Moderator: mgl_300
Бичлэгийн тоо 42,366
MINII MONGOLIIN OHID BUSGUICHUUD EGCH NARAA UDAHGUI BOLOH MART IIN 8 NII MEND HURGEY....
Уншсан 1540 vote 0 2010.03.05 23:50:57Өргөн монголын хатан гоо
Өнөр бүлийн эзэн гоо
Бүүвэй аялах уян гоо
Бүхнийг шаглах уран гоо
Эрийг чимэх саран гоо
Энхрий аальтай бүсгүй гоо
Эрхэмсэг тансаг хатан гоо
Энгүй орчлонгийн эрхэм бүсгүй танд олон улсын эмэгтэйчүүдийн баярын мэнд XVRGEY....
Эх хүн бүүвэйн дуугаараа хорвоог уяруулдаг гэдэг нь хүнд хайр энэрлийг бэлэглэдэг ажээ. Эхийн тухай дуу мэддэггүй, бичээгүй найрагч байдаггүйтэй адил үрийнхээ төлөө санаа тавьдаггүй эх гэж үгүй билээ.
Эхийн сүү, эхийн өвөр байсан цагт энддэггүй гэж ярьдаг. Холын холд хүү нь өвдөхөд эх хүн совингоороо мэдэрч нойргүй хонох нь ч бий. Эхийн хэвлийгээс унаагүй юм шиг аашлах зан монгол хүнд байсангүй. "Ижийтэйгээ байхад баян байлаа" гэж манай нэг нэртэй найрагч бичсэн нь яасан үнэн билээ. Эхийнхээ ачийг хариулахыг хүсэхгүй хэн байх билээ. Ямартаа л "Ариун гангийн уснаас уулгахсан" гэж дуулж байх вэ дээ. Миний бие тээр жил нэгэн шүлэг оролдож
"Ижий минь намайг санасан байна билээ
Эргэж ирэхгүй удаад хүүгий нь сэтгэл дутахад
Ингэн туйлаадас тэргүүнд нь буусан байна билээ" гэж бичиж байснаа санаж байна.
Буриадын нэрт яруу найрагч Дондог Улзытуев манай нэгэн найрагчтай Улан-Үдэд хэд хоног архидаж байгаад нэг өдөр алга болчихож гэнэ.
Маргааш нь царай муутайхан орж ирээд "Би Агийн аймаг явахгүй бол болохгүй нь эхийн бие муу дуулдана. Эхнэрийг мянга ч хуурсан яах вэ. Эхийг ганц ч хуурч болохгүй"гэсэн гэдэг.
Тэгэхлээр эхийгээ хуурч, эхийгээ айлгах авир монгол хүнд байдаггүйн илрэл биз ээ. Нэгэн шүлэгч "Хүү цэргээс ирнэ гэж ээж минь
Авдраа уудлана
Ханьтай ч ирэх нь юу магад гэж
Эсгэчихээгүй дурдангаа гаргаж үзнэ" гэж эх хүний сэтгэлийг нүдэнд тустал бичсэн нь бий.
Оросын алдарт яруу найрагч С.Есенин эхийнхээ тухай үргэлж ярьж явдаг нэгэн байсан бөгөөд "Ээждээ бичсэн захидал" найраглалдаа,
"Санаж сарвайх ганц ээж минь
Сахилгагүй муу хүүгээ өршөө
Ирж уулзсангүй гэж хүүгээ буу зэмлэ
Их хотын шуугианд дутах юмгүй ч
Ээж, тосгон хоёроос минь илүү юм алга гэж бичсэн байдаг. "Хорвоогийн хүн бүхнийг эхийгээ хайрлаж яваарай гэж захья" гэж Чилийн алдарт яруу найрагч Пабло Неруда бичиж байлаа.
"Эх хүн, Эмэгтэй хүний өөдөөс буу шагайх нь байтугай хялайн харж болно гэж үү" гэж Чехийн нэрт хувьсгалч Калара Цеткина уриалж явлаа. 1939 оны Халх голын дайнд манай нэг эрэлхэг дайчин Японы нэгэн мэргэн буудагчийг буудчихаад очиход тэр нь эмэгтэй эх хүн байж. Хөхнөөс нь сүү садраад үхлүүд хэвтэх түүнийг харснаас хойш буу шагайж чадахгүйд хүрсэн тухай дурсамждаа бичсэн байдаг. Оросын алдарт яруу найрагч Тавардовский нэгэн шүлэгтээ
"Ээж минь хүүдээ бүү зов
Эргэж ирэх нэгэн өдрийг хүлээ
Дайн дайсныг авч явахаас биш
Хүүг чинь авч явахгүй
Хэвлий болсон ариун эх орон та юм шүү" гэжээ.
