Бичлэгийн тоо 2,391
Ажил амьдралын эрхээр хvний нутгийг зорьсон хэн бvхний сэтгэлийн чанадад тєрсєн нутаг, эх орон гэдэг
юугаар ч сольшгvй эрхэм нандин эрдэнэ билээ. Эх орныхоо тунгалаг ус, цэнгэг агаарыг санагалзан байгаа 120 гаруй мянган иргэн хvний нутагт сайн сайхан, гундуу дорой явааг сонсох бvртээ хvнээ хайрлаж чадаагvй эх орондоо гоморхдогсон. Нэг л амьдрах насанд сайн сайхан амьдрах гэж хєгжил рvv тэмvvлж яваа иргэнээ бид буруутгах эрхгvй.
Харин нутагтаа амьдрахыг хvссэн ч хvvгээ танихгvй хэрнээ харийн хvнийг ємєєрдєг тєр засаг юу боддог бол доо...
“Болор цом”-ын эзэн яруу найрагч Цоодолын Хулан:
Ирээд одсоны чинь араас гуниглах амархан
Ирээдvйн чинь тухай бодох шиг зовлон алга аа эх орон минь...
хэмээн санаа алдсан байдаг.
Харамсалтай нь тэр санаа алдах vе ирээдvйд биш энэ цагт нvvрлэчихжээ. Энэ удаагийн нэвтрvvлгээ ингэж нэрлэж, ийн харамслаар эхэлсэн нь учиртай. Амны билгээс ашдын билэг хэмээн ерєєж, муу бvхнийг хэлэлцэхээс цээрлэдэг ард тvмэн хэдий ч єнєєдрийн нийгэмд бугшсан бvхнийг нууж, vгийн сайхнаар єнгєлєєд єнгєрч болохгvй болохоор л ингэсэн хэрэг.
Одоогоос 4 жилийн ємнє Малайзад зэрлэгээр хєнєєгдсєн Алтантуяа бvсгvй, БНХАУ-д цаазаар авах ял сонссон Дамдин, насаараа хоригдох ялаа эдэлж эхэлсэн Байгалмаа бvсгvйн тухай нэвтрvvлгийг vзэн суухдаа єєрийн эрхгvй хvнээ хайрладаггvй эх орон, иргэнээ дээдэлдэггvй тєр засгийн хvмvvст л дээрх vгийг дуулгамаар санагдаж билээ. Хvн гэдэг ямарваа нэг зvйлд дасахдаа их хурдан байдаг юм билээ гэх vгийг тєрийн зvтгэлтнээс сонссоноо одоо л ойлгох шиг...
Тэдэнд итгэж сонгосон итгэмтгий гэнэн ард тvмэн, эгэл боргилхон монгол амьдралаа мартаж, єєрсдийн унадаг унаа, иддэг хоолоороо ард тvмнийг тийм л амьдарч байгаа хэмээн эндvvрч, гэр хvртлээ тавьсан дардан замаараа их хотыг тєсєєлдєг болчихож.
Энэ байдалдаа дасчихаад єєрєєр байгаагvй мэтээр амьдралыг хардаг аж. Байгалмаа бvсгvйн нєхєр, дєрвєн хvvхэд, наян настай ижий нь амьдын хагацлаар шаналж байхад яаж байна гэх тєрийн хvн ганц ч байсангvй дээ та минь. Хэрвээ тєрийн томоохон зvтгэлтэн, аль нэг албан тушаалтны ойрын хvн ийм байдалд орсон бол энгийн ард тvмний хэнд нь ч мэдэгдэхгvйгээр шийдэж чадах л байсан. Эрх мэдэл, албан тушаалгvй бvхэнд тєр зєвхєн тємєр нvvрээ харуулж чаддаг гэдгээ ийн бидний нvдэнд vзэгдэж, чихэнд сонсогдохгvй тохиолдол бvхэн дээр дэлгэн харуулсаар...
Харийн нутагт ял сонсоод сууж байгаа, эсвэл хэн нэгэн зэрлэг этгээдийн гарт амь vрэгдсэн бvхэн яагаад заавал тэр л зvг тэмvvлсэн юм бол.. Эх орондоо ижий аавынхаа дэргэд эрvvл энх амьдрах гэрэлт ирээдvй тэдний ємнє байсан шvv дээ. Нэг талаас тэднийг ингэж зэмлэн бодох болох ч эх орондоо иргэн шиг амьдрах нєхцєл байдаггvй болохоор тэд ийн хvний нутгийг царайчлан явахаас єєр арга байгаагvй. Эзэн Чингисийн удам хэмээн цээжээ дэлдэх атлаа харийн газар боолын хєдєлмєр эрхэлдэг хэмээн монгол тvмнийг тохуурхан ярьдаг гадныхныг ч сонссон. Гадаад л явбал мєрєєдєлдєє хvрсэн мэт санагдаж, хэдэн мєнгєний араас урт дараалал vvсгэн нойргvй хонож байгаа элэг нэгтнээ харах бvрийд сэтгэл шимшрэхээс єєрийг хийж чадахгvй байгаа нь даанч эмгэнэлтэй.
