-Юрий Викторович, яагаад хүн гэнэт уурлаж бас бусдыг алмайруулдаг юм бол?

-Яагаад гэвэл цочмог уур яг л цөмийн бөмбөгийн тэсрэлт шиг байдаг. Ерөнхийдөө уур өчүүхэн жижиг зүйлээс эхлэлтэй байдаг. Энгийн зүйл дээр ч сэтгэл дундуур байж тэр нь хуримтлагдсаар нэг л өдөр тэсэрч бөмбөг тэсрэхийн дайтай болдог. Уурлан хар санах, ямар нэг зүйлд таагүй хандах зэрэг нь хүний сэтгэл зүрхэнд хуримтлагдсаар сөрөг эмоцийн үүр уурхай болно. Иймэрхүү байдалд орсон хүн өчүүхэн зүйл дээр ч бухимддаг, дэмий шахам зүйлд огцом уурладаг болдог.

-Хүнийг хамгийн их уурлуулдаг дэмий шахам зүйлсийн тухайд?

-Эл нүглийн үндэс бол оюун санааны болоод сэтгэл зүйн зовиурт шаардлага. Хэрэв хүн өлсч, даарч, нойр дутмаг байх юм бол уурлаж бухимдах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байна гэж ойлгож болно. Сэтгэлийн зовиурт шаардлага гэдэг нь ойр дотны хүмүүстэйгээ таагүй харилцаанд байхыг хэлдэг. Мөн хамт ажилладаг хүмүүсийнхээ зүгээс хүндлэл, дэмжлэг байхгүй үед уур бухимдлын үндэс тавигдсаар байх болно. Цаашлан эрх чөлөө хязгаарлагдмал үед уур уцаарын эх үндэс болсон сэтгэл зүйн хямралд орж эхэлдэг. Ертөнцийг үзэх үзэл, үнэ цэнэтэй бүхнийг нь хүмүүс үл тоомсорлох зэрэг нь жинхэнэ галзуурлын шалтгаан ч болох талтай.

-Бурхан хилэгнэнэ гэж ярьдаг. “Бурхны уур” гэдэг үг Библийн сударт 55 удаа дурдагддаг. Тэгэхээр эл нүгэл “үхлийн” гэсэн тодотголтой байж чадах уу?

-Тийм ээ, бухимдал заримдаа зөв зүйлд хүргэдэг. Хүн өөрийнхөө алдаанд ууртай хандах хэрэгтэй гэсэн сургаал ч бий. Уг сургаальд уур биднийг нойрноос сэргээж, хөдөлгөөнд оруулдаг гэсэн санааг илэрхийлсэн байдаг.

-Уурлах нь бусад нүгэл шиг бидэнд удамшдаг уу?

-Яриангүй. Бүр холын хамаатнуудаас маань өвлөгдөн ирдэг гээд бод доо. Уурлах үеийн зүрхний цохилт зугатах уу, дайрах уу гэсэн хоёр сонголтын нэг дээр зогсдог.

-Зарим хүн бараг л уурладаггүй, гэтэл зарим нь шүдэнз зурахтай адил амархан уурладаг. Энэ тал дээр таны бодол?

-Энэ бол мэдээж тухайн хүний зан чанар, дааврын ялгаруулалт, сэтгэл зүйн байдлаас хамаарна. Жишээ нь холерик хүмүүс түргэн ааштай, сэтгэл санааны огцом өөрчлөлттэй, ихэнх зүйлд сэтгэл тавгүй байх хандлагатай байдаг. Тиймдээ ч эртний грекүүд холерик хүн шар ихтэй, ууртай гэдэг байсан.

-Дааврын ялгарал ууртай хэрхэн холбогддог юм бол?

-Жишээлбэл, тироксин хэмээх төмрийн даавар цусанд ихсэх үед хүн аливаа зүйлд мэдрэг, сөргөөр хандах магадлал өндөртэй болдог. Мөн хүний насны онцлог дааврын ялгарал ихээхэн нөлөөтэй. Тэр ч атугай агаарын даралт ч хүний уур бухимдалд нөлөөлж чаддаг гэж эрдэмтэд тооцоод буй.

-Уурын оч секундын дотор дэгддэг хэрнээ яг л цөмийн бөмбөг шиг байдаг. Үр дагавар нь хэр хортой байдаг юм бол?

-Мэдээж хортой. Ийм хүчтэй дэлбэрэлтийн дараахь үр дагавар удаан хугацааны туршид үргэлжилдэг нь харамсалтай. Тухайлбал үүнээс үүдэлтэй хэд хэдэн сөрөг дагаврыг дурдаж болно:
1.Уур бухимдлаас улбаатай адреналин, норадреналины ялгарал нь биеийн хүчний ажилгүйгээр бие махбодийг сүйтгэх аюултай. Эдгээр даавар цусны судасны булчинг өргөсгөж, хүний дотор эрхтэнгүүдэд хучилтөрөгч, тэжээлийн бодисын дутагдлыг бий болгодог. Өөрөөр хэлбэл уур хүний биеийг бүхэлд нь сүйтгэх чадвартай.
2.Архаг шинжтэй уур бухимдал хүний дархлааны системийг гэмтээж өвчинд өртөмтгий болгодог. Ингэснээр өвчин туслаа ч бүрэн эдгэрч чадахгүй, ажилдаа ч сулбагар байдалтай байна.
3.Хүн уурласныхаа дараа бүрэн тайвширч чаддаггүй. Таагүй эмоци хуримтлуулсаар байдаг. Учир нь уурласан хүн багагүй энергиэ алддаг тул дотоод ертөнц нь хоосорч оюун санаа нь ажиллагаагүй болсон мэт сэтгэгдэлтэй байдаг. Түүнээс гадна уурлах үедээ хэлсэн үг, гаргасан үйлдэл нь тун удахгүй олон таагүй зүйлийг дагуулна гэдгийг өөрөө ухамсарлаж сэтгэл тавгүйтэн шаналалд автана.

-Уураас хэрхэн зайлж байх вэ?

-Марк Твений “Хэрэв уур хүрэх зүйл тохиолдсон бол дөрөв хүртэл тоол, харин хүчтэй уурласан бол муудалц” гэсэн зөвлөгөөг дагахад гэмгүй.

-Амьсгалах техникийг эзэмш. Гүнзгий амьсгаа аван хоёр хүртэл тоол, амьсгаагаа сорон гаргахдаа тав хүртэл тоол. Иймэрхүү маягаар хэд хэдэн удаа давтахад та тайвшрах болно.

-Онигоо уншиж бай. Уурлах, муудалцах үедээ хамгийн инээдтэй онигоонуудаасаа сана.

Ц.Мөнхжаргал