Ийнхүү эхийнхээ тухай бичдэггүй үндэстэн гэж байдаггүй биз ээ. Сумын бага сургуульд байранд суухдаа ээжийг санах гэдгийг анх удаа үзсэнсэн. Дэрэнд хүрэхэд дээлийн нь үнэр үгүйлэгдээд дэндүү тансаг ээжийн бор авдар бодогдоод, дэнж хөтлийн тэртээх гэрээдээ очихын хүслэн болдогсон. Энэ бол тухайн хөдөөгийн ахуй амьдралтай холбоотой биз ээ.
Эхийнхээ сүүг хөхөж өссөн хүн харгис байх учиргүй гэж ярих нь бий. Манай нутгийн нэгэн эр эхнэрийнхээ дэргэд "Эхийгээ өнгөрснөөс хойш ээжийнхээ аягалсан цайнаас илүү сайхан цай уусангүй" гэж ярихад нь эхнэр нь уурсан "Би чамд ямар цай чанаж өгчихөөд байгаа юм бэ. Би ч бас эх хүн шүү" гэхэд мань хүн дуугүй болсон гэдэг. Хэн хэний нь зөв юм даа.
"Бурхан бурхан гэх боловч ижийгээс минь илүү бурхан хаа байгаа юм бэ" гэж нэгэн найрагч бичсэн удаатай. Энэ хорвоогийн хэн ч бай ижийтэйгээ байхдаа баян байдаг даа. Ариун сэтгэлт хүний оюун ухаанд нас дээр гарсан ч ижий гэдэг бодогдоостой байдаг юм гэнэ билээ. Ээжийгээ бодохгүй цаг, Ээжийгээ санахгүй мөч хэн хүнд байдаггүй биз ээ.
Айл гэр болж өрх тусгаарласан хэрнээ ээждээ гүйгээд байхыг яана. Аргагүй л эхийн хайр үрд шингэснийх биз ээ. Тэгэхдээ эх үр хоёр бие биенээ санан уулзалдах шиг дээдийн жаргал энэ хорвоод байдаггүй гэж хэлж болно оо. Хаана хэний үнээ тугал нийлэх гэж явна вэ, тэнд дуу нь хангинаж явдаг, хэн гээчийн бие лагшин муу дуулдана түүнд уулга алдан гүйдэг ээжийгээ бодоход нүдэнд нулимс цийлгэнэнэ билээ.
Эхийн сүү, эхийн өвөр байсан цагт энддэггүй гэж ярьдаг. Холын холд хүү нь өвдөхөд эх хүн совингоороо мэдэрч нойргүй хонох нь ч бий. Эхийн хэвлийгээс унаагүй юм шиг аашлах зан монгол хүнд байсангүй. "Ижийтэйгээ байхад баян байлаа" гэж манай нэг нэртэй найрагч бичсэн нь яасан үнэн билээ. Эхийнхээ ачийг хариулахыг хүсэхгүй хэн байх билээ. Ямартаа л "Ариун гангийн уснаас уулгахсан" гэж дуулж байх вэ дээ. Миний бие тээр жил нэгэн шүлэг оролдож
"Ижий минь намайг санасан байна билээ
Эргэж ирэхгүй удаад хүүгий нь сэтгэл дутахад
Ингэн туйлаадас тэргүүнд нь буусан байна билээ" гэж бичиж байснаа санаж байна.
Буриадын нэрт яруу найрагч Дондог Улзытуев манай нэгэн найрагчтай Улан-Үдэд хэд хоног архидаж байгаад нэг өдөр алга болчихож гэнэ.
Маргааш нь царай муутайхан орж ирээд "Би Агийн аймаг явахгүй бол болохгүй нь эхийн бие муу дуулдана. Эхнэрийг мянга ч хуурсан яах вэ. Эхийг ганц ч хуурч болохгүй"гэсэн гэдэг.