Vнэндээ гэр бvлийн хэн нэг нь гадаадад байгаа айл арай дєнгvvр амьдралтайг ч хэлэхэд илvvц. Монгол хvн эх орондоо иргэн шиг нь амьдрах эрх ийм л чадуу байна. Хаа газрын монголчууд хичнээн сайхан баян цатгалан явлаа ч хамт суухдаа гагцхvv эх орноо л санаглзан ярьдаг гэдэг. Эх орондоо иргэн хvн шиг амьдрах нєхцєл байхгvйд уул ус, тєрсєн нутгийн буруу гэж юу байх вэ. Нуулгvй хэлэхэд боломж нь байдаг бол гадаадад гарч ядаж л хоёр жил болчихоод ирэхсэн гэсэн бодол монгол залуу хvн бvрийн толгойд бий. Оюун ухааны хvчин чадлаараа дэлхий нийтийн анхаарлыг татдаг монгол хvн ийн эх орондоо биш, харийн газарт хэдэн зоосны тєлєє амьдрах нь даанч єрєвдєлтэй.
Дэлхий биднийг судлах гэж улайрч байхад бид єєрсдєє энэ бvхнийг vл тоон, хvнээ гадуурхаж, улам цєєрсєєр л.... Гэмт хэрэг хийж буруу замаар яваа хэн ч монгол хvний тооноос хасагддаг, харин олимпийн аварга, эх орныхоо нэрийг дуурсгаж яваа бол тэр жинхэнэ манай хvн гэдэг бодлыг тєрийн єндєрлєгvvд тэр дундаа гадаадад байгаа монгочуудынхаа тєлєє санаа зовних ёстой газрууд нь толгойноосоо авч хаяасай. Амь vрэгдсэн охиныхоо араас шаналж яваа эцэг, эхийнхээ сургийг гаргах гэж нулимстай яваа 4 хvvхдээс эх орон нь хvvгээ тоохгvй алдаа гаргавал танихаа больдогийн шаналалыг асуугаарай.
Гадаадын эрх мэдэлтэн, хэрэг хийсэн ч хvнээ ємєєрєх шvvхийнх нь ємнє зогсохдоо тєр засгаараа л дутаж, ганцаардан зогсохын зовлонг Алтантуяа охины аав л мэднэ. Энэ бvхнийг бодохоор монгол хvн болж тєрсєндєє бардамнах биш гоморхох хvсэл тєрєх. Гуравхан сая хvнийхээ тєлєє чангахан дугарах чадалгvй хvмvvс хууль баталж, харьд яваа тvмнийхээ мууг vзэх гэж элчин сайдууд ажилладаггvй л баймаар... Иргэнээ асууж албан бичиг явуулчихаад хариуг нь нэхэх єрхгvй тєр засгаар бид яах юм бэ. Тvvний оронд монгол хvний ємнєєс дугарч чадаж байгаа гадны тєрийн бус байгууллагууд бидэнд илvv хэрэгтэй. Эх оронтойгоо хvйн холбоотой монгол хvнд иргэнээ ємєрєєч саддаг тєр засаг л хэрэгтэй.
Харьд амьдрахаар ямар ч асуудалгvй сайхан амьдарч байгаа хэрнээ эх орноо санаад байдаг юм. Эх орондоо ирэхээр санасан сэтгэл дэвтдэг ч дэндvv олон асуудалтай амьдрах юм хэмээн ярих хvнтэй бишгvйдээ таарч байлаа. Гэвч энэ бvхнээс хамгийн эмгэнэлтэй нь хvний нутагт олон жил амьдарсан монгол хvн эх орноо зориод ирэхэд нь хvнийрхэж угтаж авсанд нь даанч их гомдсон хэмээн ярихыг сонссох л дэндvv єрєвдєлтэй байсан.
