 Хангыль нь солонгос хэлийг тэмдэглэдэг албан ёсны үсэг юм. Хүн төрөлхтөн олон жилийн турш хэл хэрэглэж байгаад хэлний олон хязгаарыг даван туулахын тулд бичиг үсэг зохион хэрэглэх болжээ. Өнөөдөр хүн төрөлхтний хэрэглэж байгаа хэлний тоо нэг мянга хол даваад байгаа ч 100 аадхан бичиг үсэг хэрэглэдэг гэнэ. Түүний дотроос Солонгос үсэг нь хэрэглэгчдийн тоогоор дэлхийд эхний аравт багтдаг. Дэлхийн олон үндэстнүүд өөрсдийн хэлийг тэмдэглэхийн тулд бичиг үсэг зохиож хэрэглэх болсон ч хангыль шиг тодорхой цаг үед тусгай хүн цоо шинээр бичиг үсэг зохиож, улсын бичиг үсэг болгосон түүх дэлхийд ховор. Түүнчлэн шинэ үсгийн талаархи тайлбараа ном болгон хэвлүүлсэн нь түүхэнд байгаагүй хэрэг болжээ. Ялангуяа үсэг зохиосон зарчим болон үсгийн хэрэглээний талаархи тайлбар дээр бичсэн онолыг дэлхийн хэл шинжээчид өндрөөр үнэлдэг. Хангылийг 15 зууны дунд үед Сэжун хаан ордны эрдэмтэн мэргэдээр зохиолгосон (тухайн үед Хүнминжоным гэж нэрлэж байв) ба дэлхийд хамгийн шинжлэх ухааны үндэстэй бичгийн нэг бөгөөд солонгосчуудын соёл, шинжлэх ухааны хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулжээ.
Одоо Хүнминжоным нь улсын үнэт соёлын өвийн 70 дугаарт тэмдэглэгдэж, 1997оны 10 сард ЮНЕСКОгийн дэлхийн соёлын өвд бүртгэгдсэн. | |  | Хангылийн давуу тал |
| Хангыль дэлхийд ховор бичиг үсэг бөгөөд дараах онцлогтой.
Нэгдүгээрт, ихэнхи үсэг нь хэн хэзээ зохиосон нь мэдэгддэггүй ч Хангыль нь Жусон улсын үед Сэжуний 25дугаар он(1443 он)д Сэжун хаан ордны эрдэмтдээр зохиолгосон
Хоёрдугаарт, Хангыль нь амьсгалын эрхтэн болон тэнгэр газрыг жишээлж зохиосон тул бусад орны үсэгний нөлөөг авалгүй өвөрмөц аргаар зохиогджээ. | | | Гийгүү лэгч | ㄱ | Хэлний уг хоолойг хаах мэт хэлбэр | | ㄴ | Хэл дээд тагнайд хүрэх хэлбэр | | ㅁ | Амны хэлбэр | | ㅅ | Шүдний хэлбэр | | ㅇ | Хоолойны хэлбэр | | Эгшиг | ㆍ | Газрын бөөрөнхий хэлбэр | | ㅡ | Газрын тэгш хэлбэр | | ㅣ | Хүний зогсож байгаа хэлбэр |
| | | Гуравдугаарт, Хангыль нь шинжлэх ухааны зарчим дээр тулгуурлан зохиогдсон бөгөөд үндсэн гийгүүлэгч ‘ㄱ, ㄴ, ㅁ, ㅅ, ㅇ' таван гийгүүлэгч ба ‘ㆍ, ㅡ, ㅣ’ гурван эгшиг нийлж, бусад үсгүүдийг бүтээдэг. | | | Үсэг зохиох зарчим | жишээ | | Гийгүү лэгч | Үндсэн үсгэн дээр зураас нэмнэ | ㄱ → ㅋ, ㄴ → ㄷ, ㅁ → ㅂ
ㅅ → ㅈ, ㅇ → ㅎ ..... | | Үндсэн үсгийг зэрэгцүүлэн бичнэ | ㄱ → ㄲ, ㄷ → ㄸ, ㅂ → ㅃ
ㅅ → ㅆ, ㅂ+ㅅ→ㅄ ...... | | Эгшиг | Үндсэн үсгийг нэмнэ | ㅣ+ㆍ→ㅏ, ㆍ+ㅡ →ㅗ
ㅗ+ㅏ→ㅘ ..... |
| | Дөрөвдүгээрт, Хангыль нь бусад аль ч үсгээс илүү авиаг тэмдэглэдэг үсэг тул хичнээн хэцүү дуудлагыг ч хялбархан тэмдэглэж болдог.
Тавдугаарт, Хангыль нь орчин үеийн хэл шинжлэл, шинжлэх ухаан дээр тугуурлан зохиогдсон үсэг тул компьютер дээр үсэг шивэх чөлөөтөй төдийгүй арга нь ч хялбар тул гар утсанд төвөггүй мэссэж бичиж болно. | | | Солонгос үсгийн тогтолцоо |
| Одоогийн Солонгос үсэг нь 15зууны үед зохиогдсоноосоо хэлбэр нь жаахан өөрчлөгдсөн ч дараах үндсэн гийгүүлэгч, эгшгээс тогтоно.
Нэгдүгээрт, үгийн эхэнд бичигддэг 19 гийгүүлэгчтэй.
