
Харин бvгд л хуульч, сэтгvvлч, эдийн засагч, орчуулагч болохоор хошуурсан туйлшрал нь мэргэжлийн баримжааг алдагдуулснаас цаашилсангvй. Vр дагаварт нь єдгєє бид нийтийн хоолны салбараа солонгосчуудад, барилгын салбараа хятадуудад эзлvvлж, мэргэжилгvй монголчууд гудамжинд лааз єшиглєж явна. Мэргэжилгvй, мэргэжилтэй ч ажлын байргvй манайхны амьдралаа сайжруулах ганц боломж нь харьд очиж ажиллах. Ажиллах хvч гаргах гэрээтэйгээрээ Солонгос хамгийн том боломж байдаг бол Америк явахыг мєрєєдєгч туйлын хvсэлтнvvд ч олон. Амьдралаа сайжруулж, єєрийгєє сорихоор шулуудсан монголчуудын эрэлт, хvсэл дэлхийгээр тархааж, албан бус тоогоор єдгєє 200 мянган монгол гадаадад ажиллаж амьдарч байна.
Энэ нь манай улсын нийт ажиллах хvчний 9.3-18.6 хувь юм. Тэдний дунд амжилттай сайн ажиллаж яваа нь олон. Монголчууд маань уугуул оюунлаг, авхаалжаараа хаана ч очсон нутагшиж чаддаг тєрмєл чанартай. Эх нутагтаа ажилгvй, мэргэжилгvй хэмээн гологдож явсан нэгэн Солонгост vйлдвэрийнхээ цехийн дарга болчихсон, хєрєнгєгvй ядаж явсан нэгэн Америкт хувийн бизнес эрхлээд, тєгсєєд хаачихаа мэдэхгvй явсан нэгэн дэлхийн тэргvvлэгч компанид мэргэжлээрээ ажиллаж яваа олон арван монголыгоо бид мэднэ. Тэгэхээр эдийн засгийн хєшvvрэг бvхий хууль ёсыг дээдэлсэн, тогтвортой нийгэм буй болбол эх нутагтаа сайхан амьдрах хvсэл, сэтгэл хэнд ч бий. Тийм цаг ч холгvй байна. Саяхан гадаадад ажиллаж, амьдарч байгаа монголчуудын "Эх орныхоо хєгжилд-бидний оролцоо" чуулга уулзалт болж, Засгийн газраас "Зєгийн vvр" хєтєлбєрийг баталсан. Тус хєтєлбєр нь хилийн чанадад амьдарч буй иргэдээ эх орондоо ирж ажиллаж, амьдрахад нь бодит мэдээллээр хангах, тэдний боловсрол, мэргэжлийн туршлага, ур чадварын талаар мэдээллийн сан vvсгэх, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын мэдээллийг гадаадад байгаа монголчууддаа хvргэх зорилготой. Ингэснээр гадаадад байгаа монголчууд эх орондоо эргэн ирж хєдєлмєр эрхлэх, бизнесийн vйл ажиллагаа эхлvvлэх болон дотоодын аж ахуйн нэгж байгууллагуудтай хамтран ажиллах эрхзvйн орчин бvрдvvлэх, хамтран ажиллахад зуучлах, бизнесийн зєвлєх vйлчилгээ vзvvлэхэд дэмжих тогтолцоо бvрдэх ажээ.
Монголчууд байгалийн баялгаа эдийн засгийн эргэлтэд оруулж эхлэх гэж буй энэ алтан цаг vед хєдєлмєрийн зах зээл дээр мэргэжилтэй ажилтан топ эрэлттэй байна. Єєрєєр хэлбэл, манай улсад 2010-2015 онд 40 мянга гаруй ажлын байр шинээр бий болно. Vvний зургаан мянга гаруй нь инженер, техникийн ажилтан байх бєгєєд єндәр технологийн аж vйлдвэрийн салбарт ажиллах хvчний эрэлт хэрэгцээ эре нэмэгдэхээр байна. Харин эдгээр мэргэжилтнийг хаанаас олох вэ?
Энэ асуултад хариулт єгч, уржигдархан Засгийн газрын хэрэгжvvлэгч агентлаг Мэргэжлийн боловсрол сургалтын газар хєдєлмєрийн зах зээлд нийцсэн эдийн засгийн шаардлага хангахуйц мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх сургалтын хєтєлбєр эхлvvлсэн нь залууст маш том боломж боллоо. БСШУЯ "Оюутолгой" ХХК-тай хамтран "Оюутолгой" тєслийн vйлдвэрлэлийн шатанд шаардлагатай 3000-3500 ажилтан бэлтгэх сургалт эхлvvлҗ байна. Эхний 1000 хvнийг бэлтгэх мэргэжлийн сургалт удахгvй шинэ хичээлийн жилийн анхны єдрєєс эхэлнэ. Сургалтын зардал, тэтгэлгийг "Оюутолгой" тєслєєс бvрэн дааж буй учир залууст онцгой боломж болж буй юм. Амжилттай сайн суралцагсдад "Оюутолгой"-д ажиллах боломж бий.