Эх нутагтаа иргэн хvн шиг нь амьдрах гэсэн сэтгэлийг ийнхvv эх орных нь хvйтэн салхи юу ч vлдээлгvй vдлэн хєєсєн юм. Алган дээрээ бємбєрvvлж єсгєсєн ганц хvvгээ Солонгос явуулчихаад vлдэж хоцорсон хєгшин эцэг нь єдєр бvр уулан дээр суугаад “Баригдаад ч болохнээ хvрээд ирээсэй миний хvv” хэмээн залбирдаг асан тэр буурай хvvтэйгээ уулзаж чадаагvй хорвоог орхисонсон. Эх орондоо хvн шиг амьдрах боломж байсан бол хvний хvv хєгшин эцгээ орхиж хvний газрыг зорих байсан гэж vv. Єсєж тєрсєн газар шороо, єндєлзєн угтдаг нутаг ус нь хvртэл хvvгээ таньж уярдаг хорвоод ард тvмнээсээ бvтсэн тєр засаг нь хvvгээ танихаа больжээ. Эх орон минь хvvгээ хvлээсэн буурал эцгээс илvvтэй євгєрлєє гэж vv дээ та минь...
<script type="text/javascript"> </script> <script type="text/javascript" src="http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js"> </script> <script src="http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/expansion_embed.js"></script> <script src="http://googleads.g.doubleclick.net/pagead/test_domain.js"></script> <script src="http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/render_ads.js"></script> <script>google_protectAndRun("render_ads.js::google_render_ad", google_handleError, google_render_ad);</script> <iframe style="POSITION: absolute; TOP: 0px; LEFT: 0px" id="google_ads_frame1" height="250" marginheight="0" src="http://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-8481085590147987&output=html&h=250&slotname=6774253166&w=250&lmt=1264940894&flash=10.0.42.34&url=http%3A%2F%2Fbolod.mn%2Fmodules.php%3Fname%3DNews%26file%3Darticle%26sid%3D30593&dt=1264940894977&correlator=1264940894977&frm=0&ga_vid=908477774.1264940895&ga_sid=1264940895&ga_hid=1630226880&ga_fc=0&u_tz=540&u_his=1&u_java=1&u_h=768&u_w=1366&u_ah=728&u_aw=1366&u_cd=32&u_nplug=0&u_nmime=0&biw=-12245933&bih=-12245933&ifk=3431266933&ref=http%3A%2F%2Fwww.zaluu.com%2Finclude%2Findex.php&fu=0&ifi=1&dtd=130&xpc=BTPfQVIYY3&p=http%3A//bolod.mn" frameborder="0" width="250" allowTransparency name="google_ads_frame" marginwidth="0" scrolling="no"></iframe> |
Харин нутагтаа амьдрахыг хvссэн ч хvvгээ танихгvй хэрнээ харийн хvнийг ємєєрдєг тєр засаг юу боддог бол доо...
“Болор цом”-ын эзэн яруу найрагч Цоодолын Хулан:
Ирээд одсоны чинь араас гуниглах амархан
Ирээдvйн чинь тухай бодох шиг зовлон алга аа эх орон минь...
хэмээн санаа алдсан байдаг.
Харамсалтай нь тэр санаа алдах vе ирээдvйд биш энэ цагт нvvрлэчихжээ. Энэ удаагийн нэвтрvvлгээ ингэж нэрлэж, ийн харамслаар эхэлсэн нь учиртай. Амны билгээс ашдын билэг хэмээн ерєєж, муу бvхнийг хэлэлцэхээс цээрлэдэг ард тvмэн хэдий ч єнєєдрийн нийгэмд бугшсан бvхнийг нууж, vгийн сайхнаар єнгєлєєд єнгєрч болохгvй болохоор л ингэсэн хэрэг.
Одоогоос 4 жилийн ємнє Малайзад зэрлэгээр хєнєєгдсєн Алтантуяа бvсгvй, БНХАУ-д цаазаар авах ял сонссон Дамдин, насаараа хоригдох ялаа эдэлж эхэлсэн Байгалмаа бvсгvйн тухай нэвтрvvлгийг vзэн суухдаа єєрийн эрхгvй хvнээ хайрладаггvй эх орон, иргэнээ дээдэлдэггvй тєр засгийн хvмvvст л дээрх vгийг дуулгамаар санагдаж билээ. Хvн гэдэг ямарваа нэг зvйлд дасахдаа их хурдан байдаг юм билээ гэх vгийг тєрийн зvтгэлтнээс сонссоноо одоо л ойлгох шиг...