ㄱ,ㄴ,ㄷ,ㄹ,ㅁ,ㅂ,ㅅ,ㅇ,ㅈ,ㅊ,ㅋ,ㅌ,ㅍ,ㅎ,ㄲ,ㄸ,ㅃ,ㅆ,ㅉ
Хоёрдугаарт, үгийн дунд бичигддэг 21 эгшигтэй.
ㅏ,ㅑ,ㅓ,ㅕ,ㅗ,ㅛ,ㅜ,ㅠ,ㅡ,ㅣ,ㅐ,ㅒ,ㅔ,ㅖ,ㅘ,ㅙ,ㅚ,ㅝ,ㅞ,ㅟ,ㅢ
Гуравдугаарт, үгийн төгсгөлд бичигддэг 21 гийгүүлэгчтэй.
ㄱ,ㄴ,ㄹ,ㅁ,ㅂ,ㅅ,ㅇ,ㅈ,ㅊ,ㅋ,ㅌ,ㅍ,ㅎ,ㄲ,ㄳ,ㄵ,ㄶ,ㅄ,ㅆ,ㄺ,ㄻ,ㄼ,ㄽ, ㄾ,ㄿ, ㅭ | |  | |  | Солонгос хэлний онцлог |
| Авиазүйн онцлог |
| Нэгдүгээрт, солонгос хэлэнд бусад хэлэнд байдаггүй дуутай сул гийгүүлэгч, дуугүй чанга гийгүүлэгч, давхар дуудлагатай гийгүүлэгч зэрэг онцлог авиа бий.
Хоёрдугаарт, Солонгос хэлний үе үүсгэхэд заавал эгшиг хэрэгтэй. Эгшиг дангаараа үе болох ч бий, гийгүүлэгч эгшиг гийгүүлэгч нийлж үе болох ч бий. Эгшиг дангаараа үе болох тохиолдолд үеийн эхэнд ‘ㅇ’ бичигдэнэ. ㅇ + ㅏ = 아
ㅇ + ㅗ = 오
Эгшиг гийгүүлэгч нийлж үе бүтнэ.
ㅇ + ㅓ + ㅂ = 업
ㅇ + ㅏ + ㄹ = 알
Гийгүүлэгч эгшиг нийлж үе бүтнэ.
ㄱ + ㅏ = 가
ㄹ + ㅜ = 루
Гийгүүлэгч эгшиг гийгүүлэгч нийлж үе бүтнэ.
ㄱ + ㅜ + ㄴ = 군
ㅁ + ㅏ + ㄹ = 말 | | | Хэллэгний онцлог |
| Нэгдүгээрт, солонгос хэлний үг хэллэгийг эх хэлний үг, ханзны үг, гадаад хэлнээс орж ирсэн үг гэж хуваах ба тэр дундаас ханзны үг хамгийн их.
Хоёрдугаарт, солонгос хэлэнд мэдрэхүй заасан үг болон билэгдлийн үг их хөгжсөн. Эх хэлний үгэнд мэдрэхүйн нарийн ялгааг илэрхийлсэн үгс элбэг.
Гуравдугаарт, солонгос хэл авиа дуурайсан үг болон байдал дуурайсан үгээр арвин ба “пүн пүн” дуугарах гэх юм уу “баацга баацга” алхах гэх мэтийн хэллэг их төдийгүй эдгээх нь бас ямар эгшиг орсноос шалтгаалж өөр өөр мэдрэмжийг илтгэнэ.
Дөрөвдүгээрт, солонгос хэлэнд ах дүүсийн холбоог илэрхийлсэн хэллэг хөгжсөн. Англи хэлний ‘aunt' гэдэг үгийг зааж байгаа утга солонгос хэлэнд хэнийг хэлж байгаагаасаа хамаарч ‘큰어머니(ээжийн эгч), 작은어머니(ээжийн дүү), 고모(аавын эгч), 이모(аавын дүү) гэх мэтээр хэрэглэгдэнэ. | | | Хэлзүйн онцлог |
| Нэгдүгээрт, солонгос хэлэнд нэр ба үйл үгийн нөхцөл их хөгжсөн бөгөөд ихэнхи нь хэлзүйн утга илтгэнэ.
친구가/ 네 시 비행기로 /오기 때문에/ 공항에/ 나간다
өгүүлэгдэхүүн байц холбох нөхцөл байц төгсгөх нөхцөл
Хоёрдугаарт, солонгос хэлний өгүүлбэр ‘өгүүлэгдэхүүн + тусагдахуун + өгүүлэхүүн' дараалалтай. Гэвч солонгос хэлний өгүүлбэрийн дэс дараалал харьцангуй чөлөөтэй, өгүүлэхүүн өгүүлбэрийн төгсгөлд ордог ч бусад гишүүд нь харьцангуй чөлөөтэй байраа сэлгэдэг.
Гуравдугаарт, солонгос хэлэнд хүндэтгэлийн үг их хөгжсөн. Ярьж байгаа этгээд сонсож байгаа этгээдээ хүндэтгэх юм уу өгүүлбэрийн эзэн биеийг хүндэтгэхдээ зэрэглэлээс шалтгаалж янз бүрээр илэрхийлнэ. Энэ мэтээр янз бүрийн хэлбэрээр хүндэтгэх арга нь солонгос хэл соёлын гол онцлог үзэгдэл юм. |
|
|
guhkjnjk