Сvvлийн жилvvдэд мэргэжлийн сургалт vйлдвэрлэлийн тєвvvд сэргэж, суралцагсдын тоо тасралтгvй нэмэгдэж буй. Эдийн засаг єсч, барилга, зам, уул уурхай зэрэг салбарт томоохон хєрєнгє оруулалт хийгдэж байгаа нь мэргэжлийн єндєр ур чадвартай ажиллах хvчний хэрэгцээг нэмэгдvvлж байна. Энэхvv єсєн нэмэгдэж буй хэрэгцээг хангах vvднээс 2006 онд мэргэжлийн 26 сургуулийн барилгыг єргєтгєж, засварлахад тэрбум тєгрєгийн орчим тєгрєг тє-сєвлєсєн нь 1990 оноос хойш улсын тєсвєєс ийм сургуулиудад хийсэн анхны том хєрєнгє оруулалт байв. Мєн тэтгэлэг олгох болсон нь мэргэжлийн сургалт vйлдвэрлэлийн тєвд суралцах хvсэлтэй хvvхэд залуусын тоог нэмэгдvvлсэн бєгєєд тєгсєгчдийн 70 хувь нь ажлын байраар хангагдаж байна. Тэгэхээр манай улсад ажлын байр хангалттай бий. Хамгийн гол нь дээд нь ч, дунд нь ч ажлын байрандаа гологдохгvйн тулд єєрєє хичээх хэрэгтэй гэсэн vг. Мєн бvх шатны сургуулиудын сургалтын чанарыг сайжруулахад салбар хариуцсан яам, мэргэжлийн хяналтынхан анхаарах учиртай юм. Гэтэл мєн нєгєє талд иргэдээ Солонгос явуулж харийн нутгийг хєгжvvлэх vйлсэд хvчин зvтгvvлэх "хєдєлгєєн" хєлтэй хэвээр л байна. Солонгост ажиллаад хожсон нь ч, алдсан нь ч бий байх.
Тус улсыг зорьж буй хvмvvсийн дийлэнх нь хєдєлмєрийн насны эрэгтэйчvvд. Хvний нутагт хар ажил хийхээр хэдэн зуугаараа явж буй эрчvvдээ харахад харамсал тєрнє vv гэхээс баярладаг хvн байхгvй. Нєхрєє, сvйт залуугаа vдсэн єрх толгойлон vлдсэн эхнэр хvvхнvvд, аавгvй єсч байгаа хvvхдvvд л олон байна. Тэд маань барилга, зам, машин гэхчилэн хvнд болоод хєнгєн vйлдвэрлэлийн бvхий л салбарт ажиллаж, хангvг vндэстэн хєгжихєд хувь нэмрээ оруулж явна. Энэ єдрvvдэд ч монгол залуус хэдэн зуугаараа Солонгосыг зорихоор "алалцаж" байгаа. Шалгалтад тэнцээгvй зарим нь бухимдахдаа долдугаар сарын 1 шиг vймээн самуун дэгдээнэ гэж айлгаж байх юм. Тараа таниулсан монголчуудын занг мэдэх болсон солонгосууд нь ажиллах хvч авах квотыг цєєлнє гэх айлгах.
Тєр засаг ч энэ байдлыг харж, дvгнэлт хиймээр байна. Эх оронд маань мэргэжилтэй ажилтан хэрэгтэй байхад хvний нутаг уруу илгээгээд яах юм бэ. Залуусаа сургаад, дэмжээд авъя. Эхний алхмууд ч хийгдээд эхэллээ шvv дээ. Тэгэхээр залуус маань тєр засгаас ажилгvйчvvдийн тоог багасгахад анхаарч байгаа эдгээр боломжийг анзаарч харах, эх оронч сэтгэлтэй баймаар байна. Заавал хvний нутагт очиж ажиллах гэж vхэн хатан зvтгэхээ боливол яасан юм бэ, залуус аа. Хvний нутгийг биш эх орноо хєгжvvлэх цаг иржээ
Харин бvгд л хуульч, сэтгvvлч, эдийн засагч, орчуулагч болохоор хошуурсан туйлшрал нь мэргэжлийн баримжааг алдагдуулснаас цаашилсангvй. Vр дагаварт нь єдгєє бид нийтийн хоолны салбараа солонгосчуудад, барилгын салбараа хятадуудад эзлvvлж, мэргэжилгvй монголчууд гудамжинд лааз єшиглєж явна. Мэргэжилгvй, мэргэжилтэй ч ажлын байргvй манайхны амьдралаа сайжруулах ганц боломж нь харьд очиж ажиллах. Ажиллах хvч гаргах гэрээтэйгээрээ Солонгос хамгийн том боломж байдаг бол Америк явахыг мєрєєдєгч туйлын хvсэлтнvvд ч олон. Амьдралаа сайжруулж, єєрийгєє сорихоор шулуудсан монголчуудын эрэлт, хvсэл дэлхийгээр тархааж, албан бус тоогоор єдгєє 200 мянган монгол гадаадад ажиллаж амьдарч байна.