Тэдэнд итгэж сонгосон итгэмтгий гэнэн ард тvмэн, эгэл боргилхон монгол амьдралаа мартаж, єєрсдийн унадаг унаа, иддэг хоолоороо ард тvмнийг тийм л амьдарч байгаа хэмээн эндvvрч, гэр хvртлээ тавьсан дардан замаараа их хотыг тєсєєлдєг болчихож.
Энэ байдалдаа дасчихаад єєрєєр байгаагvй мэтээр амьдралыг хардаг аж. Байгалмаа бvсгvйн нєхєр, дєрвєн хvvхэд, наян настай ижий нь амьдын хагацлаар шаналж байхад яаж байна гэх тєрийн хvн ганц ч байсангvй дээ та минь. Хэрвээ тєрийн томоохон зvтгэлтэн, аль нэг албан тушаалтны ойрын хvн ийм байдалд орсон бол энгийн ард тvмний хэнд нь ч мэдэгдэхгvйгээр шийдэж чадах л байсан. Эрх мэдэл, албан тушаалгvй бvхэнд тєр зєвхєн тємєр нvvрээ харуулж чаддаг гэдгээ ийн бидний нvдэнд vзэгдэж, чихэнд сонсогдохгvй тохиолдол бvхэн дээр дэлгэн харуулсаар...
Харийн нутагт ял сонсоод сууж байгаа, эсвэл хэн нэгэн зэрлэг этгээдийн гарт амь vрэгдсэн бvхэн яагаад заавал тэр л зvг тэмvvлсэн юм бол.. Эх орондоо ижий аавынхаа дэргэд эрvvл энх амьдрах гэрэлт ирээдvй тэдний ємнє байсан шvv дээ. Нэг талаас тэднийг ингэж зэмлэн бодох болох ч эх орондоо иргэн шиг амьдрах нєхцєл байдаггvй болохоор тэд ийн хvний нутгийг царайчлан явахаас єєр арга байгаагvй. Эзэн Чингисийн удам хэмээн цээжээ дэлдэх атлаа харийн газар боолын хєдєлмєр эрхэлдэг хэмээн монгол тvмнийг тохуурхан ярьдаг гадныхныг ч сонссон. Гадаад л явбал мєрєєдєлдєє хvрсэн мэт санагдаж, хэдэн мєнгєний араас урт дараалал vvсгэн нойргvй хонож байгаа элэг нэгтнээ харах бvрийд сэтгэл шимшрэхээс єєрийг хийж чадахгvй байгаа нь даанч эмгэнэлтэй.
Vнэндээ гэр бvлийн хэн нэг нь гадаадад байгаа айл арай дєнгvvр амьдралтайг ч хэлэхэд илvvц. Монгол хvн эх орондоо иргэн шиг нь амьдрах эрх ийм л чадуу байна. Хаа газрын монголчууд хичнээн сайхан баян цатгалан явлаа ч хамт суухдаа гагцхvv эх орноо л санаглзан ярьдаг гэдэг. Эх орондоо иргэн хvн шиг амьдрах нєхцєл байхгvйд уул ус, тєрсєн нутгийн буруу гэж юу байх вэ. Нуулгvй хэлэхэд боломж нь байдаг бол гадаадад гарч ядаж л хоёр жил болчихоод ирэхсэн гэсэн бодол монгол залуу хvн бvрийн толгойд бий. Оюун ухааны хvчин чадлаараа дэлхий нийтийн анхаарлыг татдаг монгол хvн ийн эх орондоо биш, харийн газарт хэдэн зоосны тєлєє амьдрах нь даанч єрєвдєлтэй.
Дэлхий биднийг судлах гэж улайрч байхад бид єєрсдєє энэ бvхнийг vл тоон, хvнээ гадуурхаж, улам цєєрсєєр л.... Гэмт хэрэг хийж буруу замаар яваа хэн ч монгол хvний тооноос хасагддаг, харин олимпийн аварга, эх орныхоо нэрийг дуурсгаж яваа бол тэр жинхэнэ манай хvн гэдэг бодлыг тєрийн єндєрлєгvvд тэр дундаа гадаадад байгаа монгочуудынхаа тєлєє санаа зовних ёстой газрууд нь толгойноосоо авч хаяасай. Амь vрэгдсэн охиныхоо араас шаналж яваа эцэг, эхийнхээ сургийг гаргах гэж нулимстай яваа 4 хvvхдээс эх орон нь хvvгээ тоохгvй алдаа гаргавал танихаа больдогийн шаналалыг асуугаарай.