Тэгэхлээр эхийгээ хуурч, эхийгээ айлгах авир монгол хүнд байдаггүйн илрэл биз ээ. Нэгэн шүлэгч "Хүү цэргээс ирнэ гэж ээж минь
Авдраа уудлана
Ханьтай ч ирэх нь юу магад гэж
Эсгэчихээгүй дурдангаа гаргаж үзнэ" гэж эх хүний сэтгэлийг нүдэнд тустал бичсэн нь бий.
Оросын алдарт яруу найрагч С.Есенин эхийнхээ тухай үргэлж ярьж явдаг нэгэн байсан бөгөөд "Ээждээ бичсэн захидал" найраглалдаа,
"Санаж сарвайх ганц ээж минь
Сахилгагүй муу хүүгээ өршөө
Ирж уулзсангүй гэж хүүгээ буу зэмлэ
Их хотын шуугианд дутах юмгүй ч
Ээж, тосгон хоёроос минь илүү юм алга гэж бичсэн байдаг. "Хорвоогийн хүн бүхнийг эхийгээ хайрлаж яваарай гэж захья" гэж Чилийн алдарт яруу найрагч Пабло Неруда бичиж байлаа.
"Эх хүн, Эмэгтэй хүний өөдөөс буу шагайх нь байтугай хялайн харж болно гэж үү" гэж Чехийн нэрт хувьсгалч Калара Цеткина уриалж явлаа. 1939 оны Халх голын дайнд манай нэг эрэлхэг дайчин Японы нэгэн мэргэн буудагчийг буудчихаад очиход тэр нь эмэгтэй эх хүн байж. Хөхнөөс нь сүү садраад үхлүүд хэвтэх түүнийг харснаас хойш буу шагайж чадахгүйд хүрсэн тухай дурсамждаа бичсэн байдаг. Оросын алдарт яруу найрагч Тавардовский нэгэн шүлэгтээ
"Ээж минь хүүдээ бүү зов
Эргэж ирэх нэгэн өдрийг хүлээ
Дайн дайсныг авч явахаас биш
Хүүг чинь авч явахгүй
Хэвлий болсон ариун эх орон та юм шүү" гэжээ.
Ийнхүү эхийнхээ тухай бичдэггүй үндэстэн гэж байдаггүй биз ээ. Сумын бага сургуульд байранд суухдаа ээжийг санах гэдгийг анх удаа үзсэнсэн. Дэрэнд хүрэхэд дээлийн нь үнэр үгүйлэгдээд дэндүү тансаг ээжийн бор авдар бодогдоод, дэнж хөтлийн тэртээх гэрээдээ очихын хүслэн болдогсон. Энэ бол тухайн хөдөөгийн ахуй амьдралтай холбоотой биз ээ.
Эхийнхээ сүүг хөхөж өссөн хүн харгис байх учиргүй гэж ярих нь бий. Манай нутгийн нэгэн эр эхнэрийнхээ дэргэд "Эхийгээ өнгөрснөөс хойш ээжийнхээ аягалсан цайнаас илүү сайхан цай уусангүй" гэж ярихад нь эхнэр нь уурсан "Би чамд ямар цай чанаж өгчихөөд байгаа юм бэ. Би ч бас эх хүн шүү" гэхэд мань хүн дуугүй болсон гэдэг. Хэн хэний нь зөв юм даа.
"Бурхан бурхан гэх боловч ижийгээс минь илүү бурхан хаа байгаа юм бэ" гэж нэгэн найрагч бичсэн удаатай. Энэ хорвоогийн хэн ч бай ижийтэйгээ байхдаа баян байдаг даа. Ариун сэтгэлт хүний оюун ухаанд нас дээр гарсан ч ижий гэдэг бодогдоостой байдаг юм гэнэ билээ. Ээжийгээ бодохгүй цаг, Ээжийгээ санахгүй мөч хэн хүнд байдаггүй биз ээ.
Айл гэр болж өрх тусгаарласан хэрнээ ээждээ гүйгээд байхыг яана. Аргагүй л эхийн хайр үрд шингэснийх биз ээ. Тэгэхдээ эх үр хоёр бие биенээ санан уулзалдах шиг дээдийн жаргал энэ хорвоод байдаггүй гэж хэлж болно оо. Хаана хэний үнээ тугал нийлэх гэж явна вэ, тэнд дуу нь хангинаж явдаг, хэн гээчийн бие лагшин муу дуулдана түүнд уулга алдан гүйдэг ээжийгээ бодоход нүдэнд нулимс цийлгэнэнэ билээ.