Энэ нь манай улсын нийт ажиллах хvчний 9.3-18.6 хувь юм. Тэдний дунд амжилттай сайн ажиллаж яваа нь олон. Монголчууд маань уугуул оюунлаг, авхаалжаараа хаана ч очсон нутагшиж чаддаг тєрмєл чанартай. Эх нутагтаа ажилгvй, мэргэжилгvй хэмээн гологдож явсан нэгэн Солонгост vйлдвэрийнхээ цехийн дарга болчихсон, хєрєнгєгvй ядаж явсан нэгэн Америкт хувийн бизнес эрхлээд, тєгсєєд хаачихаа мэдэхгvй явсан нэгэн дэлхийн тэргvvлэгч компанид мэргэжлээрээ ажиллаж яваа олон арван монголыгоо бид мэднэ. Тэгэхээр эдийн засгийн хєшvvрэг бvхий хууль ёсыг дээдэлсэн, тогтвортой нийгэм буй болбол эх нутагтаа сайхан амьдрах хvсэл, сэтгэл хэнд ч бий. Тийм цаг ч холгvй байна. Саяхан гадаадад ажиллаж, амьдарч байгаа монголчуудын "Эх орныхоо хєгжилд-бидний оролцоо" чуулга уулзалт болж, Засгийн газраас "Зєгийн vvр" хєтєлбєрийг баталсан. Тус хєтєлбєр нь хилийн чанадад амьдарч буй иргэдээ эх орондоо ирж ажиллаж, амьдрахад нь бодит мэдээллээр хангах, тэдний боловсрол, мэргэжлийн туршлага, ур чадварын талаар мэдээллийн сан vvсгэх, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын мэдээллийг гадаадад байгаа монголчууддаа хvргэх зорилготой. Ингэснээр гадаадад байгаа монголчууд эх орондоо эргэн ирж хєдєлмєр эрхлэх, бизнесийн vйл ажиллагаа эхлvvлэх болон дотоодын аж ахуйн нэгж байгууллагуудтай хамтран ажиллах эрхзvйн орчин бvрдvvлэх, хамтран ажиллахад зуучлах, бизнесийн зєвлєх vйлчилгээ vзvvлэхэд дэмжих тогтолцоо бvрдэх ажээ.
Монголчууд байгалийн баялгаа эдийн засгийн эргэлтэд оруулж эхлэх гэж буй энэ алтан цаг vед хєдєлмєрийн зах зээл дээр мэргэжилтэй ажилтан топ эрэлттэй байна. Єєрєєр хэлбэл, манай улсад 2010-2015 онд 40 мянга гаруй ажлын байр шинээр бий болно. Vvний зургаан мянга гаруй нь инженер, техникийн ажилтан байх бєгєєд єндәр технологийн аж vйлдвэрийн салбарт ажиллах хvчний эрэлт хэрэгцээ эре нэмэгдэхээр байна. Харин эдгээр мэргэжилтнийг хаанаас олох вэ?
Энэ асуултад хариулт єгч, уржигдархан Засгийн газрын хэрэгжvvлэгч агентлаг Мэргэжлийн боловсрол сургалтын газар хєдєлмєрийн зах зээлд нийцсэн эдийн засгийн шаардлага хангахуйц мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх сургалтын хєтєлбєр эхлvvлсэн нь залууст маш том боломж боллоо. БСШУЯ "Оюутолгой" ХХК-тай хамтран "Оюутолгой" тєслийн vйлдвэрлэлийн шатанд шаардлагатай 3000-3500 ажилтан бэлтгэх сургалт эхлvvлҗ байна. Эхний 1000 хvнийг бэлтгэх мэргэжлийн сургалт удахгvй шинэ хичээлийн жилийн анхны єдрєєс эхэлнэ. Сургалтын зардал, тэтгэлгийг "Оюутолгой" тєслєєс бvрэн дааж буй учир залууст онцгой боломж болж буй юм. Амжилттай сайн суралцагсдад "Оюутолгой"-д ажиллах боломж бий.