Гадаадын эрх мэдэлтэн, хэрэг хийсэн ч хvнээ ємєєрєх шvvхийнх нь ємнє зогсохдоо тєр засгаараа л дутаж, ганцаардан зогсохын зовлонг Алтантуяа охины аав л мэднэ. Энэ бvхнийг бодохоор монгол хvн болж тєрсєндєє бардамнах биш гоморхох хvсэл тєрєх. Гуравхан сая хvнийхээ тєлєє чангахан дугарах чадалгvй хvмvvс хууль баталж, харьд яваа тvмнийхээ мууг vзэх гэж элчин сайдууд ажилладаггvй л баймаар... Иргэнээ асууж албан бичиг явуулчихаад хариуг нь нэхэх єрхгvй тєр засгаар бид яах юм бэ. Тvvний оронд монгол хvний ємнєєс дугарч чадаж байгаа гадны тєрийн бус байгууллагууд бидэнд илvv хэрэгтэй. Эх оронтойгоо хvйн холбоотой монгол хvнд иргэнээ ємєрєєч саддаг тєр засаг л хэрэгтэй.
Харьд амьдрахаар ямар ч асуудалгvй сайхан амьдарч байгаа хэрнээ эх орноо санаад байдаг юм. Эх орондоо ирэхээр санасан сэтгэл дэвтдэг ч дэндvv олон асуудалтай амьдрах юм хэмээн ярих хvнтэй бишгvйдээ таарч байлаа. Гэвч энэ бvхнээс хамгийн эмгэнэлтэй нь хvний нутагт олон жил амьдарсан монгол хvн эх орноо зориод ирэхэд нь хvнийрхэж угтаж авсанд нь даанч их гомдсон хэмээн ярихыг сонссох л дэндvv єрєвдєлтэй байсан.
Эх нутагтаа иргэн хvн шиг нь амьдрах гэсэн сэтгэлийг ийнхvv эх орных нь хvйтэн салхи юу ч vлдээлгvй vдлэн хєєсєн юм. Алган дээрээ бємбєрvvлж єсгєсєн ганц хvvгээ Солонгос явуулчихаад vлдэж хоцорсон хєгшин эцэг нь єдєр бvр уулан дээр суугаад “Баригдаад ч болохнээ хvрээд ирээсэй миний хvv” хэмээн залбирдаг асан тэр буурай хvvтэйгээ уулзаж чадаагvй хорвоог орхисонсон. Эх орондоо хvн шиг амьдрах боломж байсан бол хvний хvv хєгшин эцгээ орхиж хvний газрыг зорих байсан гэж vv. Єсєж тєрсєн газар шороо, єндєлзєн угтдаг нутаг ус нь хvртэл хvvгээ таньж уярдаг хорвоод ард тvмнээсээ бvтсэн тєр засаг нь хvvгээ танихаа больжээ. Эх орон минь хvvгээ хvлээсэн буурал эцгээс илvvтэй євгєрлєє гэж vv дээ та минь...
songuuLiinhaa sistemiig uurchLuud uurchLugddug yum boLuu . esveL songogch tumnii uzel bodol , setgeLgeend uurchLuLt hiih ajiL ehLuuLmeer ch yum shig . es tegveL nuguu L songogddog hediin diiLenhi ni ergeed L garaad irdeg . on jiL uLiran songogdson humuus ni ene buhnii esreg zogsoj chadvaL chadhaar L baih yostoi . geteL tiim bish baina . mun L adiL huvaaj ideh , hurteh taL deeree L baih yum . gadaadad udaan ajillaj ajLiin hund huchiriig tsag nargui , hund nuhtsuLd ajiLLaj etsest ni biEiin baidaL eruuL mendeeree hohirson baidag. geteL ene humuus MGL-doo ih hurungu oruuLagch nar baidag . geteL niigmiin yamarch daatgaLd hamragdah boLomjoor dutmag baidag . nasnii etsest tetgevriin daatgaLgui l baih boLno. geteL mongold ajiLLaj baigaa humuusees iLuu ih tsag ,huch huduLmuruu zartsuuLj eruuL mendeere hohirogsod yum . gereegeer irsen humuus ni daatgald hamragdah tal deeree boLomj burdsen baidag .odoo bas turuus olgoj baigaa 70-myangan tugrugiig nutagtaa baigaa ger buLiinhen dee uguuLehiin tuLd endehiin eLchin deer ochij nehemjlel uguh bolno. tegheer ter hol urd zugt uchnuun mongol chuud ajillaj baigaa. ted ene 70-n tuluu udriin ajlaasaa chuLuu avna, unaanii ireh ochih zardal geed nuguu 70-saa hetreed yavchihLaar yaj zohitsuuLah boLj bainaa.....
jcnjndc