Сvvлийн жилvvдэд мэргэжлийн сургалт vйлдвэрлэлийн тєвvvд сэргэж, суралцагсдын тоо тасралтгvй нэмэгдэж буй. Эдийн засаг єсч, барилга, зам, уул уурхай зэрэг салбарт томоохон хєрєнгє оруулалт хийгдэж байгаа нь мэргэжлийн єндєр ур чадвартай ажиллах хvчний хэрэгцээг нэмэгдvvлж байна. Энэхvv єсєн нэмэгдэж буй хэрэгцээг хангах vvднээс 2006 онд мэргэжлийн 26 сургуулийн барилгыг єргєтгєж, засварлахад тэрбум тєгрєгийн орчим тєгрєг тє-сєвлєсєн нь 1990 оноос хойш улсын тєсвєєс ийм сургуулиудад хийсэн анхны том хєрєнгє оруулалт байв. Мєн тэтгэлэг олгох болсон нь мэргэжлийн сургалт vйлдвэрлэлийн тєвд суралцах хvсэлтэй хvvхэд залуусын тоог нэмэгдvvлсэн бєгєєд тєгсєгчдийн 70 хувь нь ажлын байраар хангагдаж байна. Тэгэхээр манай улсад ажлын байр хангалттай бий. Хамгийн гол нь дээд нь ч, дунд нь ч ажлын байрандаа гологдохгvйн тулд єєрєє хичээх хэрэгтэй гэсэн vг. Мєн бvх шатны сургуулиудын сургалтын чанарыг сайжруулахад салбар хариуцсан яам, мэргэжлийн хяналтынхан анхаарах учиртай юм. Гэтэл мєн нєгєє талд иргэдээ Солонгос явуулж харийн нутгийг хєгжvvлэх vйлсэд хvчин зvтгvvлэх "хєдєлгєєн" хєлтэй хэвээр л байна. Солонгост ажиллаад хожсон нь ч, алдсан нь ч бий байх.
Тус улсыг зорьж буй хvмvvсийн дийлэнх нь хєдєлмєрийн насны эрэгтэйчvvд. Хvний нутагт хар ажил хийхээр хэдэн зуугаараа явж буй эрчvvдээ харахад харамсал тєрнє vv гэхээс баярладаг хvн байхгvй. Нєхрєє, сvйт залуугаа vдсэн єрх толгойлон vлдсэн эхнэр хvvхнvvд, аавгvй єсч байгаа хvvхдvvд л олон байна. Тэд маань барилга, зам, машин гэхчилэн хvнд болоод хєнгєн vйлдвэрлэлийн бvхий л салбарт ажиллаж, хангvг vндэстэн хєгжихєд хувь нэмрээ оруулж явна. Энэ єдрvvдэд ч монгол залуус хэдэн зуугаараа Солонгосыг зорихоор "алалцаж" байгаа. Шалгалтад тэнцээгvй зарим нь бухимдахдаа долдугаар сарын 1 шиг vймээн самуун дэгдээнэ гэж айлгаж байх юм. Тараа таниулсан монголчуудын занг мэдэх болсон солонгосууд нь ажиллах хvч авах квотыг цєєлнє гэх айлгах.
Тєр засаг ч энэ байдлыг харж, дvгнэлт хиймээр байна. Эх оронд маань мэргэжилтэй ажилтан хэрэгтэй байхад хvний нутаг уруу илгээгээд яах юм бэ. Залуусаа сургаад, дэмжээд авъя. Эхний алхмууд ч хийгдээд эхэллээ шvv дээ. Тэгэхээр залуус маань тєр засгаас ажилгvйчvvдийн тоог багасгахад анхаарч байгаа эдгээр боломжийг анзаарч харах, эх оронч сэтгэлтэй баймаар байна. Заавал хvний нутагт очиж ажиллах гэж vхэн хатан зvтгэхээ боливол яасан юм бэ, залуус аа. Хvний нутгийг биш эх орноо хєгжvvлэх цаг иржээ
Монголоо өмөөрөхдөө сэлэмний ир шиг хурц бай
Монголоо өрөвдөхдөө сэтгэл зүрхнээсээ хайлж бай
Түүхийг чинь гутааж байвал түүнийг чи мохоож бай
Түмнийг чинь зовоож байвал тэднийг чи тонилгож бай
Тэнгэр заяатайгаа бүү март Ядравч харийн шашин бүү шүт
Янаглавч харийн хүүхэн бүү тэвэр Цус чинь ариун гэдгийг бүү март
Ясаа нутагтаа үлдэхийг үргэлж сана
Чи Чин гүрний үлдэц биш Чингис богдын үр сад
Чи чиигтэй шавар тагзанд төрөөгүй
Чилийсэн шаргал талд Мэлийсэн сарны доор төрсийм
- Холбоотой бичлэг :
- http://www.mglclub.com/3485891/d69/trackback
